ข้อความบางตอนจากหนังสือ

แด่ผู้มีทุกข์

ชื่อว่า บิดา ด้วยอรรถว่า ประพฤติรักใคร่ บิดาจึงเป็นบุคคลผู้มีพระคุณ เพราะประพฤติในสิ่งที่เป็นประโยชน์กับบุตร ด้วย ความเมตตา ดังนั้น บิดาจึงไม่ได้จำกัดเฉพาะผู้ให้กำเนิดเท่านั้นแต่บุคคลใดที่ประพฤติประโยชน์ต่อบุคคลอื่นด้วยความรักใคร่ ก็ชื่อว่าตั้งอยู่ในฐานะบิดาเช่นกัน ดังเช่น พระมหากษัตริย์ผู้ปกครองแผ่นดินโดยธรรม ก็ทรงอนุเคราะห์ราษฎร ด้วยประโยชน์ต่างๆ มากมายด้วยพระเมตตา ท่านจึงเป็นดังเช่น พระบิดาของราษฎรทั้งหลาย ดังนั้นบุตรที่ดีก็คือการระลึกคุณความดีของท่านและเป็นคนดีของสังคม

บิดาผู้ให้กำเนิดนั้นมีพระคุณมาก ท่านมีอุปการะมากกับบุตร ทั้งการเลี้ยงดูบุตร การทำงานหาเลี้ยงชีพ เหน็ดเหนือยก็เพื่อบุตร ป้องกันอันตรายและอื่นๆ อีกมากมายอันเกินที่จะพรรณาคุณได้ บิดาและมารดาจึงเป็นผู้มีพระคุณกับเรามาก ทั้งให้เราได้เกิดมาและสั่งสอนอบรมด้วยจิตที่เมตตา ไม่หวังผลตอบแทน ผู้เป็นบุตรจึงควรประพฤติตอบแทนท่านด้วยกาย วาจาและใจที่ดี เท่าที่จะทำได้ ไม่ใช่แค่หน้าที่ แต่เป็นสิ่งที่ควรประพฤติ เพราะผู้ใดมีพระคุณกับเราก็ควรประพฤติตอบแทน ความกตัญญูจึงเป็นเครื่องหมายของคนดี การตอบแทนพระคุณและการทำความดีจึงไม่ได้จำกัดว่าจะเป็นวันไหน หากใจเราระลึกถึงพระคุณของท่านกาย วาจาและใจ ก็ย่อมน้อมไปในทางที่ดี ในการตอบแทนพระคุณท่าน

[เล่มที่ 16] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ ๘๘

[๑๙๙] ดูก่อนคฤหบดีบุตร มารดาบิดา เป็นทิศเบื้องหน้า อันบุตรธิดาพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ ด้วยตั้งใจว่า ท่านเลี้ยงเรามา เราจักเลี้ยงท่านตอบ ๑ จักรับทำกิจของท่าน ๑ จักดำรงวงศ์ตระกูล ๑ จักปฏิบัติตนให้เป็นผู้สมควรรับทรัพย์มรดก ๑ เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ทำบุญอุทิศให้ท่าน ๑.

อ่านเพิ่มเติม

มารดาบิดาต้องการฐานะ ๕ อย่างจากบุตร [ปุตตสูตร]

บิดาที่สูงสุดผู้อนุเคราะห์สัตว์โลก มีพระมหากรุณาหาประมาณไม่ได้ ไม่เคยมุ่งร้ายกับสรรพสัตว์ แต่พระองค์นำประโยชน์เข้าไป เพื่อให้หมู่สัตว์ได้พบสิ่งที่เป็นสาระสูงสุด คือการเข้าใจพระธรรม เป็นเหตุทำให้ปัญญาเจริญ และทำให้ดับกิเลสได้ในที่สุดคือ พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงควรระลึกถึงพระคุณท่านและการเป็นบุตรที่ดีของท่าน คือการไม่ประมาทในชีวิตคือการฟังพระธรรมด้วยความเคารพ น้อมนำประพฤติปฏิบัติตามเพราะพระองค์ทรงให้สมบัติไว้แล้วขึ้นอยู่กับท่านทั้งหลายว่าจะเปิดรับสมบัติด้วยการฟังพระธรรมและน้อมประพฤติปฏิบัติตามหรือไม่ เพราะผู้น้อมประพฤติปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระองค์คือเป็นผู้ที่กตัญญูอย่างแท้จริง

อ่านเพิ่มเติม

พระพุทธเจ้าเป็นบิดาอันสูงสุด [อรรถกถามหาปชาบดีโคตมีเถรีคาถา]

บิดาในวัฏฏะกับบิดาในวิวัฏฏะ [เรื่องอุตตราอุบาสิกา]