นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส

พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ

ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ

สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ

••• ... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย ... ..•••

... สนทนาธรรมที่ ...

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (มศพ.)

พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ

วันเสาร์ที่ ๑๖ กุมภาัพันธ์ ๒๕๕๖ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ

คุหัฏฐกสูตร

(ว่าด้วยผู้ข้องอยู่ในถ้ำคือกาย)

จาก ...

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖ หน้าที่ ๖๙๙

(ภาพแสดงบรรยากาศการสนทนาธรรมที่มูลนิธิฯ ในวันเสาร์ที่ ๒๖ พ.ค. ๒๕๕๕)

... นำสนทนาโดย ...

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และ คณะวิทยากรมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖ หน้าที่ ๖๙๙

คุหัฏฐกสูตรที่ ๒

(ว่าด้วยผู้ข้องอยู่ในถ้ำคือกาย)

[๔๐๙] นรชน ผู้ข้องอยู่ในถ้ำคือกาย ถูกกิเลสเป็นอันมากปกปิดไว้แล้ว ดำรงอยู่ ด้วยอำนาจกิเลสมีราคะเป็นต้น หยั่งลงใน กามคุณเครื่องทำจิตให้ลุ่มหลง นรชนผู้ เห็นปานนั้นแล เป็นผู้ไกลจากวิเวก เพราะ ว่ากามคุณทั้งหลายในโลก ไม่ใช่ละได้โดย ง่ายเลย

กามคุณทั้งหลาย มีความปรารถนา เป็นเหตุ เนื่องด้วยความยินดีในภพ เปลื้อง ออกได้โดยยาก คนอื่นจะเปลื้องออกให้ไม่ ได้เลย นรชนทั้งหลายมุ่งหวังกามในอนาคต บ้าง ในอดีตบ้าง คร่ำครวญถึงกามเหล่านี้ ที่เคยมีแล้วบ้าง อันตนเปลื้องเองได้ยาก และคนอื่นก็เปลื้องให้ไม่ได้

สัตว์เหล่านั้นยินดี ขวนขวาย ลุ่ม หลงอยู่ในกามทั้งหลาย ไม่เชื่อถือถ้อยคำ ของบัณฑิตมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น ตั้งอยู่แล้ว ในธรรมอันไม่สงบ ถูกทุกข์ครอบงำแล้ว ย่อมรำพันอยู่ว่า เราจุติจากโลกนี้แล้ว จัก เป็นอย่างไรหนอ

เพราะเหตุนั้นแล สัตว์พึงศึกษาไตร สิกขาในศาสนานี้แหละ พึงรู้ว่าสิ่งอะไรๆ ในโลกไม่เป็นความสงบ ไม่พึงประพฤติ ความไม่สงบเพราะเหตุแห่งสิ่งนั้น นัก ปราชญ์ทั้งหลายกล่าวชีวิตนั้นว่าเป็นของ น้อยนัก เราเห็นหมู่สัตว์นี้ ผู้เป็นไปในอำนาจ ความอยากในภพทั้งหลาย กำลังดิ้นรนอยู่ ในโลก นรชนทั้งหลายผู้เลวทรามย่อมบ่น เพ้ออยู่ในปากมัจจุราช นรชนเหล่านั้น ยัง ไม่ปราศจากความอยากในภพน้อยภพใหญ่ ทั้งหลายเลย

ท่านทั้งหลาย จงดูชนทั้งหลายผู้ถือว่า สิ่งนั้นๆ เป็นของเรา กำลังดิ้นรนอยู่ เหมือน ปลาในแอ่งน้ำน้อยมีกระแสขาดสิ้นแล้วดิ้น- รนอยู่ ฉะนั้น นรชนเห็นโทษแม้นั้นแล้ว ไม่พึงประพฤติเป็นคนถือว่าสิ่งนั้นๆ เป็น ของเรา ไม่กระทำความติดข้องอยู่ในภพ ทั้งหลาย

พึงกำจัดความพอใจในที่สุดทั้งสอง (มีผัสสะและเหตุเกิดแห่งสัมผัสสะเป็นต้น) กำหนดรู้ผัสสะแล้วไม่ยินดีในธรรมทั้งปวงมี รูปเป็นต้น ติเตียนตนเองเพราะข้อใด อย่า ทำข้อนั้น นักปราชญ์ ไม่ติดอยู่ในรูปที่ ได้เห็นและเสียงที่ได้ฟังเป็นต้น กำหนดรู้สัญญาแล้ว พึงข้ามโอฆะ เป็นมุนี ไม่ติดอยู่ในอารมณ์ที่ควรหวงแหน ถอนลูกศร คือกิเลสออกเสีย ไม่ประมาท เที่ยวไปอยู่ ย่อมไม่ปรารถนาโลกนี้และโลก หน้า ฉะนี้แล.

จบคุหัฏฐกสูตรที่ ๒

ข้อความจากอรรถกถา ขอเชิญคลิกอ่านได้ที่นี่

อรรถกถาคุหัฏฐกสูตร [ขุททกนิกาย สุตตนิบาต]

... ขอความเจริญมั่นคงในกุศลธรรมจงมีแด่ทุกท่าน ...

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความโดยสรุป

คุหัฏฐกสูตร

(ว่าด้วยผู้ข้องอยู่ในถ้าคือกาย)

* ความเป็นมาก่อนถึงการตรัสพระคาถา (สรุปจากอรรถกถา) *

พระเจ้าอุเทน มุ่งที่จะทำร้ายพระปิณโฑลภารทวาชะ ผู้กำลังนั่งพักกลางวันอยู่ที่พระราชอุทยาน ด้วยรังมดแดง เพราะทรงโกรธที่หญิงสนมของพระองค์ ละพระองค์ ผู้บรรทมไปฟังพระธรรมที่พระเถระแสดง โดยเสด็จไปตรัสถามพระเถระว่า ท่านมา เพื่ออะไร พระเถระตอบว่า มาเพื่อวิเวก พระเจ้าอุเทนตรัสถามต่อว่า แล้ววิเวกของ ท่านผู้นั่งห้อมล้อมด้วยหญิงสนม เป็นอย่างไร ขอจงบอกมา พระเถระไม่ตอบ เพราะ คำถามของพระราชาไม่ได้มุ่งที่คำตอบ แต่เพราะพระองค์ถูกความโกรธครอบงำ ในเมื่อพระเถระไม่ตอบ พระองค์ก็เลยจะเอารังมดแดงไปกัดพระเถระ พระปิณโฑล- ภารทวาชะ มีความประสงค์ที่จะอนุเคราะห์พระเจ้าอุเทนไม่ให้ไปเกิดในอบายโดย ที่ไม่ให้พระเจ้าอุเทนประทุษร้าย จึงได้เหาะไปทางอากาศและได้ดำลงดิน ไปขึ้นที่ พระคันธกุฏี ปรากฏเฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคเจ้า

ลำดับนั้น หญิงสนมของพระเจ้าอุเทนได้ตำหนิพระเจ้าอุเทนว่า พระราชาพระองค์ อื่นๆ พอได้ทอดพระเนตรเห็นบรรพชิตแล้ว มีแต่จะบูชาด้วยดอกไม้ เป็นต้น แต่ พระองค์กลับไม่เป็นเช่นนั้น มุ่งที่จะทำร้ายบรรพชิตด้วยรังมดแดง ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่ดีเลย ทำให้พระเจ้าอุเทนสำนึกผิด วันต่อๆ มา พระองค์มีโอกาสได้เข้าไปหาพระปิณโฑล- ภารทวาชะ อีกครั้ง ได้ฟังพระธรรม และขอถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งตลอดชีวิต พระปิณโฑลภารทวาชะ กราบทูลความเป็นไปทั้งหมดถวายแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า การพูดถึงเรื่องวิเวกแก่พระราชาผู้ยังต้องการกามคุณ จักมี ประโยชน์อะไร แล้วได้ทรงแสดงพระธรรม แก่พระเถระ เริ่มต้นด้วยพระคาถา ว่า

นรชน ผู้ข้องอยู่ในถ้ำ คือ กาย ถูกกิเลสเป็นอันมากปกปิดไว้แล้ว ดำรงอยู่ ด้วยอำนาจกิเลสมีราคะเป็นต้น หยั่งลงใน กามคุณเครื่องทำจิตให้ลุ่มหลง นรชนผู้ เห็นปานนั้นแล เป็นผู้ไกลจากวิเวก เพราะ ว่ากามคุณทั้งหลายในโลก ไม่ใช่ละได้โดย ง่ายเลย ฯลฯ

// ดังที่ปรากฏในพระสูตร.

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ

ความติดข้อง

กิเลสกาม ตัณหาตั้งแต่เล็กจนโต

โลภะที่เป็นปกติและโลภะที่ไม่เป็นปกติ

กิเลสตัณหา

วิเวก ๓ [ปริสาสูตร]

กามคุณ 5 มีกล่าวไว้ในพระไตรปิฎกอย่างไร กามโทษ 5 มีกล่าวไว้ไหม?

ชีวิตน้อยด้วยเหตุ ๒ ประการ [มหานิทเทส]

สนทนาธรรมที่สระบุรี ... [๕] ลูกศรที่มองไม่เห็น ฯลฯ

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขออนุโมทนาค่ะ

กราบอนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนา และขอขอบพระคุณอย่างยิ่งค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ