โมหมูลจิต
โดย บ้านธัมมะ  20 มิ.ย. 2551
หัวข้อหมายเลข 8950

โมหมูลจิต

โมห (ความหลง สภาพที่ไม่รู้ความจริง) + มูล (รากเหง้า) + จิตฺต (จิต)

จิตที่มีโมหเจตสิกเป็นมูล หมายถึง จิตที่มีความหลงลืม หรือไม่รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงเป็นไปในอาการหลายอย่าง เช่นขณะที่คิดไม่ออกหลงลืม ตื่นอยู่แต่อารมณ์ไม่ปรากฏหรือขณะที่สงสัยเพราะไม่รู้ความจริง โมหมูลจิตมี ๒ ดวงแตกต่างกันที่สัมปยุตต์ คือ

๑. อุเปกฺขาสหคตํ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตํ โมหมูลจิตที่เกิดพร้อมกับความรู้สึกเฉยๆ (ไม่สุขไม่ทุกข์) ประกอบด้วยความสงสัยลังเลใจ

๒. อุเปกฺขาสหคต อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตํ โมหมูลจิตที่เกิดพร้อมกับความรู้สึกเฉยๆ (ไม่สุขไม่ทุกข์) ประกอบด้วยความฟุ้งซ่านในอารมณ์ (จับอารมณ์ไม่มั่นคง ไม่ตั้งมั่นในอารมณ์) โมหมูลจิต เป็นสเหตุกจิต ที่ประกอบด้วยเหตุเดียว คือ โมหเหตุ (โมหเจตสิก) เรียกว่า เอกเหตุกะ ในพระบาลีและอรรถกถาไม่ได้แสดงว่าเป็นอสังขาริกหรือสสังขาริก แต่ในคัมภีร์รุ่นหลังสงเคราะห์เป็นอสังขาริก เพราะเป็นจิตที่เกิดขึ้นเองโดยที่ไม่มีการชักชวนด้วยกายหรือวาจาของผู้ใด หรือแม้การชักชวนด้วยใจของตนเอง เพราะคงไม่มีใครต้องการที่จะหลง หรือต้องการที่จะโง่แต่สภาพของจิตที่โง่นั้นโง่เอง และไม่ได้หมายความว่าโมหมูลจิตเป็นจิตที่มีกำลัง เพราะโมหมูลจิตล้วนๆ ไม่สามารถทำให้ล่วงศีลหรือล่วงกรรมบถได้ แต่เป็นบริวารสนันสนุนให้โลภมูลจิต หรือโทสมูลจิตเกิดขึ้นทำให้ล่วงศีลหรือล่วงกรรมบถได้



ความคิดเห็น 1    โดย pornpaon  วันที่ 23 มิ.ย. 2551
ขออนุโมทนาค่ะ

ความคิดเห็น 2    โดย suwit02  วันที่ 15 มี.ค. 2552

สาธุ


ความคิดเห็น 3    โดย edu  วันที่ 28 มิ.ย. 2555

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับผม...


ความคิดเห็น 4    โดย ใหญ่ราชบุรี  วันที่ 3 พ.ค. 2557

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ และขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่งค่ะ


ความคิดเห็น 5    โดย peem  วันที่ 25 มิ.ย. 2561

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ


ความคิดเห็น 6    โดย chatchai.k  วันที่ 11 มิ.ย. 2563

ขออนุโมทนาครับ