ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขณะที่ยังไม่จุตินั้น ภวังคจิต​เกิด​ดับๆ ​กระทำ​กิจ​สืบ​ต่อ​ดำรง​ความ​เป็น​บุคคล​นั้น​ไว้ ใน​ขณะ​ที่​ไม่​เห็น ไม่​ได้ยิน ไม่​ได้​กลิ่น ไม่​ลิ้ม​รส ไม่รู้​สิ่ง​กระทบ​สัมผัส และ​ไม่​คิด​นึก ฉะนั้น ขณะใดที่เป็นปฏิสนธิจิต ภวังคจิต และจุติจิต ขณะนั้นไม่ใช่วิถีจิต ขณะหลับสนิทไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้กลิ่น ไม่ได้ลิ้มรส ไม่ได้กระทบสัมผัส ไม่ได้คิดนึก ภวังคจิตเกิดดับสืบต่อกันไปเรื่อยๆ ​จนกว่าจะฝันหรือตื่นขึ้นเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัส คิดนึก อารมณ์ต่างๆ ในโลกนี้ ขณะ​ที่​วิบาก​จิตเกิด​ขึ้น​ทำปฏิสนธิ​กิจ ภวังค​กิจ​ และ​จุติ​กิจ​นั้น อารมณ์​ต่างๆ ​ใน​โลก​นี้​ไม่​ปรากฏ​เลย โลกนี้จะเป็นโลกมนุษย์ลักษณะอย่างไร ก็ไม่ปรากฏทั้งสิ้น ถ้าขณะนี้ใครกำลังหลับก็จะไม่รู้ไม่เห็นเลยว่า ในที่นี้มีใครบ้าง มีเสียงอะไรบ้าง มีกลิ่นอะไรบ้าง เย็นร้อนประการใด โลกนี้ไม่ปรากฏกับปฏิสนธิจิต ภวังคจิต และจุติจิตเลย เมื่อไม่หลับก็จำ​เรื่องโลกนี้ จำ​บุคคลต่างๆ เรื่องราวต่างๆ ในโลกนี้ แต่ขณะหลับสนิทเป็นภวังคจิต ตัดขาดจากอารมณ์ต่างๆ ที่ปรากฏในโลกนี้ทั้งหมด ไม่รู้ว่าตนเองเป็นใคร อยู่ที่ไหน เกี่ยวข้องเป็นญาติมิตรกับใคร มีทรัพย์สมบัติยศฐาบรรดาศักดิ์ สุข ทุกข์ อย่างใด

ขณะเห็นไม่ใช่ภวังคจิต เป็นวิถีจิตที่เกิดขึ้น เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา จิตใดก็ตามซึ่งเกิดขึ้นเห็นหรือรู้ หรือยินดีพอใจในสิ่งที่กำลังปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ จิตขณะนั้นๆ เป็นวิถีจิต ขณะได้ยินเสียงแล้วพอใจ หรือไม่พอใจเสียง ขณะนั้นไม่ใช่ภวังคจิต ขณะนั้นเป็นวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้รูปที่ปรากฏทางตาเป็นจักขุทวารวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้เสียงทางหูเป็นโสตทวารวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้กลิ่นทางจมูกเป็นฆานทวารวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้รสทางลิ้นเป็นชิวหาทวารวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ที่กระทบกายเป็นกายทวารวิถีจิต จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางใจเป็นมโนทวารวิถีจิต

นามธรรม​ที่​เกิด​ดับ​เป็น​ปกติ​ใน​ชีวิต​ประจำวัน เป็น​ภวังคจิต​ที่​เกิด​ดับ​สลับ​กับ​วิถี​จิต​ที่​เกิด​ขึ้น​รู้​อารมณ์​ทาง​ทวาร​ต่างๆ

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

ขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ