กรรม คือการกระทำ ได้แก่ เจตนา (ความจงใจ ความตั้งใจ) ที่เป็นกุศล (บุญ) หรืออกุศล (กิเลส) เป็นเหตุให้กระทำกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมทางกาย ทางวาจา และทางใจ

เมื่อได้กระทำกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมสำเร็จไปแล้ว กุศลหรืออกุศลกรรมนั้นจะเป็นปัจจัยให้เกิดผลตามสมควรแก่กรรมนั้นๆ การให้ผลของกรรมนั้น จะให้ผลได้ในชาติที่กระทำก็ได้ หรือจะให้ผลในชาติหน้าหรือชาติต่อๆ ไปก็ได้ กรรมทุกกรรมไม่ใช่จะให้ผลได้ทั้งหมด ในชาติที่กระทำกรรม เพราะกรรมสามารถติดตามไปให้ผลได้ตราบใดที่ยังมีสังสารวัฏฏ์ เนื่องจากกรรมจะสะสมสืบต่ออยู่ในจิตทุกๆ ขณะที่จิตเกิดดับสืบต่อกันไป

ขออนุโมทนาครับ

สาธุ

กราบนอบน้อมพระรัตนตรัยด้วยเศียรเกล้า

การได้ฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงเรื่อง จิต เจตสิก รูป ชาติของจิต วิถีจิต ปัจจัย ๒๔ ฯลฯ ทำให้เข้าใจว่า ทุกๆ วันที่เป็นไปตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน และจะต่อๆ ไปอีกในสังสารวัฎฎ์ที่ยาวนาน เพราะมีสภาพธรรมะฝ่ายเหตุและสภาพธรรมะฝ่ายผล ทำกิจหน้าที่ เช่น การที่ได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัส ในชีวิตประจำวัน ก็คือการรับผลของกรรม ที่เลือกไม่ได้ เป็นสภาพธรรมะ ที่อาศัยเหตุปัจจัย จึงบังคับบัญชาไม่ได้ ที่จะให้มีการเห็นแต่ดีๆ ไม่ต้องการเห็นสิ่งที่ไม่ดี หรือต้องการได้ยินแต่เสียงที่ดี ไม่ต้องการเสียงที่ไม่ดี เพราะไม่ใช่เราที่เห็น ไม่ใช่เราที่ได้ยิน แต่เป็นธรรมะทำหน้าที่ทั้งสิ้น ที่ไม่ใช่เรา

การได้เข้าใจความจริง ในความเป็นธรรมะ เข้าใจความจริงของกรรมและผลของกรรม เข้าใจคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงแสดงว่า "ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา" ต้องจากการศึกษาพระธรรมเท่านั้น ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างที่สุดมหาศาลที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ในชาตินี้

ถ้าไม่เข้าใจความจริงเช่นนี้ กรรมจะไม่มีวันสิ้นสุดเลย มีแต่จะเพิ่มขึ้นๆ เพราะความไม่รู้ สังสารวัฎฎ์จึงยาวนาน เพราะอวิชชา แต่เมื่อได้เห็นประโยชน์ของการเข้าใจความจริง เป็นโอกาสของการสะสมปัญญาที่จะดับอวิชชาได้ในวันหนึ่ง จึงศึกษาพระธรรม ฟังพระธรรมต่อไปค่ะ

กราบขอบพระคุณมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

น้อมกราบยินดีในกุศลท่านอาจารย์ผู้ถ่ายทอดคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และท่านผู้เผยแพร่พระธรรมทุกท่านด้วยความเคารพอย่างยิ่งค่ะ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ