* ทุกข์ คือสภาพที่บีบคั้น ทนอยู่ไม่ได้ ได้แก่

- ทุกข์กาย ทุกข์ใจ ซึ่งเป็นสภาพที่ไม่สบาย เดือดร้อน

- แม้ความสุข ความชอบใจ ก็เป็นทุกข์เพราะต้องแปรเปลี่ยนไป

- และโดยที่สุดแล้ว ทุกข์ก็คือสภาพธรรมที่อาศัยปัจจัยปรุงแต่งเกิดแล้วดับ ได้แก่ จิตเจตสิก รูป

* วัฏทุกข์ ก็คือทุกข์ในสังสารวัฏฏ์ เพราะเมื่อมีการเกิดในภพชาติใด ก็ต้องมีสภาพธรรมที่เกิดดับตามปัจจัย และก็มีทุกข์กาย ทุกข์ใจไปตามสมควรแก่ภพภูมิ

* กิเลสเป็นเหตุให้เกิดวัฏทุกข์ กล่าวคือ

- ตราบใดที่ยังมีความไม่รู้ (อวิชชา) ซึ่งเป็นกิเลสที่เป็นรากมูลของกิเลสอกุศลทั้งหลาย ก็ทำให้มีการกระทำกรรมทั้งกุศลกรรมและอกุศลกรรม ซึ่งเป็นปัจจัยให้ต้องมีการเกิดในภพภูมิต่างๆ จึงต้องมีทุกข์เพราะมีการเกิด

- กิเลสทั้งหลาย มีโลภะ โทสะ โมหะ เป็นต้น เมื่อเกิดกับจิตขณะใด ก็ประทุษร้ายจิตในขณะนั้นทันที

- กิเลสที่มีกำลัง ซึ่งทำให้กระทำอกุศลกรรม ย่อมสามารถให้ผลเป็นทุกข์ทั้งในปัจจุบันชาติ และในชาติต่อไป

* จึงควรเห็นโทษของความไม่รู้ และกิเลสทั้งหลาย แล้วฟังพระธรรม อบรมปัญญา รู้ความจริง เพื่อละคลายความไม่รู้ และกิเลสทั้งหลายต่อไป

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม

ขออนุโมทนาครับ 

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ