กราบเรียนถามครูบาอาจารย์ทางธรรมครับ การมีสติระลึกรู้ว่าเป็นธรรมะเป็นหนทางที่ดับกิเลสได้ ฟังแล้วยังไม่เข้าใจ ว่าคิดอย่างไรจึงจะดับกิเลสได้ครับ ขอคำสอนแนะนำในเรื่องนี้ด้วยครับ

ผู้ถาม อย่างระลึกบ่อยๆ อย่างนี้ จะเกิดประโยชน์ไหมครับ ละอะไรได้บ้าง

ส. ระลึกทำไม ระลึกอะไร

ผู้ถาม ระลึกรูป ระลึกนาม

ส. นั่นสิคะ ระลึกทำไม เพื่ออะไร ไม่มีใครสามารถที่จะระลึกได้ ถ้าไม่ใช่สติเกิด แล้วถ้าไม่มีการฟังเข้าใจ สติเกิดระลึกไม่ได้ อยู่ดีๆ นั่งอย่างนี้ ไม่รู้เรื่องอะไรเลย จะให้ไประลึกอะไรคะ แต่ถ้าฟังแล้วเข้าใจ ความเข้าใจจะเป็นปัจจัยให้มีการระลึกได้ว่าขณะที่เห็นเป็นจิต เป็นสภาพรู้ เป็นธาตุรู้ เพราะเหตุว่าถ้าไม่มีธาตุนี้เสียอย่างหนึ่ง เห็น มีไม่ได้เลย จะมีเสียงปรากฏสักเท่าไรถ้าไม่มีจิตเกิดขึ้นได้ยินเสียง เสียงนั้นก็ปรากฏไม่ได้ แล้วให้ทราบว่าจิตเกิดดับสืบต่อตั้งแต่เกิดจนตาย แล้วเป็นธาตุรู้จริงๆ แล้วรู้ได้ทุกอย่าง ข้อสำคัญคือรู้ได้ทุกอย่าง รู้ที่นี่คือทางตาเห็น รู้สิ่งที่กำลังปรากฏ คือ เห็นสิ่งที่ปรากฏ ว่าสิ่งที่ปรากฏขณะนี้เป็นอย่างนี้ ตรงนั้นสว่าง ตรงนี้เป็นสีเขียว ตรงนั้นเป็นสีขาว นั่นคือสภาพรู้สิ่งที่ปรากฏทางตา

ผู้ถาม เกี่ยวกับทิฏฐิ ระลึกบ่อยๆ

ส. ระลึกได้อย่างไรคะ ถ้าไม่เข้าใจ เอาอย่างนี้ก่อน ถ้าไม่มีความเข้าใจ สติเกิดไหม สติปัฏฐานเกิดไหม

ผู้ถาม ไม่เกิดครับ

ส. ค่ะ ไม่เกิด เพราะฉะนั้น ที่เกิดเพราะเข้าใจ ใช่ไหมคะ เมื่อเพราะเข้าใจขั้นฟัง ก็ยังไม่รู้ความจริง เพียงแต่รู้เรื่องราวเท่านั้นเอง ฟังเรื่องจิต ฟังเรื่องเจตสิก แต่ขณะนี้กำลังเห็น ไม่ได้รู้จริงๆ ว่า กำลังเห็นเป็นธาตุรู้ หรือเป็นจิต ถ้าสติไม่เกิด เพราะฉะนั้น ที่สติเกิด เพื่อที่จะรู้ตัวจริงของธรรมที่ได้ฟัง รู้จักตัวจริงๆ คุณเริงชัยอาจจะได้ยินชื่อใครสักคนหนึ่ง รู้เรื่องราวของเขามาก แต่ไม่เคยเห็นตัว ไม่เคยเลย ได้ยินแต่เรื่องราว แต่เหมือนกับเราได้ยินเรื่องราวของจิต ได้ยินเรื่องราวของเจตสิก ได้ยินเรื่องราวของรูป แต่ขณะนี้คือจิต เจตสิก รูป จริงๆ แต่เรามัวไปรู้เรื่องราว แต่ว่าเวลาสติปัฏฐานเกิด ไม่ใช่เพียงไปรู้เรื่องราว แต่ระลึก คือรู้จักตัวจริง ซึ่งตัวจริงรู้จักยาก อยู่ตรงนี้กำลังเห็น อยู่ตรงนี้กำลังได้ยิน อยู่ตรงนี้กำลังคิดนึก นี่คือตัวจริง คือตัวธรรมะทั้งหมด แต่ยังไม่รู้จักตัวจริง

เพราะฉะนั้น สติระลึกเพื่อรู้จักตัวจริง ไม่ใช่เพียงแต่ฟังเรื่อง เพราะฉะนั้น ที่ถามว่า สติปัฏฐานมีประโยชน์อะไร ฟังเรื่องจิตจริง เข้าใจเรื่องราวของจิต แต่รู้จักจิตหรือยัง เพราะฉะนั้น สติปัฏฐานเกิดเพื่อรู้จักตัวจริง ไม่ใช่เพียงแต่ฟังเรื่องราวเท่านั้น

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สิ่งที่มีจริงๆ คือ สภาพธรรมที่เกิดขึ้นเป็นไป ไม่ว่าพ้นไปจากสภาพธรรมที่เกิดขึ้นเป็นไปทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และ ใจ นั้น เป็นที่ตั้งให้สติปัญญาเกิดขึ้นระลึกรู้ตามความเป็นจริงได้ว่าเป็นธรรม ไม่ใช่เรา ได้ ซึ่งจะต้องอาศัยเหตุที่สำคัญ คือ การฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ฟังในสิ่งที่มีจริงบ่อยๆ เนืองๆ จนมั่นคงจริงๆ เพราะระลึกลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง นั้น ไม่ใช่เพียงคำพูด แต่เป็นการที่ไม่ว่าจะสภาพธรรมที่เกิดปรากฏ ก็สามารถรู้ตามความเป็นจริง ไม่ผิด ไม่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง

หนทางแห่งการอบรมเจริญปัญญา ยาก และยาวนาน เพราะฉะนั้น สิ่งสำคัญที่สุด คือ ฟังพระธรรม ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

จะดับกิเลสก็ต้องมีปัญญา ปัญญามาจากการฟัง การพิจารณา การอบรม ฯลฯ เช่น มีความเห็นถูกในสภาพธรรมว่าทุกอย่างเป็นธรรม ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน ค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ