พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 154 - 169

อรรถกถาอังคุลิมาลสูตร

ข้อความบางตอน ...

อังคุลิมาลสูตรมีคําเริ่มตนวา ขาพเจาไดสดับมาอยางนี้ :-

ถามวา ในพระสูตรนั้น คําวา ทรงระเบียบแหงนิ้วมือ ทรงไวเพราะ เหตุไร ตอบวา ทรงไวตามคําของอาจารย. ในขอนั้น มีอนุปุพพิกถาดังตอไปนี้. ไดยินวา พระองคุลิมาลนี้ ไดถือปฏิสนธิในครรภแหงนางพราหมณี ชื่อ มันตานี แหงปุโรหิตของพระเจาโกศล. นางพราหมณีไดคลอดบุตรออก ในเวลากลางคืน. ในเวลาที่อังคุลิมาลนั้นคลอดออกจากครรภมารดา อาวุธทั้ง หลายในนครทั้งสิ้นชวงโชติขึ้น. แมพระแสงที่เปนมงคลของพระราชาแมกระทั่ง ฝกดาบ ที่อยูในหองพระบรรทมอันเปนศิริรุงเรือง. พราหมณจึงลุกออกมา แหงนดูดาวนักษัตร ก็รูวาบุตรเกิดโดยดาวฤกษโจร จึงเขาเฝาพระราชาทูล ถามถึงความบรรทมอัน เปนสุข

พระราชาตรัสวา ทานอาจารย เราจะนอนเปนสุขอยูไดแตไหน อาวุธที่เปนมงคลของเราสองแสงรุงเรือง เห็นจะมีอันตรายแกรัฐหรือแกชีวิต. ปุโรหิตทูลวา ขาแตมหาราช อยาทรงกลัวเลย กุมารเกิดแลวในเรือนของ หมอนฉัน อาวุธทั้งหลายมิใชจะรุงเรืองดวยอานุภาพของกุมารนั้น. จักมี เหตุอะไร ทานอาจารย. ขาแตพระมหาราชเจา เขาจักเปนโจร เขาจะเปนโจร คนเดียวหรือวาจะเปนโจรประทุษรายราชสมบัติ. เขาจะเปนโจรธรรมดาคนเดียว พะยะคะ. ก็แลปุโรหิตครั้นทูลอยางนั้นแลว เพื่อจะเอาพระทัยพระราชา จึงทูลวา จงฆามันเสียเถอะ พระเจาคะ. พระราชา. เปนโจรธรรมดาคนเดียว จักทําอะไรได เหมือนรวงขาวสาลีรวงเดียว ในนาตั้งพันกรีส จงบํารุงเขาไว เถอะ. เมื่อจะตั้งชื่อกุมารนั้น สิ่งของเหลานี้คือ ฝกดาบอันเปนมงคลที่วางไว้ ณ ที่นอน ลูกศรที่วางไวที่มุม มีดนอยสําหรับตัดขั้วตาลซึ่งวางไวในปุยฝาย ตางโพลงขึ้นสองแสงแตไมเบียดเบียนกัน ฉะนั้น จึงตั้งชื่อวา อหิงสกะ