นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธธัสสะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง

๒. สัททารมณ์ คือ เสียง เป็น สภาพธรรม ที่ปรากฏได้ ทาง”หู” เป็น อารมณ์ ของ โสตทวารวิถีจิต ที่อาศัย โสตปสาท เกิดขึ้น แล้วเป็น อารมณ์ ของ มโนทวารวิถีจิต หลังจากที่ ภวังคจิต เกิดคั่น แต่ละ วาระ ของ การรู้อารมณ์ ทางทวารหนึ่งๆ จะต้อง มีภวังคจิต เกิดคั่นระหว่าง วิถีจิตทางปัญจทวาร และ วิถีจิตทางมโนทวาร ขณะที่ ได้ยินเสียง และ กำลังรู้คำนั้น ขณะที่ กำลัง รู้ คำ เป็น มโนทวารวิถีจิต ที่กำลัง คิดถึง คำ ไม่ใช่ โสตทวารวิถีจิต ที่กำลัง รู้ เสียง ที่ยังไม่ดับ

ฉะนั้น สัททารมณ์ จึงรู้ได้ ๒ ทวาร คือ ทางโสตทวาร และ ทางมโนทวาร โดยมีภวังคจิตเกิดคั่น

ขอเรียนถาม จาก พยัญชนะ ที่ขีดเส้นเน้นนั้น

ขอทราบ การใช้คำที่ถูกต้อง สำหรับ อารมณ์อื่นๆ ค่ะ

๑. รูปารมณ์ ๓ คันธารมณ์ ๔ รสารมณ์ ๕ โผฏฐัพพารมณ์ ๖ ธัมมารมณ์ เนื่องด้วยฐานะที่ยังไม่รู้ไม่ทราบไม่เข้าใจอะไรนัก หากไม่เป็นดังที่ลองแสดงมานี้ ขอช่วยแสดงใหม่ ให้ถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์ด้วยค่ะ

๑. รูปารมณ์ เห็น สิ่งที่ปรากฏทางตา กับ กำลังรู้ สี

๒. สัททารมณ์ ได้ยิน เสียง กับ กำลังรู้ คำ

๓. คันธารมณ์ ได้กลิ่น หรือ รู้กลิ่น กับ กำลังรู้ กลิ่น

๔. รสารมณ์ ลิ้มรส หรือ รู้รส กับ กำลังรู้ รส

๕. โผฏฐัพพารมณ์ รู้กระทบสัมผัส หรือ เย็นหรือร้อน อ่อนหรือแข็ง ตึงหรือไหว กับ กำลังรู้ เย็นหรือร้อน อ่อนหรือแข็ง ตึงหรือไหว

๖. ธัมมารมณ์ รู้ เรื่องราว สิ่งที่รู้ได้ทางใจ ใช้ชื่อไทยอะไรได้บ้าง

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนากุศลทุกประการของทุกๆ ท่านค่ะ

ด้วยความเคารพยิ่ง จาก ธิดารัตน์ เดื่อมขันมณี (ใหญ่ราชบุรี)

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

รูปารมณ์

รูป (รูป วัณณะ สี) + อารมฺมณ (อารมณ์)

อารมณ์คือรูปสี หมายถึง สีสันวัณณะหรือสิ่งที่ปรากฏทางตาในขณะที่ถูกจิตดวงใด ดวงหนึ่งรู้ หรือเป็นที่ยึดหน่วงของจิตดวงใดดวงหนึ่ง

สัททารมณ์

สทฺท (เสียง) + อารมฺมณ (อารมณ์)

อารมณ์คือเสียง หมายถึง ความดังหรือสิ่งที่ปรากฏทางหูในขณะที่ถูกจิตดวงใดดวงหนึ่งรู้ หรือเป็นที่ยึดหน่วงของจิตดวงใดดวงหนึ่ง

คันธารมณ์

คนฺธ (กลิ่น) + อารมฺมณ (สภาพที่จิตยึดหน่วง สิ่งที่ถูกจิตรู้)

อารมณ์คือกลิ่น หมายถึง สิ่งที่ปรากฏทางจมูกในขณะที่ถูกจิตดวงหนึ่งดวงใดรู้ หรือเป็นที่ยึดหน่วงของจิตดวงใดดวงหนึ่ง

รสารมณ์

รส (รส) + อารมฺมณ (อารมณ์)

อารมณ์คือรส หมายถึง สิ่งที่ปรากฏทางลิ้นในขณะที่ถูกจิตดวงใดดวงหนึ่งรู้ หรือเป็นที่ยึดหน่วงของจิตดวงใดดวงหนึ่ง

โผฏฐัพพารมณ์

โผฏฐพฺพ (วัตถุที่พึงถูกต้อง สิ่งที่มากระทบ) + อารมฺมณ (อารมณ์)

อารมณ์คือสิ่งที่กระทบทางกาย หมายถึง รูปดิน ไฟ ลม ในขณะที่ถูกจิตดวงใดดวงหนึ่งรู้ รูปดิน ไฟ ลม ที่มีอยู่ในที่ทั่วไป ยังไม่ได้ถูกจิตรู้ เป็นเพียงโผฏฐัพพะเท่านั้น ไม่ชื่อว่าเป็นโผฏฐัพพารมณ์

ธัมมารมณ์ เป็นอารมณ์ที่จิตรู้ได้เฉพาะทางใจทางเดียวเท่านั้น มี ๖ อย่าง

๑. จิต ๘๙

๒. เจตสิก ๕๒

๓. ปสาทรูป ๕

๔. สุขุมรูป ๑๖

๕. นิพพาน

๖. บัญญัติ

ธัมมารมณ์ ๕ คือ ปสาทรูป สุขุมรูป จิต เจตสิก นิพพาน เป็นปรมัตถธรรม ธัมมารมณ์ คือ บัญญัติ ไม่ใช่ปรมัตถธรรม

ขออนุโมทนา

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

จิต เป็นสภาพธรรมที่มีจริงๆ เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ (อารมณ์คือ สิ่งที่ถูกจิตกำลังรู้) เมื่อจิตเกิดขึ้น ก็ต้องรู้อารมณ์หนึ่งอารมณ์ใด ตามควรแก่จิตประเภทนั้นๆ เช่น จิตที่เกิดขึ้นทางตาทั้งหมด ก็ต้องมีสีเป็นอารมณ์ ที่เรียกว่า รูปารมณ์ จิตที่เกิดขึ้นทางหูทั้งหมด ก็ต้องรู้เสียงเป็นอารมณ์ที่เรียกว่าสัททารมณ์ เป็นต้น แสดงถึงความเป็นจริงของธรรม ที่มีจริงๆ ความเป็นจริงเป็นอย่างไร ก็เป็นจริงอย่างนั้น พระธรรมที่ได้ยินได้ฟังทั้งหมดเพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกว่า เป็นธรรมที่มีจริงๆ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

อารมณ์เป็นสภาพธรรมที่ถูกรู้จากจิต เจตสิก ค่ะ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ