ส่วนมากมักรู้จักศีล ๕ เป็นอย่างดี แต่จะประพฤติปฏิบัติได้เพียงใดเป็นอีกเรื่องหนึ่ง สำหรับอกุศลกรรมบถ ๑๐ อาจยังไม่เป็นที่คุ้นหูหรือรู้จักกันมากนัก ขอเรียนถามดังนี้

๑. อกุศลกรรมบถ ๑๐ ทำไมจึงไม่มีข้อ การดื่มสุราและสิ่งเสพติด

๒. อกุศลกรรมบถ ๑๐ ครอบคลุมกว้างกว่าศีล ๕ ใช่ไหมครับ

๓. มีอกุศลกรรมอื่นๆ ที่ไม่รวมใน ศีล ๕ และ อกุศลกรรมบถ ๑๐ หรือไม่

[เล่มที่ 16] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้า 258

[๓๕๙] อกุศลกรรมบถ ๑๐

๑. ปาณาติบาต

๒. อทินนาทาน

๓. กาเมสุมิจฉาจาร

๔. มุสาวาท

๕. ปิสุณาวาจา

๖. ผรุสาวาจา

๗. สัมผัปปลาปะ

๘. อภิชฌา

๙. พยาบาท

๑๐. มิจฉาทิฏฐิ

คำถามนี้สืบเนื่องมาจากกระทู้ ...

โอกาสเกิดในอบายภูมิสูง การกลับมาเกิดในหมู่มนุษย์มีประมาณน้อย

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

๑. อกุศลกรรมบถ ๑๐ ทำไมจึงไม่มีข้อ การดื่มสุราและสิ่งเสพติด

» เพราะ แสดงถึง การดื่มสุราเป็นทางเสื่อม ดังนี้ด้วย ใน สิงคาลกสูตร ไม่จัดเป็นกรรมบถ ครับ

ดังข้อความในมังคลัตถทีปนี

มังคลัตถทีปนีแปล เล่ม ๓ - หน้าที่ 182

ไม่จัดสุราเมรยมัชชปานะเข้าในอกุศลกรรมบถ

[๑๗๑] เหมือนอย่างว่า สุราปานะ (การดื่มสุรา) พระผู้มีพระภาคไม่ทรงถือเอาในคำนี้ว่า กรรมกิเลส ในสิคาลสูตรนั้น ฉันใด แม้ในมงคลข้อว่า อารตี วิรตี ปาปา นี้ บัณฑิตไม่ควรถือเอาสุราปานะนั้น

ในบทว่า ปาปา นี้ ฉันนั้น เหตุในเพราะการไม่ทรงจัดสุราปานะนั้น เข้าในสิคาลสูตรนั้น มีนัยดังที่พระฎีกาจารย์กล่าวไว้ในฎีกาสิคาลสูตรนั้นแล.

ก็อาจารย์ผู้รจนาคัมภีร์ฎีกากล่าวอย่างนี้ ว่า "สุราปานะ อันอุบาสกทั้งหลายพึงเว้นขาด โดยความเป็นเวร ๕ ก็จริง ถึงอย่างนั้นพระผู้มีพระภาคทรงเว้นสุราปานะนั้นเสีย ตรัสหมายเอาอกุศลธรรมมีปาณาติบาตเป็นต้นเท่านั้น ว่า 'กรรมกิเลส ๔' เพราะทรงประสงค์จะตรัสข้างหน้า โดยความที่สุราปานะนั้นเป็นทางแห่งความเสื่อมโภคะ" แล้วกล่าวอีกว่า "อาจารย์อีกพวกหนึ่งกล่าวว่า และเพราะความที่สุราปานะนั้นไม่เป็นกรรมบถแผนกหนึ่ง' ดังนี้. อาจารย์บางพวกกล่าวว่า 'แม้การดื่มสุรา มาแล้วโดยความเป็นกรรมบถแผนกหนึ่ง เพราะพระบาลีว่า 'ภิกษุทั้งหลาย การดื่มสุราอันบุคคลส้องเสพแล้ว อบรมแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นกรรมยังสัตว์ให้เป็นไปในนรก ดังนี้เป็นต้น.

"จริงอย่างนั้น การดื่มสุรานั้นเป็นทุจริต เพียงในความเป็นทางสำหรับยังสัตว์ให้ไปสู่ทุคติ. 'ตามมติของเกจิอาจารย์เหล่านั้น กรรมบถพึงเป็น ๑๑ อย่าง เพราะเหตุนั้น บัณฑิตพึงเห็นการผนวกสุราปานะเข้าในกรรมบถทั้งหลายที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้แล้วนั่นแหละด้วยสามารถความเป็นอุปการและเป็นสภาคกัน เพราะเหตุนั้น คำว่า วิสุ อกมฺมปถภาวโต จ ดังนี้นั่น เป็นคำที่อปราจารย์กล่าวดีแล้ว" ก็ในมงคลข้อว่า อารตี วิรตี ปาปา นี้ แม้การดื่มสุรา จะเป็นบาปก็จริง ถึงกระนั้นพระผู้มีพระภาคประสงค์จะตรัสกรรมกิเลสนอกจากการดื่มสุรานั้นโดยความเป็นบาปแล้ว ตรัสการดื่มสุรานั้นโดยความเป็นมัชชปานะไว้ข้างหน้า

๒. อกุศลกรรมบถ ๑๐ ครอบคลุมกว้างกว่าศีล ๕ ใช่ไหมครับ

» ถูกต้องครับ เพราะ รวมถึงทางใจด้วย ส่วน ศีล ห้า เพียงทางกายและวาจาเท่านั้น

๓. มีอกุศลกรรมอื่นๆ ที่ไม่รวมใน ศีล ๕ และ อกุศลกรรมบถ ๑๐ หรือไม่

» ไม่มีครับ ถ้ามุ่งหมายถึง บาปกรรมที่ให้ผลไปอบายภูมิ ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

@ การดื่มสุรา เป็นหนทางแห่งความเสื่อม สามารถก่อให้เกิดโรคภัยต่างๆ รวมถึงทำให้เสียทรัพย์ด้วย แทนที่จะนำทรัพย์ไปทำประโยชน์อย่างอื่น แต่ก็มาเสียกับสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ ผู้ที่หวังความเจริญในชีวิตไม่ควรทำ การดื่มสุราผิดศีล และมีโทษ ตามที่พระผู้มีพระภาคได้ทรงแสดงไว้ว่า

"ดูกร ภิกษุทั้งหลาย การดื่มน้ำเมาคือสุราและเมรัย อันบุคคลเสพแล้ว เจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมยังสัตว์ให้เป็นไปในนรก ในกำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน ในเปรตวิสัย วิบากแห่งการดื่มสุราและเมรัยอย่างเบาที่สุด ย่อมยังความเป็นบ้าให้เป็นไปแก่ผู้มาเกิดเป็นมนุษย์"

@ อกุศลกรรมบถ ๑๐ แสดงถึงความเป็นไปของการกระทำอกุศลกรรม ได้แก่

ทางกาย ๓ ได้แก่

ปาณาติบาต การฆ่าสัตว์มีชีวิต ๑

อทินนาทาน การถือเอาทรัพย์ที่เจ้าของไม่ได้ให้ ๑

กาเมสุมิจฉาจาร การประพฤติผิดในกาม ๑

ทางวาจาก็มี ๔ คือ

มุสาวาท พูดสิ่งที่ไม่จริง ๑

ผรุสวาจา พูดคำหยาบ ๑

ปิสุณาวาจา พูดคำส่อเสียด ๑

สัมผัปปลาปวาจา คือพูดคำเพ้อเจ้อ คำที่ไม่มีประโยชน์ ๑

นี่เป็นวจีกรรม ๔ ซึ่งหักราญ ตัดประโยชน์ของผู้อื่น

มโนกรรม ๓ คือ

อภิชฌา การเพ่งเล็งอยากได้ของของคนอื่นมาเป็นของของตน ๑

พยาปาท การเบียดเบียนประทุษร้ายผู้อื่น ๑

มิจฉาทิฏฐิ ความเห็นผิดจากความเป็นจริงของธรรม ๑

ที่น่าพิจารณา สิ่งที่ควรเว้น ไม่ได้มีเพียง เว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจากการประพฤติผิดในกาม เว้นจากการพูดเท็จ เว้นจากการดื่มสรุา เท่านั้น แต่ก็ควรที่จะได้เว้นจากสิ่งที่ไม่ดีประการอื่นๆ ด้วย เพราะสิ่งที่ไม่ดีที่เป็นอกุศลนั้น เป็นโทษโดยส่วนเดียว

@ อกุศลกรรมบถทั้ง ๑๐ ประการ มีการฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ เป็นต้น เป็นเหตุให้ไปเกิดในอบายภูมิ มีนรก เป็นต้น เท่านั้น ไม่ใช่สุคติภูมิ เพราะการจะไปเกิดในสุคติภูมิ ซึ่งเป็นภพภูมิที่ดี กล่าวคือมนุษย์ภูมิและสวรรค์ ต้องเป็นผลของกุศลกรรมฝ่ายเดียว การกระทำอกุศลกรรมบถ ซึ่งเป็นความประพฤติเป็นไปของคนที่ไม่ดี มีกิเลสที่สะสมมาจนมีกำลัง มีโลภะ โทสะ เป็นต้น ซึ่งจะเป็นเรื่องที่จะประมาทไม่ได้เลยทีเดียว เพราะกิเลสที่มีมาก มีกำลังก็เนื่องมาจากการสะสมไปทีละเล็กทีละน้อยนี้เอง ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

อกุศลกรรมบถ มี ๑๐ กาย ๓ วาจา ๔ ใจ ๓

ละอกุศลกรรมบถได้ต้องมีปัญญา ศึกษาธรรม เพราะปัญญาจะทำหน้าที่ละอกุศลทั้งหมด ค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ