[เล่มที่ 59] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕ - หนาที่ 305

๑๐. พกพรหมชาดก

วาดวยศีลและพรตของพกพรหม

[๑๐๓๕] ขาแตพระโคดม พวกขาพระองคมี ๗๒ คน ลวนไดทําบุญมาแลว มีอํานาจแผไป ลวงความเกิดและความแกไปได การเกิดเปนพรหมนี้. เปนอันติมชาติ ชาติสุดทาย จบไตรเพทแลว คนจํานวนมากเอยถึงพวกขาพระองค.

[๑๐๓๖] ดูกอนพรหม ความจริงอายุของทานนี้ นอยไมมากเลย แตทานสําคัญวาอายุของทานมาก จํานวนแสนนิรัพพุทะ ดูกอนพรหม เรา ตถาคตรูอายุทาน.

[๑๐๓๗] ขาแตพระผูมีพระภาคเจา พระองคตรัส วา เราตถาคตเปนผูเห็นไมมีที่สิ้นสุด สัพพัญู กาวลวงชาติชราและความโศกแลว ขอพระองคจงตรัสบอก การสมาทานพรต ศีลและวัตร จรณะของขาพระองคแตกอนวาเปน อยางไร ซึ่งขาพระองคควรจะทราบ.

[๑๐๓๘] ทานไดชวยมนุษยจํานวนมาก ผูเดือดรอนปางตายกระหายน้ําจัดใหไดดื่มน้ําอันใดไว เราตถาคตระลึกถึงพรต ศีลและจรณะเกาของทานอันนั้นได เหมือนนอนหลับฝนไปแลว ตื่นขึ้น ระลึกถึงฝนได ฉะนั้น.

[๑๐๓๙] ทานไดชวยฝูงชนใดที่ถูกโจรจับเปนชะเลย นํามาใหรอดพนได ที่ริมฝงแมน้ําเอณิ เราตถาคตระลึก ถึงพรต ศีลและจรณะเกาของทานนั้นได เหมือนนอนหลับฝนไปแลวตื่นขึ้น ระลึกถึงความฝนได ฉะนั้น.

[๑๐๔๐] ทานไดทุมกําลังชวยคนทั้งหลาย ผูไปเรือในกระแสแมน้ําคงคา ใหพนจากพระยานาคตัวรายกาจอันใด เราตถาคตระลึกพรต ศีล และอาจาระเกาของทานนั้นได เหมือนนอนหลับฝนไปแลวตื่นขึ้น ระลึกถึงฝนได ฉะนั้น.

[๑๐๔๑] อนึ่ง เราตถาคตไดมีชื่อวากัปปะ เปนอันเตวาสิกของทานไดรูแลววา ทานเปนดาบสผูมีปญญาดีมีพรตอันใด เราตถาคตระลึกพรต ศีลและจรณะเกาของทานไดเหมือนนอนหลับ ฝนไปตื่นขึ้นแลว ระลึกถึงฝนได ฉะนั้น.

[๑๐๔๒] พระองคทรงทราบอายุของขาพระองค นั้นไดแนนอน แมสิ่งอื่นพระองคก็ทรงทราบ เพราะพระองคทรงเปนพระพุทธเจาแทจริง. จริงอยางนั้น พระรัศมีอันรุงโรจนของพระองค นี้ จึงสองพรหมโลกใหสวางไสวอยู.

จบ พกพรหมชาดกที่ ๑๐

[เล่มที่ 59] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕ - หนาที่ 307

อรรถกถาพกพรหมชาดกที่ ๑๐

พระศาสดาเมื่อประทับอยู ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภพกพรหมแลว จึงตรัสเรื่องนี้ มีคําเริ่มตนวา ทฺวาสตฺตติ ดังนี้. ความพิสดารวา ทานพกพรหมเกิดความเห็นขึ้นอยางนี้วา สิ่งนี้เที่ยง ยั่งยืน สืบเนื่องๆ กันไปไมมีการเคลื่อน ธรรดาสิ่งอื่นนอกจากนี้ ที่ชื่อวาพระนิพพานเปนที่ออกไปของสัตวโลกไมมี ไดยินวา พระพรหมองคนี้เกิดภายหลัง เมื่อกอนบําเพ็ญฌานมาแลว จึงมาเกิด ในชั้นเวหัปผลา. ทานใหอายุประมาณ ๕๐๐ กัปปสิ้นไปในชั้นเวหัปผลา นั้นแลว จึงเกิดในชั้นสุภกิณหาสิ้นไป ๖๔ กัปปแลว จุติจากชั้นนั้น จึงไปเกิดในชั้นอาภัสรา มีอายุ ๘ กัปป ในชั้นอาภัสรานั้น ทานไดเกิดความเห็นขึ้นอยางนี้ เพราะทานระลึกถึงการจุติจากพรหมโลกชั้นสูงไมไดเลย ระลึกถึงการเกิดขึ้นในพรหมโลกชั้นนั้นก็ไมได. เมื่อไมเห็น ทั้ง ๒ อยาง ทานจึงยึดถือความเห็นอยางนี้ พระผูมีพระภาคเจาทรงทราบความปริวิตกแหงจิตของพกพรหมนั้น ดวยเจโตปริยญาณแลว จึงทรงหายพระองคไปจากพระเชตวันมหาวิหาร ปรากฏพระองคบนพรหมโลกอุปมาเหมือนหนึ่งคนมีกําลังแข็งแรงเหยียดแขนออกไปแลว คูแขนที่เหยียดออกไปแลวเขามาก็ปานกัน

ครั้งนั้น พระพรหมเห็น พระผูมีพระภาคเจาแลว จึงทูลวา มาเถิดทานสหาย ทานมาดีแลวทานสหาย นานนักทานสหาย ทานจึงจะไดทําปริยายนี้ คือการมาที่นี้ เพราะสถานที่นี้เปนสถานที่เที่ยง เปนสถานที่ยั่งยืน เปนสถานที่สืบเนื่องกันไป เปนสถานที่ไมมีการเคลื่อนเปนธรรมดา เปนสถานที่มั่นคง ไมเกิด ไมแก ไมตาย ไมจุติ ไมอุบัติ ก็แตวาสถานที่อื่นที่ชื่อวา เปนที่ออกไปจากทุกข ยิ่งกวานี้ไมมี.

เมื่อพกพรหมทูลอยางนี้แลว พระผูมีพระภาคเจา ไดตรัสคํานี้กะพกพรหมวา พกพรหมผูเจริญ ตกอยู ในอํานาจของอวิชชาแลวหนอ พกพรหมผูเจริญ ตกอยูในอํานาจของอวิชชาแลวหนอ เพราะไดพูดถึงสิ่งที่ไมเที่ยงนั่นแหละวาเปนของเที่ยง และไดพูดถึงธรรมที่สงบอยางอื่น วาเปนธรรมเปนที่ออกไปจากทุกขอันยิ่งยวดไมมีธรรมอื่นที่เปนธรรมเปนที่ออกไปจากทุกขยิ่งกวา

พระพรหมไดฟงคํานั้นแลวคิดวา พระผูมีพระภาคเจา นี่ จะอนุวัตรคลอยตามเราดวยประการอยางนี้วา ทานกลาวอยางนี้ถูกแลว แตเกรงกลัวการอนุโยคยอนของพระผูมีพระภาคเจา ทํานองเดียวกับโจรผูดอยกําลัง ไดรับการตีเล็กนอย ก็บอกเพื่อนฝูงทุกคนวา ฉันคนเดียวหรือเปนโจร? คนโนนก็เปนโจร คนโนนก็เปนโจร เมื่อจะบอกเพื่อนฝูงของตนแม คนอื่นๆ จึงกลาวคาถาที่ ๑ วา :-

ขาแตพระโคดม พวกขาพระองคมี ๗๒ คน ลวนไดทําบุญมาแลว มีอํานาจแผไป ลวงความเกิดและความแกไปได การเกิดเปนพรหมนี้ เปนอันติมชาติ ชาติสุดทาย จบไตรเพทแลว คนจํานวนมากเอยถึงพวกขาพระองค.

บรรดาบทเหลานั้น บทวา ทฺวาสตฺตติ ความวา ขาแตพระโคดมไมใชเพียงแตขาพระองคคนเดียวเทานั้น โดยที่แทแลว พวกขาพระองค ๗๒ คน ในพรหมโลกนี้ เปนผูลวนไดทําบุญมาแลวเปนผูแผอํานาจไป โดยการแผอํานาจของตนไปเหนือคนเหลาอื่น และไดลวงเลย ความเกิดและความแกไปแลว การเกิดเปนพรหมนี้ชื่อวาถึงพระเวทแลว เพราะพวกขาพระองคถึงแลวดวยพระเวททั้งหลาย ขาแตพระโคดมการเกิดเปนพรหมนี้ เปนการเกิดครั้งสุดทาย คือการถึงสวนหลังที่สุด ไดแกการเขาถึงความเปนผูประเสริฐที่สุด.

บทวา อสฺมาภิชปฺปนฺติ ชนา อเนกา ความวา คนอื่นมากมายพากันทําอัญชลี พวกขาพระองค กลาวคํามีอาทิวา นี้แลคือพระพรหมพระมหาพรหมผูเจริญ นมัสการคือ ปรารภ ไดแกกระหยิ่มอยู อธิบายวา ปรารถนาอยูวาอัศจรรยหนอ เราทั้งหลายควรจะเปนแบบนี้.

พระศาสดา ครั้นทรงสดับถอยคําของพกพรหมนั้นแลว จึงตรัส คาถาที่ ๒ วา :- ดูกอนพรหม ความจริงอายุของทานนี้ นอยไมมากเลย แตทานสําคัญวาอายุของทาน มาก จํานวนแสนนิรัพพุทะ ดูกอนพรหม เรา ตถาคตรูอายุของทาน.

บรรดาบทเหลานั้น บทวา สต สหสฺสาน นิรพฺพุทาน ความวา การนับกลาวคือนิรัพพุทะ มีหลายแสน. อธิบายวา สิบสิบปเปนรอย สิบรอยเปนพัน. รอยพันเปนแสน. รอยแสนชื่อวาโกฏิ. รอยแสน โกฏิชื่อวาปโกฏิ. รอยแสนปโกฏิชื่อวาโกฏิปโกฏิ. รอยแสนโกฏิปโกฏิ ชื่อวา ๑ นหุต. รอยแสนนหุตชื่อวา ๑ นินนหุต. นักคํานวณที่ฉลาด สามารถนับไดเพียงเทานี้ ขึ้นชื่อวาการนับตอจากนี้ไป เปนวิสัยของพระพุทธเจาทั้งหลาย.

บรรดาการนับเหลานั้น รอยแสนนินนหุต เปน ๑ อัพพุทะ. ๒๐ อัพพุทะเปน ๑ นิรัพพุทะ. รอยแสนนิรัพพุทะเหลานั้น ชื่อวา ๑ อหหะ. จํานวนเทานี้ปเปนอายุของพกพรหมที่เหลืออยูในภพ นี้. พระผูมีพระภาคเจาทรงหมายเอาอายุนั้นจึงไดตรัสอยางนี้. พกพรหมไดสดับพระพุทธพจนนั้นแลวจึงไดกลาวคาถาที่ ๓ วา:- ขาแตพระผูมีพระภาคเจา พระองคตรัส วา เราตถาคตเปนผูเห็นไมมีที่สิ้นสุด สัพพัญู กาวลวงชาติชราและความโศกแลว ขอพระองคจงตรัสบอกการสมาทานพรต ศีลและวัตรจรณะของขาพระองค แตกอนวาเปนอยาง ไร ซึ่งขาพระองคควรจะทราบ.

บรรดาบทเหลานั้น บทวา ภควา ความวา ขาแตพระผูมี พระภาคเจา พระองคเมื่อตรัสวา เราตถาคตรูอายุของทาน ชื่อ ตรัสวา เราตถาคต เห็นไมมีที่สิ้นสุด เปนสัพพัญู กาวลวงชาติชราและความ โศกไดแลว.

บทวา วตสีลวตฺต ไดแกการสมาทานพรต ทั้งศีลและวัตร. มีคําอธิบายไววา ถาหากพระองคทรงเปนสัพพัญูพุทธะไซร เมื่อเปนเชนนั้น อะไรคือพรต ศีลและจรณะเกาของขาพระองค ขอพระองคจงตรัสบอกแกขาพระองค ซึ่งขาพระองคควรรูตามความเปนจริง ที่พระองคตรัสบอก.

ลําดับนั้น พระผูมีพระภาคเจา เมื่อทรงนําเรื่องอดีตทั้งหลาย มาตรัสบอกแกพกพรหม จึงไดตรัสคาถา ๔ คาถาวา :- ทานไดชวยมนุษยจํานวนมากผูเดือดรอน ปางตาย กระหายน้ําจัด ใหไดดื่มน้ําอันใดไว เราตถาคตระลึกถึงพรต ศีลและจรณะเกาของทานอันนั้นได เหมือนนอนหลับฝนไปแลว ตื่นขึ้นระลึกถึงความสิ้นได ฉะนั้น. ทานได ชวยฝูงชนใด ที่ถูกโจรจับเปนเชลยนํามาให รอดพนไดที่ริมฝงแมน้ําเอณิ เราตถาคตระลึก ถึงพรต ศีลและจรณะเกาของทานนั้นได เหมือนนอนหลับฝนไปแลวตื่นขึ้น นึกถึงฝนได ฉะนั้น.

ทานไดทุมกําลังชวยคนทั้งหลาย ผูไปเรือในกระแสแมน้ําคงคา ใหพนจากพญานาคตัวรายกาจ อันใดเราตถาคตระลึกถึงพรต ศีลและจรณะเกาของทานนั้นได เหมือนนอนหลับแลวตื่นขึ้น นึกถึงฝนได ฉะนั้น.

อนึ่ง เราตถาคตไดมีชื่อวากัปปะ เปนอันเตวาสิกของทาน ไดรูแลววา ทานเปนดาบสผูมีปญญาดี มีพรต อันใด เราตถาคตระลึกถึงพรต ศีล และจรณะเกาของทานนั้นได เหมือนนอนหลับแลวตื่นขึ้น ระลึกถึงฝนได ฉะนั้น.

บรรดาบทเหลานั้น บทวา อปาเยสิ ความวา ใหดื่มแลว.

บทวา ฆมฺมนิ สปฺปเรเต ความวา ผูปางตายเพราะความรอนคือ ลําบากเพราะความรอนแผดเผาเหลือเกิน.

บทวา สุตฺตปฺปพุทฺโธว ความวาระลึกถึงพรตเปนตน ไดเหมือนนอนหลับไปในเวลาย่ํารุงฝน เห็นแลวตื่นขึ้น ระลึกถึงความฝนนั้น ฉะนั้น.

ไดยินวา พกพรหมนั้นในกัปปๆ หนึ่ง เปนดาบส อยูที่ทะเลทรายกันดารน้ํา ไดนําน้ําดื่มมาใหคนจํานวนมากที่เดินทางกันดาร. อยูมาวันหนึ่ง พอคาพวกหนึ่ง เดินทางไปถึงทะเลทรายที่กันดารน้ํา ดวยเกวียน ๕๐๐ เลม คนทั้งหลายไมสามารกําหนดทิศทางได เดินทางไป ๗ วัน สิ้นฟนสิ้นน้ํา หมดอาหาร ถูกความอยากครอบงํา คิดวา บัดนี้ พวกเราไมมีชีวิตแลว พากันพักเกวียนเปนวงรอบแลว ตางก็ ปลอยโคไปแลวก็พากันนอนอยูใตเกวียนของตน. ครั้งนั้น ดาบสรําลึก ไปเห็นพอคาเหลานั้นแลวคิดวา เมื่อเราเห็นอยูขอคนทั้งหลายจงอยาพินาศเถิด จึงไดบันดาลใหกระแสน้ําคงคาเกิดขึ้น เฉพาะหนาของพวกพอคาดวยอานุภาพฤทธิ์ของตน. และไดเนรมิตไพรสณฑแหงหนึ่งไวใน ที่ไมไกล. พวกมนุษยไดดื่มน้ําและอาบน้ําใหโคทั้งหลายอิ่มหนําสําราญแลว จึงพากันไปเกี่ยวหญา เก็บฟนจากไพรสณฑ กําหนดทิศไดแลว ขามทางกันดารไปไดโดยปลอดภัย. พระผูมีพระภาคเจา ตรัสคําวา ย ตฺว ฯเปฯ อนุสุสรามิ นั่นทรงหมายเอาดาบสนั้น.

บทวา เอณิกูลสฺมึ ความวา ใกลฝงแมน้ําชื่อวาเอณิ.

บทวา คยฺหก นียมาน ความวา ที่กําลังถูกจับเปนชะเลยแลวนํามา. เลากันมาวาดาบสนั้น ในกาลตอมาไดอาศัยบานชายแดนตําบลหนึ่งพักอยูที่ไพรสณฑแหงหนึ่งใกลฝงแมน้ํา. ครั้นวันหนึ่ง พวกโจร ชาวเขาลงมาปลนบานนั้น จับเอาคนจํานวนมากใหขึ้นไปบนเขา วางคนสอดแนมไวที่ระหวางทาง เขาไปสูซอกเขาแลวใหนั่งหุงตมอาหาร ดาบสไดยินเสียงรองครวญครางของสัตวมีโคและกระบือเปนตน และของคนทั้งหลายมีเด็กชายและเด็กหญิงเปนตนคิดวา เมื่อเราเห็นอยู ขอเขาทั้งหลายจงอยาพินาศเถิด แลวจึงละอัตภาพ เปนพระราชาแวดลอม ดวยเสนามีองค ๔ ไดใหตีกลองศึกไป ณ ที่นั้น. พวกคนสอดแนม เห็นดาบสนั้นแลวไดบอกแกพวกโจร. พวกโจรคิดวา ขึ้นชื่อวาการทะเลาะกับพระราชาไมสมควรแลว จึงพากันทิ้งเชลยไวไมกินอาหาร หนีไปแลว ดาบสนําคนเหลานั้นใหกลับไปอยูบานของตนหมดทุกคน พระผูมีพระภาคเจา ตรัสคําวา ย เอณิกูลสฺมึ ฯเปฯ อนุสฺสรามิ นั่นไวทรงหมายเอาดาบสนั้น.

บทวา คหิตนาว ไดแก เรือที่พวงขนานกัน.

บทวา ลุทฺเธน ความวา ผูหยาบคาย.

บทวา มนุสฺสกปฺปา ความวา เพราะตองการ ใหพวกมนุษยพินาศ.

บทวา พลสา ความวา ดวยกําลัง

บทวา ปสยฺห ความวา ขมขู.

ในกาลตอมา ดาบสพักอยูที่ใกลฝงแมน้ําคงคา ครั้งนั้นคนทั้งหลายพากันผูกเรือขนาน ๒ - ๓ ลําติดกัน แลวสรางมณฑปดอกไมไว ที่ยอดเรือขนาน นั่งกินนั่งดื่มอยูในเรือขนาน แลนไปที่ฝงสมุทร พวกเขาพากันเทสุราที่เหลือจากดื่ม ขาวปลาเนื้อและหมากพลูเปนตน ที่เหลือจากที่กินและเหลือจากที่ขบเคี้ยวแลวลงแมน้ําคงคานั่นเอง.

พญานาคชื่อวา คังเคยยะโกรธวา คนพวกนี้โยนของที่เหลือกินลงเบื้องบนเรา หมายใจวา เราจักรวบคนเหลานั้นใหจมลงในแมน้ําคงคาหมดทุกคน แลวเนรมิตอัตภาพใหญประมาณเทาเรือโกลนลําหนึ่ง แหวกน้ําขึ้นมา แผพังพานลอยน้ําไปตรงหนาคนเหลานั้น.

พวกเขาพอเห็นพญานาค เทานั้น ก็ถูกมรณภัยคุกคามสงเสียงรองลั่นขึ้นพรอมกันที่เดียว. ดาบส ไดยินเสียงคร่ําครวญของพวกเขา ก็รูวาพญานาคโกรธ คิดวา เมื่อเราเห็นอยูขอคนทั้งหลายจงอยาพินาศเถิด แลวไดรีบเนรมิตอัตภาพ เปนเพศครุฑบินไปดวยอานุภาพของตน โดยติดตอกันโดยพลัน. พญานาคเห็นครุฑนั้นแลว หวาดกลัวความตายจึงดําลงไปในน้ํา. พวกมนุษยถึงความสวัสดีแลวจึงไดไปกัน พระผูมีพระภาคเจา ตรัสคําวา คงฺคาย โสตสฺมึ ฯเปฯ อนุสฺสรามิ นั่นทรงหมายเอาดาบสนั้น.

บทวา ปตฺถจโร ไดแกอันเตวาสิก.

บทวา สมฺพุทฺธิวนฺต วติ โส อมฺ ความวา เรารูจักทานวา เปนดาบสผูเพียบพรอมดวยปญญา ทั้งถึงพรอมดวยวัตร. ดวยบทนี้ พระผูมีพระภาคเจา ทรงแสดงไวอยาง ไร ทรงแสดงไววา ดูกอนทาวมหาพรหม. ในอดีตกาลในเวลาทาน เปนเกสวดาบส เราตถาคต เปนคนรับใชใกลชื่อวา กัปปะ เมื่อทานถูกอํามาตยชื่อ นารทะ นํามาปาหิมพานต จากเมืองพาราณสี ไดใหโรคสงบไป. ลําดับนั้น นารทะอํามาตยมาเยี่ยมทานครั้งที่ ๒ เห็น หายจากโรค จึงไดกลาวคาถานี้วา :-

ทานเกสีผูมีโชค ไยเลาจึงละทิ้งจอมคน ผูใหความตองการทุกอยางสําเร็จได มายินดีในอาศรมของทานกัปปะ. ทานไดกลาวคํานี้กะอํามาตยนารทะ นั่นนั้นวา:- ดูกอนทานนารทะ สิ่งที่ดีนารื่นรมยใจมีอยู ตนไมทั้งหลาย ที่รื่นเริงใจก็ยังมี ถอยคํา ที่เปนสุภาษิตของกัสสป ใหอาตมารื่นเริงใจได. พระผูมีพระภาคเจา เมื่อทรงแสดงถึงความที่โรคของทาน เกสี ดาบสนี้ เปนสิ่งที่พระองคผูทรงเปนอันเตวาสิกใหสงบไดดวยประการอยางนี้แลว จึงไดตรัสอยางนี้. ก็อีกอยางหนึ่ง เมื่อจะใหมหาพรหมทั้งหมดกําหนดรูกรรมที่พรหมนั้น พกพรหม ทําไวในมนุษยโลกนั่นเอง จึงตรัสคํานี้ไว.

พกพรหม นั้น ระลึกถึงกรรมที่ตนไดทําไว ตามพระดํารัสของพระศาสดาไดแลว เมื่อจะทําการสดุดีพระตถาคต จึงไดกลาวคาถา สุดทายไววา :- พระองคทรงทราบอายุของขาพระองคนั่น ไดแนนอนแมสิ่งอื่นพระองคก็ทรงทราบเพราะ พระองคทรงเปนพระพุทธเจาแทจริง จริงอยางนั้น พระรัศมีอันรุงโรจนของพระองคนี้ จึงสองพรหมโลกใหสวางไสวอยู.

บรรดาบทเหลานั้น บทวา ตถา หิ พุทโธ ความวา เพราะวา พระองคทรงเปน พระพุทธเจาแทจริง อันธรรมดาวา พระะพุทธเจา ทั้งหลายจะไมมีสิ่งที่ไมทรงรูดวยวาทานเทานั้นชื่อวาพุทธะเพราะตรัสรูธรรมทุกอยางนั่นเอง.

บทวา ตถา หิ ตาย ความวา ก็อีกอยางหนึ่ง เพราะทรงเปนพระพุทธเจา นั่นเอง พระรัศมีจากพระสรีระของพระองคที่รุงโรจน.

บทวา โอภาสย ติฏติ ความวา พระรัศมีจากพระสรีระนี้ จึงสองพรหมโลก แมทั้งหมดนี้ใหสวางไสวอยู.

พระศาสดา เมื่อทรงใหพกพรหมรูพระพุทธคุณของพระองคไป พลางทรงแสดงธรรมไปพลาง จึงทรงประกาศสัจธรรมทั้งหลายในที่สุดแหงสัจธรรม จิตของพระพรหมประมาณหมื่นองคพนจากอาสวะทั้งหลายแลว เพราะไมยึดมั่น. พระผูมีพระภาคเจา ทรงเปนที่พึ่งของพระพรหมทั้งหลายดวยประการอยางนี้ ไดเสด็จจากพรหมโลกมาพระเชตวันวิหาร แลวทรงแสดงพระธรรมเทศนาแกภิกษุทั้งหลาย โดยทํานองที่ไดทรงแสดงแลวในพรหมโลกนั้น แลวทรงประชุมชาดกไววา เกสวดาบสในครั้งนั้น ไดแกพระพรหม ในบัดนี้ สวนกัปปมาณพไดแกเรา ตถาคตนั่นเอง ฉะนั้นแล.

จบ อรรถกถาพกพรหมชาดกที่ ๑๐

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอเชิญรับฟัง ...

พกพรหมชาดกที่ ๑๐

ขอเชิญอ่านเพิ่มเติม ...

พกสูตร วาดวยพระพุทธเจาโปรดพกพรหม

อรรถกถาพกสูตร

ยินดีในกุศลจิตค่ะ