ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

มหาภูตรูป ๔ เป็นปัจจัย โดยเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูปที่เกิดร่วมกันในกลาปเดียวกัน แต่แม้ว่าอุปาทายรูปจะเกิดพร้อมกับมหาภูตรูปในกลาปเดียวกัน แต่อุปาทายรูปก็ไม่ได้เป็นปัจจัยให้มหาภูตรูปเกิด ฉะนั้น มหาภูตรูป ๔ จึงเกิดพร้อมกับอุปาทายรูป โดยมหาภูตรูปเป็นปัจจัย คือเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูป และอุปาทายรูปเกิดพร้อมกับมหาภูตรูป โดยอาศัยมหาภูตรูป แต่ไม่ได้เป็นปัจจัยให้มหาภูตรูปเกิด

รูปทั้งหมดมี ๒๘ รูป เป็นมหาภูตรูป ๔ เป็นอุปาทายรูป ๒๔ เมื่อมหาภูตรูป ๔ ไม่เกิด อุปาทายรูป ๒๔ ก็มีไม่ได้เลย

การกล่าวถึงรูป ๒๘ รูปนั้นกล่าวได้หลายนัย แต่จะขอกล่าวโดยนัยที่สัมพันธ์กัน เพื่อสะดวกแก่การเข้าใจและการจำ​ดังนี้ คือ

กลุ่มของรูปแต่ละกลุ่ม หรือแต่ละกลาปนั้น เมื่อเกิดขึ้นแล้วยังไม่ดับไปทันที สภาวรูป (รูปที่มีลักษณะเฉพาะของตน) มีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ

เมื่อรูปเกิดขึ้นขณะแรกนั้นเป็น อุปจยรูป ๑
ขณะที่รูปเจริญขึ้นเป็น สันตติรูป ๑
ขณะที่รูปเสื่อมลงเป็น ชรตารูป ๑
ขณะที่รูปดับเป็น อนิจจตารูป ๑
รวมเป็น ลักขณรูป ๔

ลักขณรูป ๔ นี้เป็น อสภาวรูป คือ เป็นรูปที่ไม่มีสภาวะต่างหากเฉพาะของตน แต่สภาวรูปทุกรูปนั้นย่อมมีลักษณะที่ต่างกันเป็น ๔ ลักษณะ คือ ขณะที่รูปเกิดขึ้นไม่ใช่ขณะที่รูปเจริญขึ้น และขณะที่รูปเสื่อมก็ไม่ใช่ขณะที่กำลังเจริญ และขณะที่ดับก็ไม่ใช่ขณะที่เสื่อม กล่าวได้ว่า อุปจยรูปและสันตติรูป คือ ขณะที่เกิดแล้วยังไม่ดับ ส่วนชรตารูปและอนิจจตารูปนั้นคือ ขณะที่ใกล้จะดับและขณะดับ

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

... ขออนุโมทนา ...

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุญาต เรียนถาม ดังนี้ค่ะจากข้อความที่ว่า "สภาวรูป" มีอายุเท่ากับ "จิต" (ที่) เกิดและดับ ๑๗ ขณะ

๑. อสภาวรูป แต่ละรูป ทั้ง ๔ รูป (ลักขณรูป ๔) นั้น ไม่มีอายุ ใช่ไหมคะ

๒. ถ้าจะกล่าวว่า "อสภาวรูป" ไม่สามารถ นำมา เปรียบเทียบกับ "การเกิดดับของจิต" ได้ เช่นกล่าวได้ว่า รูปารมณ์ ๑ กลาป มีอายุเท่ากับ จิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ เพราะว่า รูปารมณ์ เป็น สภาวรูป

ดังนั้น รูป ที่มี สภาวะ (สภาวรูป) เท่านั้น ที่มีอายุ เท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ

ไม่ทราบว่า กล่าวอย่างนี้ ผิดหรือถูก ประการใด กรุณาแนะนำด้วยได้ไหมคะ (คือว่า ยังไม่ค่อยเข้าใจประเด็นนี้ น่ะค่ะ)

ขอบพระคุณค่ะ

๑. อสภาวรูปก็มีอายุเท่ากับสภาวรูป เว้นบางรูปเท่านั้น คือ วิญญัติรูป ๒ และ ลักขณรูป ๔ มีอายุที่ต่างกัน
๒. ไม่ถูกครับ ที่ถูกคือตามข้อที่ ๑

อสภาวรูปมี ๑๐ ได้แก่ วิญญัติรูป ๒ ลักขณรูป ๔ วิการรูป ๓ และถปริจเฉทรูป ๑

จากความคิดเห็นที่ 4 สรุปได้ว่า วิญญัติรูป ๒ และลักขณรูป ๔ มีอายุแตกต่าง ส่วนวิการรูป ๓ และปริจเฉทรูป ๑ มีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ

ขออนุโมทนาครับ

ขอขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ