บัญญัติเป็นสิ่งที่ไม่มีจริง ไม่มีสภาวะ ไม่มีลักษณะ ไม่อาจเป็นอารมณ์ของ

สติปัฏฐานได้ อย่างไรก็ดี ผมคิดว่าผู้ที่ศึกษาพระธรรมก็ควรมีความเข้าใจเรื่องของ

บัญญัติเช่นกัน เพราะในแต่ละวัน หากจิตไม่มีรูปหรือนามเป็นอารมณ์แล้ว จิตก็มี

บัญญัติเป็นอารมณ์ และผมเข้าใจว่าในชีวิตประจำวัน เรา (จิต) มีบัญญัติเป็นอารมณ์

มากกว่าปรมัตถธรรมเสียอีก ซึ่งไม่แน่ใจว่าความเข้าใจเช่นนี้ถูกต้องหรือไม่

สำหรับประเด็นคำถามนั้นสืบเนื่องจากบัญญัติเองเป็นสิ่งที่ไม่มีจริง ไม่มีสภาวะ

และไม่มีลักษณะ แตกต่างจากปรมัตถธรรมที่มีจริง มีสภาวะ และมีลักษณะให้จิตและ

เจตสิกที่เกิดพร้อมกันรู้ได้

จึงขอเรียนถามว่า ถ้าอย่างนั้นจิตรู้บัญญัติได้อย่างไร และขณะที่จิตมีบัญญัติ

เป็นอารมณ์นั้น สิ่งใดปรากฎครับ

สาธุ

"จิตรู้บัญญัติได้โดยจิตคิดถึง ชื่อ สัณฐาน เรื่องราว ของปรมัตถ์

เพราะมีปรมัตถ์ บัญญัติจึงมีได้..."

เมื่อพิจารณาศึกษาที่บัญญัติ จะไม่มีลักษณะอะไรปรากฎจริงๆ เลย มีเพียง

สัณฐาน ชื่อ และเรื่องราวของปรมัตถ์ ที่ปรากฎกับสภาพรู้เท่านั้น

ได้ฟังท่านอาจารย์บรรยายมานานว่า เพราะมีปรมัตถ์ บัญญัติจึงมีได้ ผมเพิ่ง

เข้าใจจริงๆ ในครั้งนี้เองครับ

ขอขอบพระคุณสำหรับคำตอบ

และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ

เชิญคลิกอ่านที่นี่ค่ะ บัญญัติ-รูปร่างสัณฐาน

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาค่ะ