อีกประการหนึ่ง ย่อมสำคัญรูปายตนะว่าเที่ยง ยั่งยืน ด้วยอำนาจทิฏฐิ

สิ่งที่กำลังเห็นนี้ไม่ดับเลยใช่ไหม กำลังเห็นกันอยู่ทุกคนๆ เวลานี้ ถ้าไม่เห็นการเกิดขึ้นและดับไปก็ด้วยอำนาจของทิฏฐิหนึ่ง ซึ่งในเรื่องของรูป ไม่ใช่แต่เฉพาะที่เห็นด้วยตาเนื้ออย่างเดียว ยังสำคัญรวมไปถึงสิ่งที่เห็นด้วยตาทิพย์

สำหรับ สุตํ ก็โดยนัยเดียวกัน

สุตํ ในที่นี้หมายถึงเสียง ที่ได้ยินด้วยโสตะและทิพพโสตะ ถึงมีทิพพโสตะได้ฌานอภิญญาสมาบัติสามารถรู้เสียงที่ไกล เสียงที่เป็นทิพย์ แต่ก็ยังมีความยึดถือสำคัญตนด้วยมานะได้ หรือว่ายึดถือด้วยความยินดี เพลิดเพลินด้วยอำนาจของความชื่นชมยินดีด้วยตัณหาได้ หรือด้วยอำนาจของทิฏฐิที่ไม่เห็นความเกิดขึ้นและดับไปของเสียงนั้นได้

ข้อต่อไป คือ มุตํ เป็นชื่อของกลิ่น รส โผฏฐัพพะ

ส่วน วิญญาตํ เป็นสภาพธรรมที่รู้ด้วยใจอย่างเดียว ไม่สามารถที่จะรู้ด้วยตา หรือด้วยหู ด้วยจมูก ด้วยลิ้น ด้วยกาย

ที่สำคัญของสูตรนี้ คือ ตอนท้ายของ มูลปริยายสูตร มีข้อความว่า

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสมูลปริยายนี้จบแล้ว ภิกษุเหล่านั้นมิได้ชื่นชมยินดีภาษิตของพระผู้มีพระภาค ฉะนี้แล

ท่านผู้ฟังคงจะได้เห็นความละเอียดลึกซึ้งของสภาพธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดง แม้พระภิกษุที่ท่านได้ฟังแล้ว ถ้าอินทรีย์ไม่แก่กล้า ท่านก็มิได้ชื่นชมในพระภาษิตของพระผู้มีพระภาค

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 147