จากที่แต่ก่อน ผมฟังไม่รู้เรื่องเลย จนผ่านมาหลายปี ตอนนี้ ผมเริ่มเข้าใจในขั้นการฟังจากเว็บบ้านธัมมะได้บ้างแล้วว่า ความจริงแล้ว ไม่มีเรา ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัวตน มีแต่เพียงสภาพธรรมที่เกิดขึ้นทีละขณะเพราะเหตุปัจจัยที่สมควรแล้วก็ดับไป แม้จะยังไม่เคยประจักษ์แจ้งตามจริงเช่นนั้นเลย

ความเข้าใจเช่นนี้ ทำไมจึงเรียกว่า เป็นมรรคมีองค์ 8 ครับ ผมเข้าใจว่า ขณะที่เข้าใจพระธรรมนั้น จิตประกอบด้วยสัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ) สัมมาสังกัปปะ (ความดำริชอบ) สัมมาวายามะ (ความเพียรชอบ) สัมมาสติ (สติชอบ) และสัมมาสมาธิ (สมาธิชอบ)

แต่ในขณะนั้น ผมยังไม่ได้พูดอะไร ทำไมจึงเป็นสัมมาวาจา ยังไม่ได้ทำการงานอะไรในขณะนั้น ทำไมจึงเป็นสัมมาอาชีวะ หรือสัมมากัมมันตะ ล่ะครับ

ขอนอบน้อมแดพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เรื่องอริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นเรื่องที่ละเอียดอย่างยิ่ง เป็นหนทางที่จะทำให้ถึงการประจักษ์แจ้งความจริงดับกิเลสได้ถึงความเป็นพระอริยบุคคล จะเห็นได้จริงๆ ว่า ขณะที่มีการฟังพระธรรมอบรมเจริญปัญญา ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูก นั่นเป็นหนทางที่ถูก ซึ่งจะเกื้อกูลให้ปัญญาเจริญขึ้นต่อไป หนทางเดียวและหนทางเดิมที่จะทำให้มีความเข้าใจถูกเห็นถูก รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง คือ หนทางแห่งการอบรมเจริญปัญญา ซึ่งพระอริยบุคคลทั้งหลายในอดีตได้อบรมเจริญหนทางนี้มาแล้วด้วยกันทั้งนั้น
ขณะที่ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏในขณะนี้ มรรคทั้ง ๘ องค์ไม่ได้เกิดพร้อมกัน แต่จะประกอบด้วยมรรคมีองค์ ๕ คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และ สัมมาสมาธิ และถ้าวีรตีหนึ่งวิรตีใด เกิด ก็เป็นมรรคมีองค์ ๖ เพราะอริยมรรคทั้ง ๘ จะประชุมพรัอมกันในขณะที่เป็นโลกุตตระ มีอารมณ์เดียว คือ พระนิพพาน นี้คือ ความเป็นจริงของธรรม ครับ

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

กราบขอบพระคุณอาจารย์คำปั่นอย่างสูงครับผม

ยินดีในกุศลจิตครับ