เคยฟังท่านอาจารย์เอ่ยบ่อยๆ เกี่ยวกับ "เหตุใกล้ให้เกิด" หมายความว่า อย่างไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

คำว่า เหตุใกล้ให้เกิด หมายถึง เหตุที่ใกล้ที่สุด ที่จะทำให้สภาพธรรมนั้นเกิดขึ้นเป็นไป

ตรงกับคำว่า ปทัฏฐาน (เหตุใกล้ให้เกิด) ยกตัวอย่าง จิตเห็น (จักขุวิญญาณ) เกิดขึ้น เป็นไปนั้น ก็มีเหตุใกล้ให้เกิด คือ จะต้องมีเจตสิกธรรมเกิดร่วมด้วย เพราะจิตจะเกิดโดยไม่มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ไม่ได้ และที่สำคัญที่เกิดของจิตเห็น ก็คือ จักขุปสาทรูป ซึ่งเป็นรูปธรรม เป็นที่เกิดของจิตเห็น เพราะในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตจะต้องเกิดที่รูป ตรงกับ "ปทัฏฐานของจิต คือ มีนามรูปเป็นเหตุใกล้ ให้เกิด" นามในที่นี้ คือ เจตสิกธรรม ส่วนรูป ก็ได้แก่ วัตถุรูปอันเป็นที่เกิดของจิต ก็แสดงถึงความเป็นจริงของสภาพธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยจริงๆ ครับ

ขอเชิญคลิกฟังคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ

ปทัฏฐานของจิต

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

คำว่าเหตุ หมายถึง เหตุปัจจัย เช่น เหตุ 6 โลภะ โทสะ โมหะ อโลภะ อโทสะ อโมหะ เช่น ฝ่ายกุศล การฟังธรรมก็เป็นเหตุให้เกิดปัญญา ฝ่ายอกุศล การติดในรสอาหารก็ทำให้เกิดทุจริต ทางกาย วาจา ค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เหตุใกล้ให้เกิด คือ สภาพธรรมใด ที่เป็นเหตุให้เกิดสภาพธรรมนั้น อันเป็นโดยตรง ไม่ใช้โดยอ้อม อันเป็นเหตุปัจจัยที่ตรง และ มีกำลัง ชื่อว่าใกล้ ครับ อย่างเช่น เหตุใกล้ให้เกิดเมตตา คือ การเห็นสัตว์เป็นที่รัก อย่างนี้ แสดงถึงว่า เพราะ มีความเอ็นดูในสัตว์ทั้งหลาย ย่อมเป็นเหตุใกล้ คือ เป็นเหตุที่มีกำลังที่จะทำ ให้เกิดสภาพธรรมที่เป็นเมตตามากที่สุด ซึ่ง เหตุอื่น ชื่อว่าเป็นเหตุไกล เพราะ แม้ ธรรมให้สภาพธรรมนั้นเกิด แต่ ก็ไม่ใช่เหตุโดยตรง และ มีกำลัง เท่าคำว่า เหตุใกล้

ขออนุโมทนา ครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณและอนุโมทนาค่ะ