[เล่มที่ 90] พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖

พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๗

ปัฏฐาน ภาคที่ ๖

และ อรรถกถา

อนุโลมติกทุกปัฏฐาน

เสกขติกเหตุทุกะ

(๑๑. เสกขติกะ ๑. เหตุทุกะ)

เหตุบทปฏิจจวาระ 240/800

นเหตุบทปัญหาวาระ 245/801

นเหตุบทปฏิจจวาระ 253/805

นเหตุบทปัญหาวาระ 260/807

อ่านหัวข้ออื่นๆ ... [เล่มที่ 90]

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 800

เสกขติกเหตุทุกะ

(๑๑. เสกขติกะ ๑. เหตุทุกะ)

เหตุบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๔๐] ๑. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม อาศัยเหตุธรรมที่เป็น เสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม อาศัยเหตุธรรมที่เป็น อเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๔๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๒๔๒] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 801

อนุโลมปัจจนียนัย

[๒๔๓] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๒๔๔] เพราะนธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

นเหตุบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๔๕] ๑. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ เหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 802

๒. อารัมมณปัจจัย

[๒๔๖] ๑. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย

๓. อธิปติปัจจัย

[๒๔๗] ๑. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๔. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๕. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ อธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 803

๔. อนันตรปัจจัย

[๒๔๘] ๑. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๔. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๕. เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕)

๖. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ อนันตรปัจจัย

๗. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 804

๘. เหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขาเสกขธรรม เป็นปัจจัย แก่เหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๖ - ๗ - ๘)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๘ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๘ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๘ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๒๕๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๘ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

[๒๕๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๒๕๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 805

นเหตุบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๕๓] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม และนเหตุธรรม ที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 806

๙. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๒๕๔] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๕๕] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคต ปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๕๖] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัย นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 807

การนับจำนวนวาระในปัจจนีย

[๒๕๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในโนอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

[๒๕๘] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๒๕๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนกับ ปฏิจจวาระ.

นเหตุบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

[๒๖๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่ นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 808

๓. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. อธิปติปัจจัย

[๒๖๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เป็นปัจจัยแก่ นเหตุธรรมที่เป็นอเสกขธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เป็น ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม ด้วยอำนาจของ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๖๒] ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๘ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๘ วาระ ในสหชาตปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 809

มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ ใน อุปนิสสยปัจจัย มี ๘ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๒๖๓] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๔ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

[๒๖๔] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๒๖๕] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ... ฯลฯ

แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.

เสกขติกเหตุทุกะ จบ