ลักษณะของเวทนา

สัมโมหวิโนทนีย์ ซึ่งเป็น อรรถกถาพระวิภังคปกรณ์ ปฏิจจสมุปปาทวิภังค์ มีข้อความเรื่องลักษณะของเวทนาว่า

อนุภวนลกฺขณา มีการเสวยอารมณ์เป็นลักษณะ

วิสยรสสมฺโภครสา มีการบริโภคร่วมกันซึ่งรสแห่งอารมณ์เป็นรสะ หรือเป็นกิจ

สุขทุกฺขปจฺจุปฏฺฐานา มีสุขและทุกข์เป็นปัจจุปัฏฐาน หรือเป็นอาการที่ปรากฏ

ผสฺสปทฏฺฐานา มีผัสสะเป็นปทัฏฐาน หรือเป็นเหตุใกล้ให้เกิด

เพราะฉะนั้น เวทนาเป็นอินทรีย์ เป็นใหญ่ในการเสวยอารมณ์ เป็นสุข เป็นทุกข์ ไม่ใช่จิต

สำหรับอาการที่ปรากฏให้รู้ได้ว่าเป็นเวทนา คือ สุขทุกฺขปจฺจุปฏฺฐานา มีสุข และทุกข์เป็นปัจจุปัฏฐาน คือ เป็นอาการที่ปรากฏให้รู้ได้

มีท่านผู้ฟังสงสัยว่า สุขเวทนาและทุกขเวทนามีปรากฏให้รู้ได้ แต่อุเบกขาเวทนาจะมีหรือ เพราะไม่รู้สึกว่าปรากฏเลย มีแต่เพียงสุขเวทนา ทุกขเวทนา แต่โดยสภาพของปรมัตถธรรมแล้ว เวลาที่มีการกระทบ คือ ผัสสะรู้อารมณ์ใดก็เป็นปัจจัยให้ความรู้สึกเกิดร่วมด้วยทุกครั้ง

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 111

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 112