พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 605

อนึ่งผู้มีปัญญาเท่านั้นเป็นผู้มีความอดกลั้นต่อความเสียหายของผู้อื่นเป็นต้น.

ผู้มีปัญญาทรามไม่เป็นผู้อดกลั้น. ความเสียหายที่ผู้อื่นนำไปให้แก่ผู้ปราศ

จากปัญญา ย่อมเพิ่มพูนความเป็นปฏิปักษ์ของความอดทน. แต่ความเสียหาย

เหล่านั้นของผู้มีปัญญาย่อมเป็นไป เพื่อความมั่นคงแห่งขันตินั้นด้วยเพิ่มพูน

ความสมบูรณ์แห่งขันติ.

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

คนที่ปัญญาน้อย เมื่อบุคคลอื่นทำความเสียหายหรือทำสิ่งที่ไม่ดี ย่อมเพิ่มพูนความเป็นปฏิปักษ์ของความอดทนหมายถึง ทำให้ไม่อดทนมากขึ้น โกรธมากขึ้นนั่นเอง (ความโกรธเป็นปฏิปักษ์กับความอดทน) แต่คนที่มีปัญญา เมื่อใครทำความเสียหายหรือทำสิ่งไม่ดี ย่อมทำให้ขันติเจริญมากขึ้น อดทนมากขึ้นครับ

เรื่องพิจารณาว่าธรรมเกิดขึ้นและดับไปแล้วจะโกรธทำไม คิดได้ย่อมเพิ่มขันติ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 609

การทำความเสียหายด้วยธรรมใดและทำในที่ใด ธรรมเหล่านั้นแม้ทั้งหมดก็

ดับไปในขณะนั้นเอง. บัดนี้ใครพึงทำความโกรธแก่ใคร. และใครผิดแก่

ใครเพราะธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา พิจารณาดังนี้ควรเพิ่มพูนขันติสัมปทา

ด้วยประการฉะนี้.

ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ขออนุโมทนาค่ะ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 608

อนึ่งชื่อว่าขันตินี้ เป็นอาวุธไม่เบียดเบียนคนดี ในเพราะสมบูรณ์

ด้วยคุณสมบัติ เพราะกำจัดความโกรธอันเป็นปฏิปักษ์ต่อคุณธรรมไม่มีส่วน

เหลือ เป็นเครื่องประดับของผู้สามารถครอบงำผู้อื่นได้. เป็นพลสัมปทาของ

สมณพราหมณ์. เป็นสายน้ำกำจัดไฟคือความโกรธ. เป็นเครื่องชี้ถึงความ

เกิดแห่งกิตติศัพท์อันดีงาม. เมื่อเป็นมนต์และยาวิเศษระงับพิษคำพูดของคนชั่ว.

เป็นปกติของผู้มีปัญญายอดเยี่ยมของผู้ตั้งอยู่ในสังวร. เป็นสาครเพราะอาศัย

ความลึกซึ้ง. เป็นฝั่งของมหาสาครคือโทสะ. เป็นบานประตูปิดประตูอบาย.

เป็นบันไดขึ้นสู่เทวโลกและพรหมโลก. เป็นภูมิที่อยู่ของคุณทั้งปวง.

เป็นความบริสุทธิ์ กาย วาจา และใจ อย่างสูงสุด. พึงมนสิการด้วยประการ

ฉะนี้.

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

อดกลั้นด้วยปัญญาหรือด้วยอกุศล...ก็ต่างกัน

ขันติ -- ความอดทน อดกลั้น ที่ประกอบไปด้วยปัญญา........จึงจะเป็นบารมีครับ