พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ดีแล้วเป็นธรรมที่เห็นได้ด้วยตัวเองไม่ขึ้นกับกาลเป็นธรรมที่ควรมาดูควรน้อมมาปฏิบัติเป็นธรรมที่วิญญูชนพึงรู้ได้เฉพาะตน * * *
ปฐมอุรุเวลสูตรว่าด้วยคนไม่มีที่เคารพไม่มีที่ยำเกรงอยู่เป็นทุกข์สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับ ณ พระวิหารเชตวันตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายว่าดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อครั้งแรกตรัสรู้ เราพักที่ต้นอชปาลนิโครธ ฝั่งแม่น้ำเนรัญชราตำบลอุรุเวลเมื่อเราเร้นอยู่ที่ในที่สงัดเกิดปริวิตกว่า คนไม่มีที่เคารพไม่มีที่ยำเกรงอยู่
เป็นทุกข์เราจักพึงสักการะ เคารพพึ่งพิงสมณะหรือพราหมณ์ผู้ใดเล่าหนอ เราตรองเห็นว่าเราจักพึงสักการะเคารพพึ่งพิงสมณะหรือพราหมณ์อื่นอยู่ก็เพื่อทำสีลขันธ์ สมาธิขันธ์ ปัญญาขันธ์ วิมุตติขันธ์ของเราที่ยังไม่บริบูรณ์ให้บริบูรณ์ ก็แต่ว่าเราไม่เห็นสมณะหรือพราหมณ์อื่นที่ถึงพร้อมด้วยศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ ยิ่งกว่าตนในโลก ทั้งเทวโลก ทั้งมารโลก ทั้งพรหมโลกในหมู่สัตว์ทั้งเทวดา มนุษย์ ทั้งสมณพราหมณ์ ซึ่งเราจะพึงสักการะเคารพพึ่งพิงอยู่ได้ดังนี้แล้วเราตกลงใจว่า อย่ากระนั้นเลย ธรรมใดที่เราตรัสรู้นี้เราพึงสักการะ เคารพ พึ่งพิง ธรรมนั้นอยู่เถิด
ภิกษุทั้งหลาย ครั้งนั้นสหัมบดีพรหม รู้ความปริวิตกของเราด้วยใจของตนแล้ว หายไปจากพรหมโลกมาปรากฏตัวต่อหน้าเรา ประดุจบุรุษผู้มีกำลังฉะนั้น คุกเข่าข้างขวาลงพื้นดิน ประคองอัญชลีตรงมาทางเรากล่าวว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้อที่พระองค์ทรงตกลงพระหฤทัยนั้นถูกแล้ว ชอบแล้ว พระอรหันตสัมมาสัมพุทธะ แม้หล่าใดที่มีมาแล้วในอดีตกาล พระผู้มีพระภาคเจ้าแม้เหล่านั้นก็ได้ทรงสักการะเคารพพึ่งพิงพระธรรมอยู่เหมือนกัน พระอรหันตสัมมาสัมพุทธะแม้เหล่าใดที่จักมีในอนาคตกาล พระผู้มีพระภาคเจ้าแม้เหล่านั้นก็จักทรงสักการะเคารพพึ่งพิงพระธรรมนั่นแลอยู่ แม้พระผู้มีพระภาคเจ้าอรหันตสัมมาสัมพุทธะในกาลบัดนี้ ก็ขอจงทรงสักการะเคารพพึ่งพิงพระธรรมนั้นอยู่เถิด สหัมบดีพรหมกล่าวอีกว่า พระสัมพุทธเจ้าเหล่าใดที่ล่วงไปแล้วก็ดี พระพุทธเจ้าเหล่าใดที่ยังไม่มาถึงก็ดี พระสัมพุทธเจ้าพระองค์ใดผู้ยังความโศกของชนเป็นอันมากให้เสื่อมหายในปัจจุบันนี้ก็ดี พระพุทธเจ้าทั้งปวงนั้นเป็นผู้ทรงเคารพพระสัทธรรมแล้ว ทรงเคารพพระสัทธรรมอยู่ และจักทรงเคารพพระสัทธรรม นี่เป็นธรรมดาของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นแล ผู้รักตน จำนงความเป็นใหญ่ ระลึกถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย พึงเคารพพระสัทธรรมเถิด
ครั้งนั้นเราแจ้งว่าพรหมวิงวอนและรู้ภาวะอันสมควรแก่ตนแล้ว ธรรมใดที่เราได้ตรัสรู้แล้ว เราก็สักการะเคารพพึ่งพิงธรรมนั้นอยู่มา ก็แต่ว่าเมื่อใด แม้สงฆ์ถึงพร้อมด้วยความใหญ่แล้ว เมื่อนั้นเราจะเคารพในสงฆ์ด้วย อุรุเวลสูตรที่ ๑ อังคุตตรนิกาย จตุกนิบาต เล่มที่ ๒ หน้า ๕๒-๕๘
สาธุ