ผมขอความกรุณาผู้รู้ช่วยอธิบายความแตกต่างของ กิริยา กับกุศล กับอกุศลและกับวิบาก ด้วยครับ จักขอบพระคุณมาก

ความแตกต่างของกิริยา ที่ต่างจาก กุศล อกุศลและวิบาก คือ กิริยา เป็นนามธรรมที่ไม่ใช่เหตุและไม่ใช่ผล (วิบาก) จิต เจตสิก ชาติกุศล และชาติอกุศลเป็นนามธรรมฝ่ายเหตุ คือ เป็นปัจจัยทำให้ผลคือวิบากเกิดขึ้น ส่วนวิบากเป็นธรรมฝ่ายผล เป็นเพียงการเกิดขึ้นเสวยผลที่กุศลและอกุศลได้กระทำแล้ว ส่วนนามธรรมที่เป็นกิริยา ไม่เป็นธรรมฝ่ายเหตุ และฝ่ายผล เพียงเกิดขึ้นกระทำกิจแล้วก็ดับไป ไม่ทำให้ผลเกิดขึ้นเปรียบเหมือนดอกไม้ลม ที่ออกดอกแล้วล่วงหล่นไปไม่มีผลเกิดขึ้น จิตเจตสิกชาติกิริยาส่วนมากเป็นจิตของพระอรหันต์ ซึ่งท่านดับกิเลสได้ทั้งหมดแล้ว การกระทำของพระอรหันต์ทั้งหมดไม่เป็นปัจจัยให้เกิดวิบากอีกเลย สมดังข้อความอธิบายกิริยาในอรรถกถาดังนี้

เชิญคลิกอ่านได้ที่ ...

กิริยา [สภาวธรรมที่ไม่มีกุศลมูลและอกุศลมูล]

ปุถุชนมีกิริยาจิต ๒ ดวง คือ

๑. ปัญจทวาราวัชชนจิต

๒. มโนทวาราวัชชนจิต

กุศล หมายถึง ไม่มีโรค ไม่มีกิเลส คือ ราคะ โทสะ โมหะ ให้ผลเป็นสุข

อกุศล เป็นเหตุให้ได้รับวิบากที่เป็นทุกข์

คุณ wannee.s ช่วยขยายต่อได้ไหมครับว่า

ปุถุชนมีกิริยาจิต ๒ ดวง คือ

๑. ปัญจทวาราวัชชนจิตคืออะไรบ้าง

๒. มโนทวาราวัชชนจิตคืออะไรบ้าง

ขอบคุณครับ

สำหรับ : มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา กรุณาช่วยยกตัวอย่างในคำที่ว่า

"ส่วนนามธรรมที่เป็นกิริยา ไม่เป็นธรรมฝ่ายเหตุ และฝ่ายผล เพียงเกิดขึ้นกระทำกิจแล้วก็ดับไป ไม่ทำให้ผลเกิดขึ้นเปรียบเหมือนดอกไม้ลม ที่ออกดอก แล้วล่วงล่นไป ไม่มีผลเกิดขึ้น" คืออะไร ขยายให้อีกหน่อนะครับ

ขอบคุณครับ

๑. ปัญจทวาราวัชชนจิต คือ จิตขณะแรกที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย

๒. มโนทวาราวัชชนจิต เป็นจิตที่ทำโวฏฐัพพนกิจทางปัญจทวาร และเป็นจิตขณะแรกที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางมโนทวาร

กิริยา หมายถึง จิตที่เกิดขึ้นเพียงทำกิจหน้าที่เท่านั้น ไม่ได้เป็นเหตุ (กุศล อกุศล) ให้เกิดผล (วิบาก)

นามธรรมที่เป็นกิริยา ไม่เป็นธรรมฝ่ายเหตุ และฝ่ายผล หมายถึง เป็นกิริยาที่ปฏิเสธทั้งกุศล อกุศล วิบาก ไม่ให้เกิดผลข้างหน้า (กิริยา เกิดเพียงสักแต่ว่าทำกิจเท่านั้นไม่ได้เป็นบุญ ไม่ได้เป็นบาป ไม่ได้เป็นผลด้วยคือวิบาก) ค่อยๆ ศึกษา กุศล อกุศลวิบากให้ละเอียดมากขึ้น จึงจะเข้าใจกิริยา ที่สำคัญควรน้อมนำมาขณะนี้ถึงสภาพธรรมที่มีจริงๆ เพราะว่าถ้าศึกษาคำไม่นานก็ลืมอีก

ขอคุณ wannee.s ช่วยขยายต่ออีกหน่อยได้ไหมคะ

โวฏฐัพพนกิจคืออะไร

การศึกษาคำเป็นอย่างไรเพื่อจะได้นำไปตรวจสอบกับสภาพธรรมที่มีจริงเพื่อการเข้าใจต่อไปคะ

เมื่อก่อนดิฉันไม่รู้ว่า กุศล อกุศล ธรรมะ คืออะไร แต่เดี๋ยวนี้เข้าใจมากขึ้นเพราะได้ฟังพระธรรมคะ ดิฉันขอกราบขอบพระคุณอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเครพอย่างสูง และขอขอบพระคุณ คุณพี่วรรณี และคุณครูบาอาจารย์ และพี่ๆ ที่มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนาอย่างสูง ขอขอบคุณคะ

โวฏฐัพพนกิจ ตามศัทพ์แปลว่าทำหน้าที่ตัดสิน โวฏฐัพพนจิต เป็นเพียงจิตที่กระทำทางให้ชวนจิตเกิดขึ้น โวฏฐัพพนกิจเป็นชื่อของมโนทวาราวัชชนจิต ซึ่งทำโวฏฐัพพนกิจทางปัญจทวาร และมโนทวาราวัชชนจิต ทำได้อีกกิจหนึ่งคือ ทำอาวัชชนจิตทางมโนทวาร การศึกษาคำคือ การศึกษาชื่อ เช่น จิต เจตสิก รูปเพื่อเป็นปัจจัยให้เข้าถึงธรรมที่มีจริงในขณะนี้

ยินดีในกุศลจิตค่ะ