ขณะที่เราเห็นผู้ประสบภัย สุนัขและแมว ได้รับทุกขเวทนา หรือแม้แต่เพื่อนของเราที่มี ความรู้สึกผิดหวัง ไม่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงาน เรารู้สึกสงสาร อยากทราบว่า ความสงสารนี้เป็นสภาพธรรมะประเภทใดครับ เกิดร่วมกับ กุศลหรือ อกุศลจิต ก็ได้ใช่ หรือไม่ครับ และความสงสารนี้จะแตกต่างจากเมตตาหรือไม่ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ความสงสารเป็นสภาพธรรมที่เป็นฝ่ายดี เป็นกรุณาเจตสิกจะไม่เกิดกับอกุศลจิตเลยครับ แต่ให้เข้าใจความจริงของสภาพธรรม คือ จิตที่เกิดขึ้นนั้นเกิดดับเร็วมาก ดังนั้น กุศลจิตจึงเกิดสลับกับอกุศลจิตก็ได้ ดังนั้น ขณะที่สงสาร สัตว์หรือเพื่อนที่ได้รับทุกข์ ขณะนั้นเป็นกรุณาเป็นกุศลจิต แต่กุศลเกิดน้อยมากและรวดเร็ว ซึ่งหลังจากนั้น อาจเป็นความทุกข์ใจ เศร้าใจอันเป็นความรู้สึกไม่สบายใจ ซึ่งจิตขณะนั้นไม่ใช่กุศล ไม่ใช่ความกรุณา แต่เป็นอกุศลที่เป็นโทสะ จึงควรเข้าใจว่า ความสงสารที่เป็นกรุณาเป็นธรรมฝ่ายดีจะไม่มีความรู้สึกไม่สบายใจ เพราะขณะที่ไม่สบายใจเป็นอกุศลไม่ใช่กรุณาครับ ซึ่งการจะทราบได้ว่าขณะใดเป็นกุศลเป็นกรุณา เป็นอกุศลต้องเป็นสติที่เกิดขึ้นรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เกิดขึ้นในขณะนั้น นี่คือหนทางการอบรมปัญญาซึ่งเป็นเรื่องยากและอาศัยการฟังพระธรรมในแนวทางที่ถูกต้องต่อไปครับ

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ขอขอบคุณในคำตอบครับ

อนุโมทนาในความเอื้อเฟื้อความรู้ด้วยครับ

อนุโมทนาค่ะ

บางคนสะสมกรุณามามาก เช่น เห็นสุนัขถูกรถชน สงสาร ก็ต้องพาไปหาหมอ ซึ่งบางคนเห็นแล้วก็เฉยๆ แต่ละคนสะสมอุปนิสัยและอัธยาศัยมาต่างๆ กันค่ะ

เมตตา หรืออโทสเจตสิก และกรุณาเจตสิกเป็นเจตสิกฝ่ายดี มีสัตว์ บุคคลเป็นอารมณ์ทั้งคู่ เกิดกับความรู้สึกดีใจหรือ เฉยๆ ก็ได้ครับ ต่างกันตรงที่ในจิตฝ่ายดีดวงหนึ่ง มีเมตตาเกิดร่วม กับเจตสิกฝ่ายดีอีก ๑๘ ดวงเสมอ และในขณะที่กรุณาเจตสิกเกิดก็ต้องมีเมตตาด้วย แต่ในขณะที่มีเมตตาเกิด กรุณาเจตสิกอาจจะไม่เกิดก็ได้ครับ เช่น เวลาที่สัตว์อื่นไม่เป็นทุกข์ เมตตาอาจจะเกิดได้แต่กรุณาไม่แน่ ฉะนั้น เมตตา จึงเกิดได้บ่อยกว่า การอบรมเจริญเมตตาจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้ผู้อยู่ด้วยเมตตามีความสุข แต่ก็อย่าลืมการอบรมเจริญปัญญาด้วยการฟังพระธรรมนะครับ ถ้าปัญญามาก กุศลเกิดบ่อย ก็มีเมตตามากครับ

ขออนุโมทนาครับ

ทั้งเมตตาและกรุณา เป็นสภาพธรรมและเป็นอนัตตา ก็ขึ้นตามเหตุปัจจัยที่ได้สะสมมา ซึ่งการศึกษาพระธรรม ความเข้าใจ (ปัญญา ก็ เป็นปัจจัยให้ทั้งเมตตา (อโทสเจตสิก) และกรุณา (กรุณาเจตสิก) เกิดได้บ่อยขึ้น

ขออนุโมทนาทุกท่าน

กรุณาเจตสิกเป็นเจตสิกที่กรุณาสัตว์ที่เป็นทุกข์ มีการไม่เบียดเบียนเป็นอาการปรากฎ (จาก หนังสือปรมัตตธรรมสังเขปฯ หน้า ๔๐๓) จากคำถาม ขณะที่เราเห็นผู้ประสบภัย สุนัขและ แมวได้รับทุกขเวทนาหรือแม้แต่เพื่อนของเราที่มีความรู้สึกผิดหวัง ไม่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงานเรารู้สึกสงสาร ขณะนั้นเป็นกรุณาเจตสิกไม่มีโทสะในสัตว์นั้น มีแต่ความเป็น มิตรเป็นเพื่อนขณะนั้นเป็นเมตตา (อโทสเจตสิกเกิดร่วม ด้วย) เมื่อมีสงสารก็มีเมตตา แต่มีเมตตาไม่จำเป็นต้องมีสงสารหรือมีสงสารก็ได้

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ