คำว่านิพพานนั้นเป็นสิ่งที่พิสูจน์ได้ยาก คือสภาพของนิพพานนั้นกล่าวว่า " โลกนี้ก็ไม่ใช่ โลกหน้าก็ไม่ใช่ ระหว่างโลกทั้งสองก็ไม่ใช่ และนิพพานก็ไม่มีนามรูป แต่ยังกล่าวว่านิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง "

คำถาม อยากจะทราบว่าอะไรเป็นตัว เสวยสุขของนิพพาน?

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียด ลึกซึ้ง แสดงถึงความเป็นจริงทั้งหมด เมื่อกล่าวถึงธรรมแล้ว ไม่พ้นไปจากนามธรรม และ รูปธรรม สภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรเลย ไม่ใช่นามธรรมก็เป็นรูปธรรมทั้งหมด
นามธรรม แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ นามธรรมที่รู้อารมณ์ ได้แก่ จิต และ เจตสิก และนามธรรมที่ไม่รู้อารมณ์ ได้แก่ นิพพาน ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่ไม่เกิด ไม่ดับ เป็นสภาพธรรมที่ตรงกันข้ามกับสภาพธรรมที่เกิดดับอย่างสิ้นเชิง

นิพพาน เป็นสภาพธรรมที่ไม่เกิดดับ แต่มีจริง พระอริยบุคคลทุกระดับขั้นเท่านั้นที่ประจักษ์แจ้งนิพพานได้ และพระอริยบุคคลเหล่านั้นรู้ได้ด้วยตนเองว่า ท่านได้ประจักษ์แจ้งนิพพานแล้ว

การเป็นพระอริยบุคคลขั้นต่างๆ เป็นได้ด้วยปัญญา และต้องเป็นปัญญาของแต่ละบุคคลจริงๆ ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้องในหนทางที่เป็นไปเพื่อความบริสุทธิ์แห่งจิต คือ อริยมรรคมีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิ เป็นต้น ถ้าไม่มีปัญญาเลย ก็ไม่สามารถถึงความเป็นพระอริยบุคคล ได้

สำหรับพระอริยบุคคลขั้นสูงสุด คือ พระอรหันต์ เมื่อดับกิเลสหมดสิ้นแล้ว ไม่มีกิเลสใดๆ เกิดขึ้นอีกเลย แต่ยังมีสภาพธรรม คือ จิต เจตสิก (ที่ไม่เป็นไปกับกิเลส) และ รูป เกิดขึ้นเป็นไป พระอรหันต์ยังมีเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ยังมีการได้รับผลของกรรม ยังมีความเกิดขึ้นแห่งจิตที่ดีงามในการทำประโยชน์เกื้อกูลแก่บุคคลอื่น เป็นต้น ซึ่งก็ยังเป็นการเกิดดับสืบต่อกันของสภาพธรรม ยังมีสภาพธรรมเกิดขึ้นเป็นไปอยู่ จนกว่าจะดับขันธปรินิพพาน เมื่อพระอรหันต์ดับขันธปรินิพพานแล้ว จะไม่มีการเกิดอีกในสังสารวัฏฏ์ ไม่มีจิต เจตสิก และ รูป เกิดขึ้นอีกเลย จึงเป็นผู้สิ้นทุกข์โดยประการทั้งปวง ครับ
...อนุโมทนาในกุศจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ ทั้งผู้ถามและผู้ตอบ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ