การระลึก ระลึกอย่างไร ระลึกมาก หรือระลึกน้อยอย่างไร

ผมว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ สติเราก็รู้ว่าเป็นการระลึก ระลึกอย่างไร มีปัญหาแล้ว ระลึกนิดหน่อย ระลึกให้ลึกซึ้ง ระลึกไปถึงอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ระลึกแค่อ่อน แค่แข็ง ผมเข้าใจที่อาจารย์สอน ฟังมา ๒ ปี ๓ ปี เข้าใจ แต่เวลาปฏิบัติๆ ไม่ได้ ที่จะระลึกปัจจุบันธรรม ขณะที่ระลึกๆ อย่างไร การระลึกนี้สำคัญ ระลึกตื้น ระลึกลึก ระลึกมาก ระลึกน้อย ระลึกยาว ระลึกสั้น

จะทำอีกแล้วใช่ไหม ถ้าบอกมาก ก็ทำมาก ถ้าบอกน้อย ก็ทำน้อยไม่ใช่เรื่องที่จะไปบังคับให้บุคคลหนึ่งบุคคลใดทำ

ช่างวุ่นจริงๆ เลยใช่ไหม เพราะแม้สติจะระลึก ก็ไม่ทราบว่าจะให้เผินหรือจะให้ลึก หรือจะให้แรง หรือจะให้มาก หรือจะให้น้อย แต่ตามความเป็นจริงแล้ว ก็ระลึกรู้ตรงลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง พยัญชนะนี้สมบูรณ์ที่สุด

ถ้าลักษณะที่เย็นกำลังปรากฏ ก็รู้ตามความเป็นจริงอย่างนั้นเท่านั้น ไม่ต้องไปกดให้แรง ไม่ต้องไปผ่อนให้เบา ไม่ต้องไปทำให้เผิน หรืออะไรเลย เพราะว่านั่นเป็นตัวตน ไม่ใช่การรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง

สภาพธรรมตามความเป็นจริงเป็นอย่างไร ผู้ไม่หลงลืมสติ คือ กำลังระลึกรู้สภาพลักษณะนั้นตามปกติ ตามความเป็นจริง และไม่ติดใจสงสัย หรือว่าเยื่อใยที่จะมีความเป็นตัวตนไปบังคับต่อไปอีก ที่จะให้สติจดจ้องให้ลึกลงไปอีก หรือว่าให้เผินออกมาหน่อย ซึ่งขณะนั้น สติจะระลึกต่อไป หรือว่าสติจะหลงลืมไป และเกิดระลึกทางอื่น ทวารอื่นต่อไป ก็เป็นเรื่องที่จะได้เห็นความเป็นอนัตตา แม้ของสติ

จะระลึก ก็ไม่ทราบว่าแค่ไหนถูก จะหนัก จะเบา หรือจะแรง หรือจะเผิน ก็ทำไม่ได้ใช่ไหม แต่ถ้าตามปกติ ตามธรรมดา ตามความเป็นจริงของสภาพธรรมนั้นๆ แล้ว จะไม่ยุ่ง

พอที่จะเจริญสติปัฏฐานเป็นปกติได้ไหม ถ้าปรากฏว่าไม่ยุ่งเมื่อไร นั่นคือ เป็นผู้ที่มีปกติเจริญสติปัฏฐาน

ที่มา ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ 274