[เล่มที่ 17] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 339

๕. อนังคณสูตร

[๕๓] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ :- ฯลฯ

บุคคล ๔ จำพวก

[๕๔] ท่านพระสารีบุตรได้กล่าวว่า บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกนั้นเป็นไฉน ดูก่อนท่านผู้มีอายุทั้งหลาย บุคคลลางคนในโลกนี้

บุคคลใดมีอังคณกิเลส แต่ไม่รู้ตามเป็นจริงว่า เรามีอังคณกิเลสในภายใน ๑

บุคคลใดมีอังคณกิเลส ก็รู้ตามเป็นจริงว่า เรามีอังคณกิเลสในภายใน ๑

บุคคลใดไม่มีอังคณกิเลส แต่ไม่รู้ตามเป็นจริงว่า เราไม่มีอังคณกิเลสในภายใน ๑

บุคคลใดไม่มีอังคณกิเลส ก็รู้ตามเป็นจริงว่า เราไม่มีอังคณกิเลสในภายใน ๑

ในบุคคล ๔ จำพวกนั้น บุคคลใดมีอังคณกิเลส แต่ไม่รู้ตามเป็นจริงว่า เรามีอังคณกิเลสในภายใน บุคคล ๒ จำพวกที่มีอังคณกิเลสเหมือนกันนี้ แต่บุคคลนี้ บัณฑิตกล่าวว่า เป็นบุรุษเลวทราม

ในบุคคล ๔ จำพวกนั้น บุคคลใดมีอังคณกิเลส รู้ตามเป็นจริงว่า เรามีอังคณกิเลส ในภายใน บุคคล ๒ จำพวกที่มีอังคณกิเลสเหมือนกันนี้ แต่บุคคลนี้บัณฑิตกล่าวว่า เป็นบุรุษประเสริฐ

ในบุคคล ๔ จำพวกนั้น บุคคลใดไม่มีอังคณกิเลส แต่ไม่รู้ตามเป็นจริงว่า เราไม่มีอังคณกิเลสในภายใน บุคคล ๒ จำพวกที่ไม่มีอังคณกิเลสเหมือนกันนี้ แต่บุคคลนี้ บัณฑิตกล่าวว่า เป็นบุรุษเลวทราม

ในบุคคล ๔ จำพวกนั้น บุคคลใดไม่มีอังคณกิเลสเลย รู้ตามเป็นจริงว่า เราไม่มีอังคณกิเลสในภายใน บุคคล ๒ จำพวกที่ไม่มีอังคณกิเลสเหมือนกันนี้ แต่บุคคลนี้ บัณฑิตกล่าวว่า เป็นบุรุษประเสริฐ

ฯลฯ

องฺคณ หมายถึง กิเลสเครื่องยังสัตว์ให้ถึงภพน้อยและภพใหญ่ กิเลสเครื่องยียวน มลทิน เปลือกตม

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น