เห็นดับแล้ว เราดับหรือเปล่า?_สนทนาธรรมไทย-ฮินดี Varanasi.India.

[เล่มที่ 27] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้า 156

๖. อนัตตสูตร

ว่าด้วยการละความพอใจในสิ่งเป็นอนัตตา

[๑๔๔] กรุงสาวัตถี. ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าโปรดประทานพระวโรกาส โปรดแสดงพระธรรมเทศนาโดยสังเขปแก่ข้าพระองค์ ที่ข้าพระองค์ได้สดับแล้ว ฯลฯ มีใจมั่นคงอยู่เถิด.

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ ธรรมใดแลเป็นอนัตตา เธอควรละความพอใจในธรรมนั้นเสีย.

ภิ. ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้าพระองค์ทราบแล้ว ข้าแต่พระสุคต ข้าพระองค์ทราบแล้ว.

[เล่มที่ 77] พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 172

อรรถกถาวิภังค์

อนัตตา

อนึ่ง จักขุนั้น ชื่อว่า เป็นอนัตตา ด้วยอรรถว่าไม่เป็นไปในอำนาจ​ อีกอย่างหนึ่ง ความที่จักขุนั้นเป็นไปในอำนาจของใครๆ ในฐานะ ๓ เหล่านี้คือ จักขุนี้เกิดขึ้นแล้วขอจงอย่าถึงการตั้งอยู่ ถึงการตั้งอยู่แล้ว จงอย่าแก่ ถึงการแก่แล้ว จงอย่าแตกดับ ดังนี้ หามีได้ไม่ เป็นของสูญ​ ไปจากอาการที่เป็นไปในอำนาจนั้น​ เพราะฉะนั้น จักขุนั้น จึงชื่อว่า เป็นอนัตตา เพราะเหตุ​ ๔ เหล่านั้น คือ โดยความเป็นของสูญ ๑ โดยความไม่มีเจ้าของ ๑ โดยเป็นสิ่งที่ควรทำตามชอบใจไม่ได้ ๑ โดยปฏิเสธต่ออัตตา ๑

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เริ่มเข้าใจความหมายที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้อย่างนี้หรือเปล่า?

ชาวอินเดีย: ตรัสครับ

ท่านอาจารย์: กว่าเราจะรู้ว่า เห็นเกิดดับ ไม่ใช่เรา เพราะหมดแล้ว เสียงเกิดดับ ไม่ใช่เรา เพราะหมดแล้ว

ทุกอย่างกำลังเกิดดับ แล้วไม่กลับมาอีกเลย

เพราะฉะนั้น อะไรเป็นเรา มีอะไรเป็นอัตตา เป็นเรา หรือว่าทุกอย่างไม่ใช่เรา เพราะเกิดแล้วดับแล้ว ไม่กลับมาอีก

เริ่มเข้าใจที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา ถ้ายังคิดว่า เราเห็น ถูกหรือผิด?

ชาวอินเดีย: ถ้าเห็นเกิดแล้วดับ การที่คิดว่า เราเห็นก็ไม่เป็นไร

ท่านอาจารย์: เริ่มรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เริ่มมีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งที่จะให้รู้ความจริง

ชาวอินเดีย: ความหมายของท่านอาจารย์ คือว่าไม่ผิดที่จะพูดว่า เราเห็น

ท่านอาจารย์: เห็นดับแล้ว เราดับหรือเปล่า?

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

เมื่อไม่เข้าใจอนัตตา ก็พากันไปปฏิบัติ

จะเข้าใจอนัตตาได้อย่างไร

ขอเชิญฟังได้ที่ ...

ปรมัตถธรรมเป็นอนัตตา

ไม่ต้องรอวันรอเวลา

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพอย่างยิ่งค่ะ และกราบยินดีในกุศลของคุณสุคิน ผู้ถ่ายทอดคำท่านอาจารย์เป็นภาษาฮินดีค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ