ปัญญารู้ กับสภาพรู้
โดย WS202398  16 ธ.ค. 2551
หัวข้อหมายเลข 10687

ปัญญาเป็นเจตสิก ขณะที่บัญญัติว่า ปัญญารู้ คือ ขณะที่จิตประกอบด้วยปัญญาเจตสิกใช่หรือไม่

ที่กล่าวว่าจิตคือสภาพรู้ และจิตรู้ได้ที่ละอย่าง จิตแต่ละดวงประกอบด้วยเจตสิกมากดวงน้อยดวงบ้างแล้วแต่ปัจจัย และจิตดวงนั้นที่ว่ามีสภาพรู้นั้นรู้อะไร ถ้ากล่าวว่ารู้นามหรือรูป ในเมื่อจิตรู้นามหรือรูปเสียแล้วจะรู้ได้ไงว่าขณะนั้นประกอบด้วยสติ ประกอบด้วยปัญญา ฯ เพราะจิตรู้ได้ทีละอย่าง หรือรู้คนละขณะ ถ้ารู้คนละขณะจะกล่าวว่าเป็นปัจจุบันได้อย่างไร

หรือว่าขณะรู้ 1 ขณะ สามารถรู้นามหรือรูปและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยในเวลาเดียวกัน

ถ้าผมกล่าวเปรียบเช่นนี้ถูกหรือไม่ ให้รูปหรือนามเป็นสีแดง ปัญญาเจตสิกเป็นสีเขียว สติและเจตสิกอื่นๆ ก็เป็นสีต่างๆ กัน จิตแต่ละดวงคือเอาสีเหล่านั้นมาผสมกัน ในภาพความเป็นจริงไม่อาจแยกแยะได้เพราะรวมเป็น 1 คือความเป็นจิตดวงนั้นๆ แต่ที่กล่าวแยกแยะเพราะช่วยเป็นปัจจัยเท่านั้น



ความคิดเห็น 1    โดย prachern.s  วันที่ 16 ธ.ค. 2551

ขอเชิญคลิกอ่านที่

จิตรู้ ญาณรู้

ปัญญา

จิตเป็นธาตุรู้


ความคิดเห็น 2    โดย เมตตา  วันที่ 16 ธ.ค. 2551
ขออนุโมทนาค่ะ

ความคิดเห็น 3    โดย nida  วันที่ 17 ธ.ค. 2551

ขออนุโมทนาครับ


ความคิดเห็น 4    โดย paderm  วันที่ 20 ธ.ค. 2551

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ถาม ปัญญาเป็นเจตสิก ขณะที่บัญญัติว่า ปัญญารู้ คือ ขณะที่จิตประกอบด้วยปัญญาเจตสิกใช่หรือไม่

ตอบ จิตเมื่อเกิดขึ้นย่อมมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ จิตเป็นใหญ่ในการรู้ แต่ไม่ใช่รู้ตาม ความเป็นจริง ปัญญาไม่เป็นใหญ่ในการรู้อารมณ์แต่รู้ในที่นี้ หมายถึงรู้ตามความเป็นจริงว่าเป็นธรรมไม่ใช่เรา เป็นต้น ดังนั้นจิตทำหน้าที่รู้เท่านั้น แต่ไม่ใช่รู้ตามความเป็นจริงเหมือนปัญญาครับ แต่เกิดร่วมกันครับ

ขออนุโมทนา


ความคิดเห็น 5    โดย paderm  วันที่ 20 ธ.ค. 2551

ถาม ที่กล่าวว่าจิตคือสภาพรู้ และจิตรู้ได้ที่ละอย่าง จิตแต่ละดวงประกอบด้วยเจตสิกมากดวงน้อยดวงบ้างแล้วแต่ปัจจัย และจิตดวงนั้นที่ว่ามีสภาพรู้นั้นรู้อะไร ถ้ากล่าวว่ารู้นามหรือรูป ในเมื่อจิตรู้นามหรือรูปเสียแล้วจะรู้ได้ไงว่าขณะนั้นประกอบด้วยสติ ประกอบด้วยปัญญา ฯ เพราะจิตรู้ได้ทีละอย่าง หรือรู้คนละขณะ ถ้ารู้คนละขณะจะกล่าวว่าเป็นปัจจุบันได้อย่างไร จิตไม่ได้รู้ว่ามีสติและมีปัญญา จิตทำหน้าที่เป็นใหญ่ในการรู้อารมณ์เท่านั้น

ตอบ ส่วนธรรมที่รู้ตามความเป็นจริงคือปัญญา ว่ามีสติและปัญญาเกิดร่วมด้วย แต่รู้คนละขณะ แต่เป็นปัจจุบัน เพราะปัจจุบันมีหลายความหมาย ในที่นี้หมายถึงปัจจุบันสันตติ เพราะสืบต่อทันที

ขออนุโมทนา


ความคิดเห็น 6    โดย paderm  วันที่ 20 ธ.ค. 2551

ถาม หรือว่าขณะรู้ 1 ขณะ สามารถรู้นามหรือรูปและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยในเวลาเดียวกัน ถ้าผมกล่าวเปรียบเช่นนี้ถูกหรือไม่ ให้รูปหรือนามเป็นสีแดง ปัญญาเจตสิกเป็นสีเขียว สติและเจตสิกอื่นๆ ก็เป็นสีต่างๆ กัน จิตแต่ละดวงคือเอาสีเหล่านั้นมาผสมกัน ในภาพความเป็นจริงไม่อาจแยกแยะได้เพราะรวมเป็น 1 คือความเป็นจิตดวงนั้นๆ แต่ที่กล่าวแยกแยะเพราะช่วยเป็นปัจจัยเท่านั้น

ตอบ รู้รวมกันไม่ได้ แต่การอบรมปัญญาที่สำคัญคือไม่ใช่การคิดนึกแต่ขณะใดที่สภาพธรรมใดปรากฎ หากสติเกิดก็รู้สภาพธรรมนั้นนั่นเอง ไม่มีกำหนดว่าจะรู้อะไร ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การอบรมสติปัฏฐาน สภาพธรรมใดปรากฎ (ทีละอย่าง) ก็รู้สภาพธรรมนั้นครับ

ขออนุโมทนา อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์


ความคิดเห็น 7    โดย khampan.a  วันที่ 20 ธ.ค. 2551

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

การศึกษาพระธรรม ฟังพระธรรมจะทำให้เข้าใจสภาพธรรมตามความเป็นจริง สำหรับการฟัง การศึกษานั้น ไม่พ้นไปจากศึกษาในสิ่งที่มีจริง ซึ่งเป็นสัจจธรรม จิตเป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ เมื่อจิตเกิดขึ้นต้องรู้แจ้งอารมณ์ (อารมณ์ คือ สิ่งที่ถูกจิตรู้) เจตสิกประเภทต่างๆ ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต ปรุงแต่งจิตให้เป็นกุศลบ้าง อกุศลบ้าง เป็นต้น ก็เป็นสิ่งที่มีจริง และรูปธรรมทั้งหมดก็เป็นสิ่งที่มีจริง ควรค่าแก่การศึกษาเป็นอย่างยิ่ง เพราะเป็นสิ่งที่มีจริง ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน


ความคิดเห็น 8    โดย khampan.a  วันที่ 20 ธ.ค. 2551

เนื่องจากว่ายังเต็มไปด้วยอวิชชา ความไม่รู้ จึงทำให้หลงยึดถือผิดในสภาพธรรมที่กำลังปรากฏว่าเป็นเรา แท้ที่จริงไม่ใช่เรา ไม่มีเรา แต่เป็นสภาพธรรมแต่ละอย่างๆ ที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่ แล้วก็ดับไป ธรรมจึงไม่ได้อยู่ในตำรา แต่ว่ามีจริงอยู่ทุกขณะ เพราะว่าทุกขณะไม่พ้นไปจากสภาพธรรมเลย การศึกษาไม่ใช่ให้ไปติดที่คำหรือที่ชื่อ แต่ศึกษาเพื่อเข้าใจตามความเป็นจริงว่า ธรรมเป็นธรรม ไม่ใช่เรา ค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ ศึกษา ปัญญาซึ่งเป็นความเข้าใจถูก เห็นถูกก็จะเจริญขึ้นไปตามลำดับ ครับ

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ


ความคิดเห็น 9    โดย WS202398  วันที่ 22 ธ.ค. 2551

ขอขอบพระคุณ ขออนุโมทนา


ความคิดเห็น 11    โดย pornpaon  วันที่ 8 ม.ค. 2552
ขออนุโมทนาค่ะ

ความคิดเห็น 12    โดย chatchai.k  วันที่ 28 ก.พ. 2564

ขออนุโมทนาครับ