1. ฌานและญาณสองคำนี้มีความหมายต่างกันอย่างไร

2. คำว่า ฌาน มักใช้กับสมถภาวนาขั้นต่างๆ แต่สำหรับวิปัสสนาภาวนาจะใช้คำว่า วิปัสสนาญาณขั้นต่างๆ ลักขณูปนิชฌานเป็นการอบรมวิปัสสนา เหตุใดจึงไม่เรียกว่า ลักขณูปนิชญาณ

๑. ญาณ คือปัญญา ปัญญาจะเกิดร่วมกับโสภณจิตเท่านั้น ฌาน คือสภาพที่เพ่งหรือเผาปฏิปักข์ธรรม มีวิตก วิจาร เป็นต้น จะเกิดร่วมกับกุศลหรืออกุศลก็ได้

๒. คำว่าฌานที่มาในพระบาลีบางครั้ง หมายถึง สมถภาวนา บางครั้งหมายถึง วิปัสสนาภาวนา เหตุที่ไม่เรียก ลักขณูปนิชฌาน เพราะในที่นั้นใช้คำว่า วิปัสสนา ซึ่งมีความหมายเหมือนกัน

ขออนุโมทนาครับ