ถ. ถ้าอย่างนั้นก็รู้สึกว่ามากมาย

สุ. ย่อมาเป็น ๖ เท่านั้น ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

ถ. ผมก็ยังรู้สึกว่ายากไป ง่ายกว่านั้นก็มีอีกในกายาบรรพนี้ มีนัยที่ง่ายสำหรับเรา ท่านว่าไว้เลย ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจนี้ยังยาก เป็นพระอรหันต์หรือถึงพระนิพพานยาก ที่ง่ายที่สุดก็คืออิริยาบถ ๔ สำหรับคนที่มีปัญญาน้อย ผมก็หลงไปอานาปาเสีย ๒๐ ปี ไม่ได้เรื่องไม่ได้ราว

สุ. ยังไม่พบหลักฐานว่า การรู้ชัดทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจนั้นมากไป แต่ว่าเป็นสิ่งที่ต้องรู้ เพราะเหตุว่าถ้าไม่รู้ ก็เป็นอวิชชา

ถ. ในสติปัฏฐานมีหรือไม่

สุ. ในสติปัฏฐาน กายรู้ได้ทางไหน ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง รู้ได้ทางไหน กายกระทบสัมผัสได้ไหม ที่จะรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงแล้วพ้นจากตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่มี

ถ. ที่ง่ายที่สุดที่ทรงจำแนกนี้ คือ ท่านไม่ให้ดูทั้งหมด รูปนามคลุมไปหมด ท่านไม่ได้ว่าอย่างนั้น มือชั้นพระพุทธเจ้าแล้วท่านทรงจำแนกออกไปอีก นี่เป็นปัญญาหนึ่งที่เรียกว่าสุขุมลุ่มลึกมาก ที่ทรงแยกนี่สำคัญมาก แต่ถึงแม้ว่าทรงแยกอย่างนั้น อาจารย์เดี๋ยวนี้ก็พยายามทำให้เลอะเทอะออกไปไม่เอาอย่างท่าน ผมว่าอิริยาบถ ๔ นี้ง่ายที่สุดในความความคิดของผม ท่านลองนึกดู อิริยาบถ ๔ นี้ง่ายมาก และเห็นชัดด้วย

สุ. ในทีฆนิกาย มัชฌิมนิกาย หรือว่าในนิกายส่วนอื่นๆ เป็นเรื่องของ มหาสติปัฏฐาน ถ้าพระผู้มีพระภาคทรงพระมหากรุณา ซึ่งพระองค์ก็เป็นผู้ที่ทรงรู้แจ้งธรรมอย่างถี่ถ้วนแล้ว ทำไมไม่บัญญัติเสียเลยว่า ดูแต่เฉพาะอิริยาบถอย่างเดียวเท่านั้น

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 118

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 119