ถ. ที่ได้กล่าวถึงเรื่องของสมถภาวนาเมื่อครู่นี้ ดูคล้ายๆ กับว่า จิตเป็นสภาพที่บังคับได้ ทำให้สงบระงับได้

สุ. แต่ความจริงถึงแม้การเจริญสมถภาวนาให้จิตสงบนั้น ก็ต้องอาศัยเหตุปัจจัยด้วย ถ้าไม่เข้าใจ ไม่มีความรู้เรื่องการเจริญสมถภาวนาที่จะให้ฌานจิตเกิดนั้นเป็นไปไม่ได้เลย แม้แต่ในเรื่องของที่อยู่ ก็ยังจะต้องรู้ลักษณะว่า อาวาสหรือวิหารใดเป็นที่สมควรแก่การเจริญสมถะ อาวาสหรือวิหารใดไม่สมควรแก่การเจริญสมถะ

แสดงให้เห็นความเป็นอนัตตาว่า แม้แต่การเจริญสมถภาวนาให้จิตสงบก็ต้องอาศัยเหตุปัจจัย เพราะเหตุว่าไม่ใช่ตัวตน บังคับบัญชาไม่ได้ ซึ่งความจริงการเจริญสติปัฏฐานขึ้นอยู่กับความเข้าใจถูก แต่ถ้าความเข้าใจคลาดเคลื่อนหรือผิดไป วาจาที่กล่าวเรื่องของการเจริญสติปัฏฐานก็ผิด ความดำริในเรื่องของการเจริญสติ-ปัฏฐานก็ผิด การงานการกระทำต่างๆ ก็ผิด ความเพียรก็ผิด ถ้าเข้าใจแล้วก็มีหน้าที่ประการเดียว คือ ระลึกได้เนืองๆ บ่อยๆ

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 33