บัดนี้ พระสารีบุตรเมื่อแสดงว่ามรรคเป็นเพียงองค์เท่านั้น พ้นจากองค์แล้วมีไม่ได้ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ.

ในบทเหล่านั้น สัมมาทิฏฐิมีการเห็นชอบเป็นลักษณะ. สัมมาสังกัปปะมีการยกขึ้นเป็นลักษณะ. สัมมาวาจามีการกำหนดเป็นลักษณะ. สัมมากัมมันตะมีการให้ตั้งขึ้นเป็นลักษณะ. สัมมาอาชีวะมีการให้ผ่องแผ้วเป็นลักษณะ. สัมมาวายามะมีการประคองไว้เป็นลักษณะ. สัมมาสติมีการเข้าไปตั้งมั่นเป็นลักษณะ. สัมมาสมาธิมีการตั้งไว้เสมอเป็นลักษณะ.

เห็นชอบเป็นลักษณะ เห็นชอบในอะไร

ยกขึ้นเป็นลักษณะ ยกอะไร

กำหนดเป็นลักษณะ กำหนดอะไร

ตั้งขึ้นเป็นลักษณะ ตั้งอะไรขึ้น

ผ่องแผ้วเป็นลักษณะ อะไรผ่องแผ้ว

ประคองเป็นลักษณะ ประคองอะไร

ตั้งมั่นเป็นลักษณะ ตั้งมั่นอะไร

ตั้งไว้เป็นลักษณะ ตั้งอะไรไว้

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ก่อนอื่นก็ต้องแปลคำว่ามรรคก่อน ว่า มรรค หมายถึง หนทาง ซึ่งมีทั้งทางถูกกับทางผิด ถ้าเป็นหนทางที่ถูกต้องเป็นไปเพื่อการอบรมเจริญปัญญา ขัดเกลากิเลส จนกว่าจะดับได้อย่างหมดสิ้น ก็เป็นหนทางที่ถูกต้อง (สัมมามรรค,อริยมรรค) เริ่มต้นด้วยความเข้าใจถูกเห็นถูก (สัมมาทิฏฐิ) เป็นต้น แต่ถ้าเป็นหนทางที่ผิด ที่ไม่ได้เป็นไปเพื่อความเจริญขึ้นของปัญญา มีแต่จะทำให้อกุศลเพิ่มพูนมากยิ่งขึ้น ซึ่งตรงกันข้ามกับหนทางที่ถูกต้องอย่างสิ้นเชิง นั่นเป็นมิจฉามรรค อันมีพื้นฐานมาจากความเห็นผิดและความไม่รู้ ธรรมที่เป็นมรรคนั้น เป็นธรรมที่มีจริง เกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน

ดังนั้น ถ้าเป็นการกล่าวถึงมรรคอันประกอบด้วยองค์ ๘ แล้ว ย่อมเป็นหนทางถูก เป็นหนทางที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เป็นไปเพื่อกำจัดกิเลส เป็นหนทางที่เป็นไปเพื่อความบริสุทธิ์ หมดจดแห่งสัตว์ทั้งหลาย กว่าจะถึงความเป็นพระอริยบุคคล ก็ต้องเป็นปุถุชน แต่เป็นปุถุชนที่สะสมเหตุที่ดีมา เห็นประโยชน์ของพระธรรม เห็นประโยชน์ของความเข้าใจถูกเห็นถูก จึงมีการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม อบรมเจริญปัญญา ซึ่งจะแตกต่างไปจากปุถุชนที่ไม่เห็นประโยชน์ของพระธรรมอย่างสิ้นเชิง
การที่จะรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ดับกิเลสได้ตามลำดับขั้นนั้น ต้องดำเนินตามหนทางที่ถูกต้อง คือ อริยมรรคมีองค์ ๘ เท่านั้น ซึ่งก็ต้องเริ่มตั้งแต่ในขั้นของการอบรม ด้วยการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปตามลำดับ ในขณะที่สติปัฏฐานเกิดระลึกรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ขณะนั้นมรรคมีองค์ ๕ กล่าวคือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ เกิดขึ้นพร้อมกัน เป็นการอบรมมรรค อันเป็นโลกิยมรรค ยังไม่ถึงขั้นที่เป็นโลกุตตระ เพราะมรรคทั้ง ๘ องค์จะประชุมพร้อมกันในขณะที่มรรคจิตผลจิตเกิดขึ้นเท่านั้น ซึ่งถ้าไม่เดินทางตามที่ถูกต้องแล้ว ก็ย่อมไม่มีวันถึงขณะที่มรรคจิตและผลจิตจะเกิดได้เลยครับ
..ยินดีในกุศลของคุณ teezaboo และทุกๆ ท่านด้วยครับ ...

ยินดีในกุศลจิตครับ