ท่านอาจารย์ ผู้บรรยายอภิธรรม บรรยายได้ละเอียดลึกซึ้ง มีตรรกที่อัศจรรย์ เป็นแนวทางที่ตรง ไม่เจือด้วยส่วนที่เลือนลางเลย อยากทราบว่า ความสามารถนี้จำเป็นต้องรู้ภาษาบาลีหรือไม่

อยากทราบว่าลำดับตำรา พระไตรปิกฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา

ถามว่าอรรถกถาฎีกา อนุฎีกา เชื่อถือได้แค่ไหน คัมภีร์วิสุทธิมรรค มีข้อใดที่ผู้รู้ ณ ที่นี้เห็นว่าไม่ตรงกับพระไตรปิฎกหรือไม่ และคัมภีร์อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา เหล่านี้ ดูจากที่ไหนครับ ว่ามีกี่เล่ม บุคคลใดแต่งขึ้น มีเป็นภาษาไทยทั้งหมดหรือไม่ และจัดลำดับความน่าเชื่อถืออย่างไร

ดิฉันเป็นผู้หนึ่ง ที่ได้รับประโยชน์จากคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ ท่านอธิบายคำว่า " ธรรม " ไว้ในหนังสือ ปรมัตถธรรมสังเขปว่า ธรรม หมายถึง สภาวะที่ทรงไว้ซึ่งลักษณะของตนๆ เป็นสภาพที่มีลักษณะเฉพาะ แต่ละอย่างๆ ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ ได้ ไม่ว่าใครจะรู้หรือไม่รู้ก็ตาม ใครจะเรียกสภาพธรรมนั้น ด้วยคำใด ภาษาใด หรือไม่เรียกสภาพธรรมนั้นด้วยคำใดๆ เลยก็ตาม สภาพธรรมนั้นก็เป็นสภาพที่ไม่มีใครเปลี่ยนแปลง บังคับบัญชาได้ ... ค่ะ เป็นการสื่อได้ละเอียด ที่ทำให้ผู้อ่านมุ่งตรงไปที่สภาพธรรม โดยที่ผู้อ่านเองก็ไม่มีความรู้ภาษาบาลีเลย

จริงอยู่ คำสอนที่สืบทอดมา เป็นภาษาบาลี แต่มิได้หมายความว่า ผู้รู้ภาษาบาลีจะเข้าใจธรรมะ เพราะ ธรรมะ มิใช่ภาษาบาลี สำคัญอยู่ที่ความรู้ความเข้าใจตัวธรรมะจริงๆ

ดิฉันเป็นผู้หนึ่งที่สนใจศึกษาคำสอน ที่บ้านมีพระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏ ๙๑ เล่ม ที่มีพร้อมคำแปล คือ อรรถกถา และคัมภีร์วิสุทธิมรรค แปล ๖ เล่มเล็ก เปิดอ่านเสมอ เห็นว่าเป็นประโยชน์มาก และเข้าใจยากจริงๆ จึงต้องอาศัยคำบรรยายจากท่านอาจารย์ และจากท่านผู้รู้และวิทยากรของมูลนิธิฯ อยู่เสมอๆ

การฟังธรรมให้เข้าใจถูกเห็นถูก ไม่จำเป็นต้องรู้ภาษาบาลี เช่น คนไทย ฟังธรรมะก็ต้องฟังภาษาไทย คนจีน จะฟังธรรมะภาษาไทย ก็ฟังไม่รู้เรื่อง จะเป็นภาษาอะไร ก็ขึ้นอยู่กับว่า เราเป็นคนชาติไหน ก็ต้องฟังภาษานั้นค่ะ สำคัญที่เราฟังธรรมแล้วเข้าใจเกิดปัญญาค่ะ เพราะถ้าเรามัวแต่เรียนภาษาบาลีก็เสียเวลา ตายไปแล้ว ก็ลืมหมด แต่ถ้าเราฟังธรรมเข้าใจ เป็นปัญญา ปัญญาที่เราสะสมก็ไม่สูญหายค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ

ยินดีในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ