พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๑ - หน้าที่ 1
พุทธวรรคที่ ๑
๑. พุทธาปทาน
ว่าด้วยเหตุให้สำเร็จเป็นพระสัพพัญญูพุทธเจ้า [๑] พระอานนท์ เวเทหมุนี ผู้มีอินทรีย์อันสำรวมแล้ว ได้ทูลถาม
พระตถาคตผู้ประทับอยู่ในพระเชตวันวิหารว่า ได้ทราบว่าพระสัพพัญญูพุทธเจ้า
มีอยู่หรือ พระสัพพัญญูพุทธเจ้าเหล่านั้นเป็นนักปราชญ์ได้เพราะเหตุอะไร. ในกาลนั้น พระสัพพัญญูพุทธเจ้าผู้ประเสริฐ ผู้แสวงหาคุณใหญ่
ได้ตรัสกะพระอานนท์ผู้เจริญ ด้วยพระสุรเสียงอันไพเราะว่า ชนเหล่าใดได้
กระทำบุญญาธิการไว้ในพระพุทธเจ้าทุกพระองค์ ผู้ไม่ได้ความหลุดพ้นกิเลส
ในศาสนาของพระชินเจ้า. โดยที่มีพระสัมโพธิญาณนั้นนั่นแลเป็นประธาน มีพระอัธยาศัย
อันเข้มแข็ง มีพระปัญญาแก่กล้า อาจบรรลุความเป็นพระสัพพัญญูได้ ด้วย
เดชแห่งพระปัญญา. แม้เราก็ปรารถนาความเป็นพระพุทธเจ้าไว้ในพระพุทธเจ้า แต่
ปางก่อนทั้งหลาย บารมี ๓๐ ถ้วน ที่จะให้เป็นพระธรรม. ราชา เราก็ได้
บำเพ็ญมานับไม่ถ้วน. เราประนมนิ้วทั้ง ๑๐ นมัสการพระโลกนายก พร้อมทั้งพระสงฆ์
กราบไหว้พระสัมโพธิญาณของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐด้วยเศียรเกล้า. ในพุทธเกษตรทั้งหลาย มีรัตนะทั้งที่อยู่ในอากาศและอยู่บน
ภาคพื้นแผ่นดินมีประมาณเท่าใด ที่ใจจะนึกนำมาได้ ทั้งหมด ณ ภาคพื้นอันมี
รูปิยะมีประมาณเท่านั้น. เราได้สร้างปราสาทอันล้วนแล้วด้วยรัตนะสูงจรดฟ้า ตลอด
ภาคพื้นมิใช่น้อย ซึ่งมีเสาอันวิจิตรงดงาม สร้างจัดจำแนกไว้อย่างดีมีค่ามาก
ซึ่งมีคันทวยหาด้วยทองคำ ประดับด้วยนกกะเรียนและฉัตร. พื้นชั้นแรกเป็นแก้วไพฑูรย์ งดงามปราศจากไฝฝ้าคือมลทิน
เกลื่อนกลาดด้วยกอบัวหลวง มีพื้นทองคำอย่างดี. พื้นบางชั้นมีสีดังแก้ว
ประพาฬเป็นกิ่งก้านน่ายินดี สีแดงงดงาม เปล่งรัศมีดังสีแมลงค่อมทองสว่าง
ไสวไปทั่วทิศ.
ฯลฯ