พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ เล่ม ๑ ภาค ๑ -หน้า ๑

สรณคมน์ในขุททกปาฐะ ว่าด้วยการถึงพระรัตนตรัย

[๑] ข้าพเจ้าถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะข้าพเจ้าถึงพระธรรมเป็นสรณะข้าพเจ้าถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ.

แม้ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะแม้ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าถึงพระธรรมเป็นสรณะแม้ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ.

แม้ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะแม้ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าถึงพระธรรมเป็นสรณะแม้ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ.

จบสรณคมน์

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 19

ข้ออุปมาพระรัตนตรัย

บัดนี้ จะกล่าวอธิบายคำที่ว่าจะประกาศพระรัตนตรัยนั้น ด้วยข้อ

อุปมาทั้งหลาย ก็ในคำนั้น พระพุทธเจ้าเปรียบเหมือนพระจันทร์เพ็ญ พระ-

ธรรมเปรียบเหมือนกลุ่มรัศมีของพระจันทร์ พระสงฆ์เปรียบเหมือนโลกที่

เอิบอิ่มด้วยรัศมีของพระจันทร์เพ็ญที่ทำให้เกิดขึ้น พระพุทธเจ้าเปรียบเหมือน

ดวงอาทิตย์ทอแสงอ่อนๆ พระธรรมดังกล่าวเปรียบเหมือนข่ายรัศมีของดวง

อาทิตย์นั้น พระสงฆ์เปรียบเหมือนโลกที่ดวงอาทิตย์นั้นกำจัดมืดแล้ว. พระ-

พุทธเจ้าเปรียบเหมือนคนเผาป่า พระธรรมเครื่องเผาป่าคือกิเลส เปรียบเหมือน

ไฟเผาป่า พระสงฆ์ที่เป็นบุญเขต เพราะเผากิเลสได้แล้ว เปรียบเหมือนภูมิภาค

ที่เป็นเขตนา เพราะเผาห่าเสียแล้ว. พระพุทธเจ้าเปรียบเหมือนเมฆฝนใหญ่

พระธรรมเปรียบเหมือนน้ำฝน พระสงฆ์ผู้ระงับละอองกิเลสเปรียบเหมือน

ชนบทที่ระงับละอองฝุ่นเพราะฝนตก. พระพุทธเจ้าเปรียบเหมือนสารถีที่ดี

พระธรรมเปรียบเหมือนอุบายฝึกม้าอาชาไนย พระสงฆ์เปรียบเหมือนฝูงม้า

อาชาไนยที่ฝึกมาดีแล้ว. พระพุทธเจ้าเปรียบเหมือนศัลยแพทย์ [หมอผ่าตัด]

เพราะทรงถอนลูกศรคือทิฏฐิได้หมด พระธรรมเปรียบเหมือนอุบายที่ถอนลูกศร

ออกได้พระสงฆ์ผู้ถอนลูกศรคือทิฏฐิออกแล้ว เปรียบเหมือนชนที่ถูกถอนลูกศร

ออกแล้ว. ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

การถึงพระรัตนตรัย ก็ด้วยการศึกษาและประพฤติปฏิบัติตาม ไม่ใช่เพียงแค่กล่าวตาม ต้องครบทั้งกายกรรม วจีกรรมและมโนกรรม จึงจะชื่อว่า ผู้นั้นถึงแล้วซึ่งสรณะ ๓

การกล่าวคำถึงพระรัตนตรัย จิตของปุถุชนไม่มั่นคง เปลี่ยนแปลงได้ ที่กล่าวย้ำถึง 3 ครั้ง แม้ครั้งที่ 2 แม้ตรั้งที่ 3 เพื่อความมั่นคงในพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์

เป็นการสรรเสริญพระปัญญาคุณ พระมหากรุณาคุณ และพระบริสุทธิ์คุณ