นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส

พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ
สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ

•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••

... สนทนาธรรมที่ ...

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (มศพ.)

พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ
วันเสาร์ที่ ๕ มกราคม ๒๕๖๒

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ ๒๖

๙. ปฐมอายุสูตร

(ว่าด้วยอายุน้อย)
[๔๔๐] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ :-
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวัน อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต กรุงราชคฤห์ ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย ว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ดังนี้.
ภิกษุเหล่านั้น ทูลรับพระดำรัสพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว.
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย อายุของมนุษย์ทั้งหลายนี้น้อยนัก จำต้องไปสู่สัมปรายภพ (ภพหน้า) ควรทำกุศล ควรประพฤติพรหมจรรย์ สัตว์ผู้เกิดมาแล้ว จะไม่ตาย ไม่มี ดูกรภิกษุทั้งหลาย คนที่เป็นอยู่นาน ย่อมเป็นอยู่ได้เพียงร้อยปี หรือจะอยู่เกินไปได้บ้าง ก็มีน้อย.
[๔๔๑] ครั้งนั้น มารผู้มีบาป ได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า แล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยคาถาว่า อายุของมนุษย์ทั้งหลาย ยืนยาว คนดีไม่ควรดูหมิ่นอายุนั้นเลย ควรประพฤติดุจเด็กอ่อนที่เอาแต่กินนม ฉะนั้น ไม่มีมัจจุ มาดอก

[๔๔๒] ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทราบว่า นี่มารผู้มีบาป จึงได้ตรัสกะมารผู้มีบาป ด้วยพระคาถาว่า อายุของมนุษย์ทั้งหลาย น้อย คนดี ควรดูหมิ่นอายุนั้นเสีย ควประพฤติ ดุจคนที่ถูกไฟไหม้ศีรษะ ฉะนั้น การที่มัจจุ ไม่มา จะไม่มีเลย.
ครั้งนั้น มารผู้มีบาป เป็นทุกข์เสียใจว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงรู้จักเรา พระสุคตทรงรู้จักเรา ดังนี้ จึงได้อันตรธานไปในที่นั้นแล.

จบปฐมอายุสูตร

อรรถกถาปฐมอายุสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปฐมอายุสูตรที่ ๙ ต่อไป :-

บทว่า อปฺปํ วา ภิยฺโย ความว่า คนเมื่อเป็นอยู่เกินก็ไม่อาจเป็นอยู่เกิน ๑๐๐ ปี คือ เป็นอยู่ ๕๐ ปีบ้าง ๖๐ ปีบ้าง.

บทว่า อชฺฌภาสิ ความว่า มาร คิดว่า พระสมณโคดม กล่าวว่า อายุของเหล่ามนุษย์น้อย จำเราจักกล่าวว่า อายุนั้นยืนยาว จึงพูดข่ม เพราะเป็นผู้ชอบขัดคอ.

* บทว่า น นํ หิเฬ ได้แก่ ไม่พึงดูหมิ่นอายุนั้นว่าอายุนี้น้อย.

บทว่า ขีรมตฺโตว ความว่า เปรียบเหมือนเด็กอ่อนนอนหงายดื่มนม นอนบนเบาะหลับไปเหมือนไม่รู้สึกตัว บุคคลย่อมไม่คิดว่า อายุของใคร น้อย หรือ ยืนยาว คนดีก็คิดอย่างนั้น

* [นี้เป็นส่วนที่อธิบายคำของมารผู้มีบาป]

บทว่า จเรยฺยาทิตฺตสีโสว ได้แก่ รู้ว่าอายุน้อย พึงประพฤติตัวเหมือนคนมีศีรษะถูกไฟไหม้.
จบอรรถกถาปฐมอายุสูตรที่ ๙

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ปัญจก-ฉักกนิบาต เล่ม ๓ หน้า ๒๖๗

๖. ทุติยอนายุสสสูตร *

(ว่าด้วยธรรมเป็นเหตุให้อายุสั้นและอายุยืน)
[๑๒๖] ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล เป็นเหตุให้อายุสั้น ๕ ประการเป็นไฉน คือ บุคคลย่อมไม่กระทำความสบายแก่ตนเอง ๑ ไม่รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย ๑ บริโภคสิ่งที่ย่อยยาก ๑ เป็นคนทุศีล ๑ มีมิตรเลวทราม ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล เป็นเหตุให้อายุสั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ เป็นเหตุให้อายุยืน ๕ ประการเป็นไฉน คือ บุคคลย่อมเป็นผู้ทำความสบายแก่ตนเอง ๑ รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย ๑ บริโภคสิ่งที่ย่อยง่าย ๑ เป็นผู้มีศีล ๑ มีมิตรที่ดีงาม ๑ ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล เป็นเหตุให้อายุยืน
จบทุติยอนายุสสสูตรที่ ๖

หมายเหตุ อนายุสส แปลว่า อายุสั้น

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความโดยสรุป

ปฐมอายุสูตร

(ว่าด้วยอายุ น้อย)

พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสกับภิกษุทั้งหลายว่า อายุของมนุษย์ทั้งหลายนี้น้อยนัก จำต้องไปสู่สัมปรายภพ (ภพหน้า) ควรทำกุศล ควรประพฤติพรหมจรรย์ สัตว์ผู้เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี คนที่เป็นอยู่นาน ย่อมเป็นอยู่ได้เพียงร้อยปี หรือจะอยู่เกินไปได้บ้าง ก็มีน้อย
มารผู้มีบาป ได้ฟังแล้ว เข้าไปเฝ้าพระองค์ กล่าวสิ่งที่ตรงกันข้ามกับพระองค์ เมื่อพระองค์ได้ทราบว่านี่คือมารผู้มีบาป จึงตรัสกับมาร ว่า อายุของมนุษย์ทั้งหลายน้อย คนดี ควรดูหมิ่นอายุนั้นเสีย ควรประพฤติดุจคนที่ถูกไฟไหม้ศีรษะ ฉะนั้น การที่มัจจุ (ความตาย) ไม่มา จะไม่มีเลย (ตามข้อความที่ปรากฏในพระสูตร)

ข้อความโดยสรุป

ทุติยอนายุสสสูตร

(ว่าด้วยธรรมเป็นเหตุให้อายุสั้นและอายุยืน)
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงเหตุที่ทำให้อายสั้นและอายุยืน อย่างละ ๕ ประการ ดังนี้ คือ ไม่กระทำความสบายแก่ตนเอง,ไม่รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย บริโภคสิ่งที่ย่อยยาก ทุศีล มีมิตรเลวทราม เป็นเหตุให้อายุสั้น

ส่วน เหตุให้อายุยืน คือ กระทำความสบายแก่ตนเอง รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย บริโภคสิ่งที่ย่อยง่าย มีศีล มีมิตรที่ดีงาม
ขอเชิญศึกษาเพิ่มเติมได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ครับ
ก่อนที่วันนั้นจะมาถึง เราควรทำอะไร?

ทางเดินของชีวิต

ชีวิตที่ประเสริฐคือการได้เข้าใจธรรม

ชีวิตเนื่องด้วยปัจจัยหลายอย่าง

จะรอทำไมให้ถึงก่อนตาย

ทุกคนที่เกิดมา ล้วนมีความตายเป็นที่สุดทั้งนั้น

พังแล้วก็ต้องไปต่อ

สนทนาธรรมที่สระบุรี...[๕] ลูกศรที่มองไม่เห็น

และเสบียงในการเดินทางไกล

อายุยืน-อายุสั้น? คนดีตายง่าย...คนเลวตายยาก

สีลสูตร

กัลยาณมิตร หมายถึงเพื่อนที่ดี ไม่เกี่ยวกับทางธรรมได้หรือไม่

สิ่งอื่นใดก็ไม่มีค่าเท่ากับความเข้าใจถูกเห็นถูก

ความเห็นเกี่ยวกับกัลยาณมิตร

...อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น