บรรพต่อไป คือ อิริยาบถบรรพ

รู้ไหมว่าที่นั่งนั้น ใครนั่ง ก็เรานั่ง

ขณะที่กำลังนั่งและจะรู้ว่าไม่ใช่เรา ต้องมีสภาวะลักษณะที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา ไม่ใช่ตัวตนของเราปรากฏให้รู้ว่า ลักษณะนั้นเกิดปรากฏแล้วหมดไป ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ต้องมีปรมัตถธรรม มีสภาวะลักษณะที่สติกำลังระลึก และก็รู้ในลักษณะที่ปรากฏแล้วไม่เที่ยง

นี่เป็นเหตุที่มีอิริยาบถบรรพในกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน สิ่งใดก็ตามที่เคยหลงผิด เข้าใจผิด ยึดถือว่าเป็นเรา เป็นของเรา เป็นตัวตนของเราแล้ว สติจะต้องระลึกรู้ในสภาวะลักษณะสภาพปรมัตถธรรมนั้นๆ เพื่อจะได้เห็นตามความเป็นจริงว่าไม่ใช่ตัวตน

อีกประการหนึ่ง ถ้าไม่มีธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม จะมีนั่ง มีนอน มียืน มีเดินได้ไหม ก็ไม่ได้ แต่เพราะมีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม เป็นปรมัตถธรรม เป็นรูป เป็นสภาพที่มีจริง เมื่อมาประชุมรวมกันก็ทรงอยู่ ตั้งอยู่ในอิริยาบถหนึ่งอิริยาบถใด ซึ่งถือว่าเป็นเราที่นั่ง เป็นเราที่นอน เป็นเราที่ยืน เป็นเราที่เดิน จึงต้องมีสติระลึกรู้ปรมัตถธรรมซึ่งมีสภาวะลักษณะที่ปรากฏให้รู้ชัดว่า ลักษณะสภาพธรรมนั้นๆ ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน ซึ่งตรงกับอานาปานบรรพ และบรรพอื่นๆ ด้วยว่า เพราะเคยยึดถือ สติจึงจะต้องระลึกรู้สภาพธรรมนั้นๆ ตามความเป็นจริง

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 172