ถ. ขณะที่ผมนั่งฟังอาจารย์ ก็ได้ยินด้วย เห็นด้วย ถ้าพูดตามพระอภิธรรม จิตเกิดขึ้นทีละดวง แล้วดับไป นี่เรารู้ แต่ตามที่เราเห็นทั่วๆ ไปอย่างนี้ ผมฟังอาจารย์ ผมได้ยินและเห็นพร้อมกัน ถ้าหากจะปฏิบัติ ผมเอาสติจับที่เสียงอาจารย์ จะถูกไหม

สุ. เรื่องของผมเอาสติ ไม่ถูกแน่ เพราะเหตุว่าเป็นตัวตนที่จะเอาสติไปไว้ตรงนั้น ไปไว้ตรงนี้ สภาพของสติเกิดพร้อมกับจิตอย่างรวดเร็ว คือ ระลึกทันที ที่ระลึกนั้น เป็นสติ ไม่ใช่เป็นตัวตน ไม่ใช่เป็นเราที่เตรียมตัวเอาไปตั้งไว้ที่โน่น ไปตั้งไว้ที่นี่ ถ้าเป็นโดยวิธีนั้น ไม่สามารถละคลายการยึดถือสติว่าเป็นตัวตนได้

ให้เข้าใจว่า ขณะใดมีสติ ขณะใดหลงลืมสติ ไม่ผิดปกติเลย ตามธรรมดา ถ้าสติจะเกิดในขณะนี้ ก็ระลึกรู้สิ่งใดสิ่งหนึ่ง จะเป็นทางตา หรือทางหู หรือทางจมูก หรือทางลิ้น หรือทางกาย หรือทางใจก็ได้ แต่ต้องตรงสภาพธรรมตามความเป็นจริง ถ้ากำลังพอใจ ความพอใจนี้เกิดเพราะรส ความพอใจนี้เกิดเพราะกลิ่น ความพอใจนี้เกิดเพราะได้ยิน นี่เป็นสิ่งที่จะต้องรู้สภาพธรรมให้ไวขึ้น ละเอียดขึ้น และก็ตรงตามความเป็นจริงด้วย ไม่มีกฏเกณฑ์ แต่ละคนต้องแล้วแต่สติจะเกิดเมื่อไร ขณะไหน ระลึกรู้รูปอะไร นามอะไร

ในขณะนี้ ทุกท่านนั่งอยู่ที่นี่ สติระลึกรู้เหมือนกันไหม เป็นแบบฉบับเดียวกันไหม เป็นได้ไหมอย่างนั้น ถ้าเป็น ถูกหรือผิด ทำไมจะไปรู้เหมือนกันหมด โดยเข้าใจผิดคิดว่า จะต้องรู้อย่างนั้น

นามรูปปริจเฉทญาณจำกัดหรือเปล่าว่า รู้นามอะไร รู้รูปอะไร ก็ไม่จำกัด และทำไมมาจำกัด อยากจะจำกัดเอง อยากจะตั้งวิธีแบบฉบับของวิปัสสนาเอง โดยที่ไม่ตรวจสอบทานกับสภาพธรรมตามความเป็นจริง และถามว่า เมื่อไรจะรู้แจ้งอริยสัจ-ธรรม หวังมากเหลือเกิน เจริญสตินิดเดียว เมื่อไรจะรู้แจ้งอริยสัจธรรม เหตุไม่ตรงกับผล จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมไม่ได้

การเจริญภาวนา ภาวนามยปัญญา หมายความถึงการเจริญอบรมให้มีมาก ที่จะทำให้รู้แจ้งสภาพธรรมนั้นตามความเป็นจริง คือ สติระลึกขณะใด ชื่อว่าอบรมเพื่อการรู้ชัดในลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม เป็นปฏิปัตติธรรมไม่ใช่เพียงขั้นการฟัง ทุกขณะที่สติระลึกเป็นการปฏิบัติ เป็นการเจริญภาวนา

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 181