ผู้ฟัง บ้านเมืองไม่พ้นจากธรรม เมื่อบ้านเมืองไม่สงบ ควรจะวางใจอย่างไรจึงจะถูกต้องตรงตามพระธรรม

ท่านอาจารย์ วางใจคงไม่ได้ นอกจากเข้าใจ เพราะฉะนั้น ก็รู้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างมีปัจจัยที่เกิดขึ้น เป็นอย่างนี้แล้ว ถ้าไม่มีเหตุปัจจัยที่จะเกิดขึ้น ก็เกิดขึ้นไม่ได้เลย

เมื่อได้ศึกษาธรรมะแล้ว ก็รู้ว่า สามารถมีธรรมะเป็นที่พึ่ง ก่อนอื่นแต่ละคำต้องเป็นคำที่เราเข้าใจ ไม่ใช่เราพูดเยอะมาก แต่เราก็ไม่รู้ว่า เราพูดถึงอะไร เช่นคำว่า “บ้านเมือง” ก็ต้องรู้ ทุกคนมีบ้าน บ้านหลายๆ หลัง รวมกันเป็นเมือง อย่างที่เราเรียกว่า ประเทศไทย หรือเมืองไทย ในชีวิตประจำวันใครเรียกว่าอะไร เมืองไทย เราไม่ได้พูดว่า ประเทศไทยเป็นอย่างนั้น ประเทศไทยเป็นอย่างนี้ เพราะเหตุว่าถ้าไม่มีคน ไม่มีที่ดินที่เราอยู่ ก็จะมีประเทศไทยไม่ได้ แต่ถึงแม้ว่าจะมีที่ดินเป็นที่อยู่ ที่เราเรียกว่า ประเทศ แต่เราก็คงไม่ลืมชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ก็คงไม่ใช่คนที่ไม่รู้ความหมายว่า ธง ๓ สีคืออะไร แต่ต้องเข้าใจจริงๆ ว่า หมายถึงชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ชาติก็คือประชาชนทุกคนที่รวมกัน ถ้าไม่มีประชาชนจะมีชาติได้ไหมคะ และถ้าไม่รวมกัน กระจัดกระจายกันไปคนละทิศคนละทางหมด จะเป็นชาติหรือประเทศชาติได้ไหม ก็ไม่ได้

เมื่อมีคนที่อยู่รวมกันแล้ว ถ้าไม่มีธรรมะ คือ ความชอบธรรม จะอยู่รวมกันได้อย่างมีความสุขไหมคะ

ศาสนา คำสอน ซึ่งเป็นหลักของชีวิตในเรื่องทำความดี ไม่ทำให้ใครเป็นทุกข์ เพราะส่งเสริมไม่ให้ทำความชั่ว แต่ต้องมีปัญญาที่สามารถรู้ว่า อะไรเป็นความถูกต้อง

เมื่อมีปัญญาสามารถรู้ว่า อะไรเป็นสิ่งที่ถูกต้อง สิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ดี สิ่งที่ไม่ถูกต้อง จะดีไม่ได้เลย

ความถูกต้องก็คือสิ่งที่ไม่ทำให้คนอื่นเดือดร้อน หรือไม่ทำร้าย ไม่ทำลายจึงเป็นความถูกต้อง ถ้าทุกคนมีปัญญา มีความเห็นถูกต้องว่า อะไรเป็นสิ่งที่ถูก และอะไรเป็นสิ่งที่ผิด แล้วไม่หลงผิด แต่ช่วยกันให้เข้าใจถูกต้องขึ้น ก็ย่อมนำมาซึ่งความสงบจริงๆ ไม่ใช่ว่าจะต้องไปตามใคร หรือตามคนนั้น ตามคนนี้ แต่หลักก็คือความถูกต้อง ซึ่งกว่าจะรู้ว่า อะไรถูก อะไรผิด อะไรถูกต้อง อะไรไม่ถูกต้อง ไม่ใช่เราคิดเอง แต่ต้องมีหลักฐาน และมีเหตุการณ์ที่ทำให้รู้ว่า สิ่งนั้นถูกหรือผิด เป็นเรื่องๆ เหมือนกับจิตก็ต้องเป็นแต่ละขณะ ขณะไหนเป็นกุศล ก็เป็นกุศล ขณะไหนเป็นอกุศล ก็เป็นอกุศล

ไม่ว่าที่ไหน ไม่ต้องถึงบ้านเมือง แค่บ้าน จะมีความสุขได้เพราะอะไรคะ ถ้าทุกคนเป็นอกุศลหมดเลย ทำแต่สิ่งที่ผิดทั้งนั้น บ้านนั้นจะมีความสุขได้ไหม บ้านนั้นอาจจะปรองดองกันดีในความผิด เพราะทุกคนเหมือนกันหมด ไม่มีใครถูกเลยในบ้าน แต่ตามความเป็นจริงอกุศลเบียดเบียนจริงๆ ตั้งแต่เริ่มเกิด เกิดที่ไหน เกิดที่ใจ เบียดเบียนจิตขณะที่เป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง คือเป็นอกุศล

หลักจริงๆ ก็คือความถูกต้อง ซึ่งเป็นความดี เป็นความเห็นถูก พื้นฐานที่ทุกคนจะอยู่รวมกันได้ด้วยความสงบสุขตลอดไป ก็คือมีความเห็นถูก เข้าใจถูก โดยเฉพาะในชีวิตที่ทุกคนจะต้องมีหลักฐาน ไม่ใช่เกิดมาแล้วก็ปล่อยไปตามสบาย โลภะกันทั้งนั้น โทสะ โมหะกันทั้งนั้นเลย ถ้าเป็นอย่างนั้นไปเรื่อยๆ แต่ถ้าสามารถทำให้มีความเห็นถูกต้องขึ้น เป็นพื้นของคุณธรรม อันนั้นก็ทำให้ทุกหนทุกแห่งที่มีความดี ก็มีความสงบ จริงๆ แล้วก็ไม่พ้นจากธรรมะที่เป็นกุศล

ยินดีในกุศลจิตครับ