[เล่มที่ 66] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ 455

ว่าด้วยสังขารไม่เที่ยง

[๘๐๑] คำว่า สังขารทั้งหลายหวั่นไหวแล้วตลอดทิศทั้งปวง

ความว่า สังขารทั้งหลายในทิศตะวันออก แม้สังขารเหล่านั้นก็หวั่นไหว

สะเทื้อน สะท้าน เอนเอียง เพราะเป็นสภาพไม่เที่ยงจึงเป็นสภาพอัน

ชาติติดตาม ชราห้อมล้อม พยาธิครอบงำ ถูกมรณะกำจัด ตั้งอยู่ใน

กองทุกข์ ไม่มีที่ต้านทาน ไม่มีที่หลีกเร้น ไม่มีที่พึ่ง เป็นสภาพไม่มีที่พึ่ง

สังขารทั้งหลายในทิศตะวันตก ในทิศเหนือ ในทิศใต้ ในทิศอาคเนย์

ในทิศพายัพ ในทิศอีสาน ในทิศหรดี ในทิศเบื้องต่ำ ในทิศเบื้องบน

ในสิบทิศ แม้สังขารเหล่านั้น หวั่นไหว สะเทื้อน สะท้าน เอนเอียง

เพราะเป็นของไม่เที่ยง จึงเป็นสภาพอันชาติติดตาม ชราห้อมล้อมพยาธิครอบงำ ถูกมรณะกำจัด ตั้งอยู่ในกองทุกข์ ไม่มีที่ป้องกัน ไม่มีที่หลีกเร้น ไม่มีที่พึ่ง เป็นสภาพไม่มีที่พึ่ง สมจริงตามภาษิตนี้ว่า

ก็วิมานนี้ สว่างรุ่งเรืองอยู่ในทิศอุดรแม้โดยแท้ แต่

บัณฑิตเห็นความชั่ว (โทษ) ในรูปแล้ว หวั่นไหวทุกเมื่อ

เพราะเหตุนั้น ท่านผู้มีปัญญาดีย่อมไม่ยินดีในรูป โลก

อันมัจจุกำจัด อันชราห้อมล้อม ถูกลูกศร คือตัณหา

แทงติดอยู่ ลุกเป็นควันเพราะความปรารถนาทุกเมื่อโลกทั้งปวงอันไฟติดทั่ว โลกทั้งปวงอันไฟให้ลุกสว่างโลกทั้งปวงอันไฟให้ลุกรุ่งโรจน์ โลกทั้งปวงหวั่นไหว.

เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า สังขารทั้งหลายหวั่นไหวแล้วตลอดทิศทั้งปวง.

สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์ ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

สังขารไม่เทียงหมายถึงสังขารธรรมคือจิต เจตสิก รูป เป็นธรรมะที่เกิด ดับ จึงไม่

เที่ยง จึงหวั่นไหว สะเทื้อน สะท้าน เอนเอียง.เพราะเป็นสภาพไม่เที่ยง จึงเป็น

สภาพอัน ชาติติดตาม ชราห้อมล้อม พยาธิครอบงำ ถูกมรณะกำจัด ตั้งอยู่ในกอง

ทุกข์ ไม่มีที่ต้านทาน ไม่มีที่หลีกเร้น ไม่มีที่พึ่ง เป็นสภาพไม่มีที่พึ่ง..ยกเว้นนิพพานเป็นวิสังขารธรรม เพราะไม่มีปัจจัยปรุงแต่งและไม่เกิด...
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อุทาน เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 786
เพราะอาศัยสัตว์

หรือสังขารอันเป็นที่รัก เมื่อไม่มีสัตว์หรือสังขารอัน

เป็นที่รัก ความโศก ความร่ำไร และความทุกข์

เหล่านี้ย่อมไม่มี เพราะเหตุนั้นแล ผู้ใดไม่มีสัตว์

หรือสังขารอันเป็นที่รักในโลกไหนๆ ผู้นั้นเป็นผู้มี

ความสุข ปราศจากความโศก เพราะเหตุนั้น ผู้

ปรารถนาความไม่โศก อันปราศจากกิเลสดุจธุลี ไม่

พึงทำสัตว์หรือสังขารให้เป็นที่รัก ในโลกไหนๆ .

ขออนุโมทนาคะ

ขอถามว่า

สังขารของเทวดา มีแก่ มีชรา มีเจ็บไข้ได้ป่วยเหมือนมนุษย์ หรือไม่ครับ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

เตือนสติได้ดีมาก ขออนุโมทนาค่ะ

เรียนความเห็นที่ ๓

สังขารของเทวดาก็ไม่เที่ยง แต่ไม่ปรากฏความชรา และเจ็บป่วย เหมือนมนุษย์ครับ

ขอบคุณและอนุโมทนาทุกท่านครับ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ