ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

บางส่วนจากการสนทนาธรรมที่เนปาล บ่าย 26/11/67 How to Know the Buddha?

ผู้ฟัง : ในหนังสือ Understanding Dhamma ท่านอาจารย์อยู่ในตุรกีสนทนาธรรมะกับชาวมุสลิม?

ท่านอาจารย์ : ไม่ใช่แค่ชาวตุรกี แต่มีชาวจีน ญี่ปุ่น อังกฤษ และไทย เมื่อเราพูดธรรมะในภาษาไทย คนไทยเข้าใจคำแต่ไม่ได้เข้าใจความจริงของธรรมะของคำนั้นๆ อะไรมีจริงเดี๋ยวนี้?! เข้าใจความจริงของธรรมะแค่ไหน ... ไม่ใช่เข้าใจคำ ความจริงคือความจริง ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนแปลงความจริงนั้นได้ จะรู้ได้ว่าอะไรจริงเพราะกำลังมีเดี๋ยวนี้ที่จะให้ศึกษา ให้ไตร่ตรองว่าอะไรจริงเดี๋ยวนี้ แต่ไม่มีใครรู้ ซึ่งมีจริงๆ แน่นอน!! ทุกคนเห็น แต่คิดว่าเป็นเราเห็น เห็นเป็นเห็น ... เกิดขึ้นต้องเห็นสิ่งที่กระทบตา ขณะเห็นไม่ใช่ขณะที่ได้ยิน ... เห็นเกิดเดี๋ยวนี้เพราะเหตุปัจจัย เกิดขึ้นเห็นสิ่งที่ปรากฏให้เห็น ... นี่คือธรรมะ ไม่ว่าจะเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัส คิดนึก ทั้งหมดเป็นธรรมะที่เกิดขึ้นเป็นธรรมะนั้นๆ ทุกขณะ สิ่งที่มีจริงคือธรรมะเดี๋ยวนี้!!

ผู้ฟัง : เราได้ยิน จะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งที่เราได้ยินเป็นธรรมะ?

ท่านอาจารย์ : ขณะนี้มีเห็นไหม? รู้ได้อย่างไรว่าเห็น?! เห็นมีจริงแน่ๆ แม้ว่าเราจะไม่พูดถึงเห็น เราเห็น ... แต่เห็นเป็นเราหรือใครๆ เห็นไม่ได้!! มีเหตุปัจจัยให้เห็นเกิดขึ้นและดับไป แต่ความคิดที่มีเราหรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดเกิดทันที แทนที่จะเข้าใจความจริงของเห็นแต่ไม่เข้าใจเห็น ... เป็นเราเห็น

ขณะได้ยิน ไม่มีความเข้าใจจึงเป็นเราได้ยินตั้งแต่เกิดจนตาย พระพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมะไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด ไม่ใช่ใคร มีลักษณะเฉพาะธรรมะนั้นๆ เกิดขึ้น เช่นได้ยินเสียง เสียงมีเมื่อได้ยินเกิดขึ้นได้ยินเสียง ถ้าได้ยินไม่เกิดขึ้นเสียงไม่ปรากฏ เสียงไม่ใช่ได้ยินและได้ยินก็ไม่ใช่เสียง เสียงเป็นเสียง ได้ยินเป็นได้ยิน ... นี่คือความหมายของธรรมะ!!

ผู้ฟัง : จะรู้ได้อย่างไรว่าอะไรเป็นธรรมะ?

ท่านอาจารย์ : พระพุทธเจ้าตรัสว่าอย่างไร? อะไรคือเห็น อะไรคือได้ยิน ... อะไรคือสิ่งที่ปรากฏทางตาและเสียง พระพุทธเจ้าตรัสว่าเสียงคืออะไร? ได้ยิน เห็นคืออะไร? ถ้าไม่ตรัสจะเป็นพระพุทธเจ้าได้อย่างไร?! เมื่อไม่เข้าใจธรรมะเดี๋ยวนี้!!

พระพุทธเจ้าตรัสรู้ความจริงของทุกสิ่งทุกอย่าง ลึกซึ้งอย่างยิ่ง ใครรู้จนกว่าจะได้ยิน ได้ยินเกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่มีใครทำให้ได้ยินเกิดได้ได้ยินเกิดแล้ว แม้ว่าจะพยายามจะได้ยินเท่าไหร่ แต่ถ้าไม่มีเสียงมากระทบหู ได้ยินเกิดไม่ได้!!

แต่ละขณะเกิดเพราะเหตุปัจจัย ถ้าไม่มีเหตุปัจจัยให้เกิด อะไรก็เกิดขึ้นไม่ได้ เริ่มเข้าใจว่าเห็นเป็นเห็น ได้ยินเป็นได้ยิน ได้ยินและเห็นจะเกิดขึ้นพร้อมกันไม่ได้ ธรรมะแต่ละหนึ่งเกิดขึ้นและดับไปทันทีและไม่กลับมาอีกเลย ... นี่คือโลก ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใดทั้งสิ้น

ธรรมะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย วันนี้พรุ่งนี้ เมื่อวานนี้ นานแสนนานมาแล้ว ... เดี๋ยวนี้เห็นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ... จริงไหม?! เห็นในอดีตไม่ใช่เห็นเดี๋ยวนี้ เหมือนแต่ไม่ใช่เห็นเดียวกัน ไม่สามารถเห็นทั้งวันได้ เห็นเกิดขึ้นและดับไป แล้วก็มีได้ยิน คิดและอื่นๆ ทั้งหมดเป็นไปตามเหตุปัจจัย ... นี่คือธรรมะ!! สิ่งที่มีจริงคือธรรมะที่เกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด ธรรมะเป็นธรรมะ ไม่สามารถเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดได้เลย เป็นธรรมะแต่ละหนึ่งเกิดขึ้นและดับไปอย่างรวดเร็ว ไม่มีใครรู้ได้เพราะเกิดและดับอย่างรวดเร็วมาก เพราะฉะนั้นสิ่งที่มีจริงเป็นธรรมะ เริ่มมั่นคงขึ้นว่า สิ่งที่มีจริงทุกอย่างขณะนี้เป็นธรรมะ!!!

youtu.be/at4Kn4YFCm8

การศึกษาทุกอย่างต้องเริ่มไปตามลำดับ จะมีความเข้าใจมากขึ้น โดยไม่มีความเข้าใจตั้งแต่ต้นอย่างละเอียดเป็นไปไม่ได้

(ปฏิทินสารธรรม 2568)

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

ยินดีในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ