เรียนถามอาจารย์หรือท่านผู้รู้ครับ เรื่องสันตติรูป มีอายุหรือไม่ เท่ากับกี่อนุขณะ ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สันตติรูป

สนฺตติ (สืบต่อ) + รูป (รูป)

รูปที่สืบต่อ หมายถึง อสภาวรูปที่เป็นอาการหรือเป็นอายุของสภาวรูป ซึ่งสภาวรูปทุกรูปจะมีอายุเท่ากับ ๑๗ ขณะจิต หรือ ๕๑ อนุขณะ ลักษณะรูปทั้ง ๔ คือ

อุปจยรูป จะมีอายุเท่ากับ ๑ อนุขณะแรก สันตติรูปและชรตารูป มีอายุเท่ากับ ๔๙ อนุขณะ และอนิจจตารูปมีอายุเท่ากับ ๑ อนุขณะสุดท้าย

อุปจยรูปกับสันตติรูปมีความต่างกัน คือ อุปจยรูปเป็นอนุขณะแรกของกลุ่มรูปที่เกิดขึ้นครั้งแรกตั้งแต่ปฏิสนธิ อนุขณะที่ ๒ - อนุขณะที่ ๕๐ เป็นสันตติรูปและชรตารูป และอนุขณะสุดท้ายเป็นอนิจจตารูป ส่วนสันตติรูปเป็นอนุขณะแรกของกลุ่มรูปซึ่งเคยเกิดแล้ว และเกิดขึ้นสืบต่อมาหลังปฏิสนธิแล้ว อนุขณะที่ ๒ ถึง อนุขณะที่ ๕๐ ก็เป็นสันตติรูปและชรตารูป อนุขณะสุดท้ายที่ ๕๑ ก็เป็นอนิจจตารูป เช่น ขณะปฏิสนธิของมนุษย์ที่เกิดในครรภ์ มีรูปที่เกิดจากกรรม ๓ กลุ่ม คือ ภาวทสกกลาป (กลุ่มรูปที่แสดงเพศหญิงหรือชาย) กายทสกกลาป (กลุ่มรูปที่มีกายปสาท) และหทยทสกกลาป (กลุ่มรูปที่มีหทยวัตถุ) อนุขณะแรกของรูปแต่ละรูปในกลุ่มของรูปเหล่านี้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก คือ อุปจยรูป กลุ่มรูปนี้จะมีอายุเท่ากับ ๑๗ ขณะใหญ่ หรือ ๕๑ อนุขณะแล้วก็ดับไป ส่วนอนุขณะแรกของรูปในกลุ่มทั้ง ๓ ที่เกิดต่อๆ มา ไม่เรียกว่าอุปจยรูป แต่เป็นสันตติรูป เพราะไม่ใช่เป็นการเกิดขึ้นครั้งแรก แต่เป็นการสืบต่อของกลุ่มรูปที่เคยเกิดแล้ว

ส่วนกลุ่มที่เหลือ เช่น จักขุปสาท (จักขุทสกกลาป) โสตปสาท (โสตทสกกลาป) เป็นต้น ซึ่งจะเกิดขึ้นในสัปดาห์ที่ ๗ – ๑๑ ก็เช่นเดียวกัน คือ อนุขณะแรกเป็นอุปจยรูป อนุขณะต่อๆ มา เป็นสันตติรูป

ดังนั้น สันตติรูป มีอายุ ครับ แต่เกิดดับไม่ถึง ๑๗ ขณะจิต เพราะ อุปจยรูปเกิดไปแล้ว ที่ อนุขณะแรก และ อนิจจตารูปเกิดในอนุขณะสุดท้าย ที่ อนุขณะ ที่ ๕๑ ดังนั้น สันตติรูปและชรตารูปรวมกัน มีอายุ ๔๙ อนุขณะจิตครับ คือ อนุขณะที่ ๒ - ๕๐

ขออนุโมทนาวิทยากรมูลนิธิทุกท่าน ที่อธิบายให้เข้าใจ ครับ

ขออนุโมทนาทที่ร่วมสนทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

แสดงถึงความเป็นจริงของสภาพธรรม ที่เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็ไม่สามารถที่จะเที่ยง หรือ ไม่ดับได้ เมื่อเกิดแล้วก็ต้องดับไป เพียงขณะสั้นๆ เท่านั้นเอง แม้แต่สภาวรูปแต่ละรูป นั้น เกิดจากสมุฏฐานต่างๆ เมื่อเกิดแล้วก็มีอายุเท่ากับการเกิดดับของจิต ๑๗ ขณะ (หรือ ๕๑ อนุขณะ ซึ่งเป็นขณะย่อย เพราะจิต ๑ ขณะ มีอนุขณะ ๓ อนุขณะ คือ ขณะที่เกิด ขณะที่ยังไม่ดับ และขณะที่ดับ) แม้อย่างนั้นก็สั้นแสนสั้น เกิดแล้วก็ไม่ตั้งอยู่นาน เกิดแล้ว ก็คล้อยไปสู่การที่จะดับไปในที่สุด ซึ่งก็สั้นแสนสั้นจริงๆ ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

สรุปจากที่อาจารย์กรุณาอธิบายคือ สันตติรูปมีอายุเท่ากับอุปจยรูปคือ ๑ อนุขณะ ไม่ใช่ ๔๙ อนุขณะใช่หรือไม่ครับ

ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ

เรียนความเห็นที่ 3 ครับ

อุปจยรูป มีอายุ ๑ อนุขณะจิต แต่ถ้าเป็นสันตติรูป กับชรตารูป มีอายุ ๔๙ อนุขณะจิต

สันตติรูป จึงไม่ใช่มีอายุ ๑ อนุขณะจิต แต่มีอายุ ๔๙ อนุขณะจิต ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงอายุของรูป เพื่อให้เห็นสัจจธรรมความจริงของรูปที่เกิดแล้ว เสื่อมสลายไป ไม่เที่ยง เป็นธรรมดา แต่ปัญญาของพวกเรายังไม่ถึงระดับนั้น เราเพียงแต่เรียนรู้ชื่อ เพื่อเข้าถึงลักษณะของสิ่งที่มีจริงในขณะนั้น ค่ะ