[เล่มที่ 90] พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖

พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๗

ปัฏฐาน ภาคที่ ๖

และ อรรถกถา

อนุโลมติกทุกปัฏฐาน

กุสลติกเหตุทุกะ

(๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ)

เหตุบทปฏิจจวาระ 1/685

เหตุบทปัญหาวาระ 8/687

นเหตุบทปฏิจจวาระ 20/694

นเหตุบทปัญหาวาระ 28/698

อ่านหัวข้ออื่นๆ ... [เล่มที่ 90]

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 685

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน

อนุโลมติกทุกปัฏฐาน

กุสลติกเหตุทุกะ

(๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ)

เหตุบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑] ๑ เหตุธรรมที่เป็นกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๒] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 686

๒. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นอธิปติปัจจัย

[๔] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 687

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี มี ๓ วาระ ทุกปัจจัย.

เหตุบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 688

๒. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๙] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

๓. อธิปติปัจจัย

[๑๐] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 689

๒. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๕. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๖. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๗. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๕ - ๖ - ๗)

๔. อนันตรปัจจัย

[๑๑] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒)

๓. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอันตรปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๓ - ๔)

๕. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอันตรปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 690

๕. สมนันตรปัจจัย

๖. สหชาตปัจจัย

[๑๒] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย

๗. อัญญมัญญปัจจัย และ ๘. นิสสยปัจจัย เหมือนกับ สหชาตปัจจัย.

๙. อุปนิสสยปัจจัย

[๑๓] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๓. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๔. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 691

๕. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๖. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๘. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๙. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๑๐. อาเสวนปัจจัย ฯลฯ

๑๑. วิปากปัจจัย

[๑๔] ๑. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 692

๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๒ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๒ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๖] ๑. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ สหชาตปัจจัย เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

๒. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ อุปนิสสยปัจจัย.

๓. เหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ อุปนิสสยปัจจัย.

๔. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ สหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

๕. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ อุปนิสสยปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 693

๖. เหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจ ของอุปนิสสยปัจจัย.

๗. เหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๘] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 694

นเหตุบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น กุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล และนเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๖. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล และนเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อัพยาตาดะ เกิดขึ้น เพรเหตุปัจจัย

๘. นเหตุธรรมที่เปันอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น กุศล และนเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 695

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อกุศล และนเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๒๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๒] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ใน กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิ- ปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ ใน อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 696

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๒๓] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอารัมมณปัจจัย

[๒๔] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นกุศล และนเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ นอารัมมณปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยนเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล และนเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ นอารัมมณปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๒๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในนสมนันตร-

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 697

ปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๒๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๒๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 698

นเหตุบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

[๒๘] ๑. นเหตุธรรมทาเป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๖. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๗. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๘. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 699

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. อธิปติปัจจัย

[๒๙] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๑ - ๔)

๓. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศลและนเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอธิปติ ปัจจัย มี ๔ วาระ

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๕ - ๗)

๘. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๘ - ๑๐)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 700

๓. อนันตรปัจจัย

[๓๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ- ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๕ - ๖ - ๗)

ฯลฯ

๘. อุปนิสสยปัจจัย

[๓๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่ เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่ เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 701

๔. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๖. นเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๗. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๘. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ ธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่นเหตุ ธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๓๒] ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ ใน อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๗ วาระ ใน วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๗ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๗

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 702

วาระ ในฌานปัจจัย มี ๗ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๗ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๓๓] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๕ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๓๔] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๓๕] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาร ... ฯลฯ ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.

กุสลติกเหตุทุกะ จบ