อังคุตตรนิกาย ทุกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ มีข้อความว่า

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย บริษัท ๒ จำพวกนี้ ๒ จำพวกเป็นไฉน คือ บริษัทที่ดื้อด้าน ไม่ได้รับการสอบถามแนะนำ ๑ บริษัทที่ได้รับการสอบถามแนะนำ ไม่ดื้อด้าน ๑

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ก็บริษัทที่ดื้อด้านไม่ได้รับการสอบถามแนะนำ เป็นไฉน ภิกษุในบริษัทใดในธรรมวินัยนี้ เมื่อผู้อื่นกล่าวพระสูตรที่ตถาคตภาษิตไว้ ซึ่งลึกล้ำ มีอรรถอันลึกล้ำ เป็นโลกุตตระ ปฏิสังยุตต์ด้วยสุญญตธรรม ไม่ตั้งใจฟังให้ดี ไม่เงี่ยหูลงสดับ ไม่เข้าไปตั้งจิตไว้เพื่อจะรู้ทั่วถึง

อนึ่ง ภิกษุเหล่านั้น ไม่เข้าใจธรรมที่ตนควรเล่าเรียน ท่องขึ้นใจ แต่เมื่อผู้อื่นกล่าวพระสูตรที่กวีได้รจนาไว้ เป็นคำกวีมีอักษรวิจิตร มีพยัญชนะวิจิตร มีในภายนอกซึ่งสาวกได้ภาษิตไว้ ย่อมตั้งใจฟังเป็นอย่างดี เงี่ยหูลงสดับ เข้าไปตั้งจิตไว้เพื่อจะรู้ทั่วถึง

ภิกษุเหล่านั้นเรียนธรรมนั้นแล้ว ไม่สอบสวน ไม่เที่ยวไต่ถามกันและกันว่า พยัญชนะนี้อย่างไร อรรถแห่งภาษิตนี้เป็นไฉน ภิกษุเหล่านั้นไม่เปิดเผยอรรถที่ลี้ลับ ไม่ทำอรรถที่ลึกซึ้งให้ตื้น และไม่บรรเทาความสงสัยในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความสงสัยหลายอย่างเสีย

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย บริษัทนี้เรียกว่าบริษัทดื้อด้าน ไม่ได้รับการสอบถามแนะนำ

ส่วนบริษัทที่ได้รับการสอบถามแนะนำ ไม่ดื้อด้านนั้น ก็โดยนัยตรงกันข้ามเพราะฉะนั้น ก็ควรพิจารณาเพื่อเป็นบริษัทที่ไม่ดื้อด้าน

ถ. ถ้าไม่เชื่อว่ามีนรก อย่างนี้ดื้อด้านไหม

สุ. ไม่เชื่อนั้นคิดเอาเองใช่ไหม ไม่ใช่ว่าเมื่อใครบอกว่าอะไรก็ให้เชื่อ ไม่ใช่อย่างนั้น ไม่ใช่ว่าต้องตามๆ กันไป แต่หมายความว่า ต้องศึกษาธรรม พิจารณาเหตุผล ไม่ใช่ฟังโดยผิวเผิน พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้โดยชอบ ทรงพระปัญญาคุณเหนือผู้อื่นใดทั้งสิ้น เพราะฉะนั้น เชื่อคนอื่นหรือว่าเชื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 48