เรียนถามเรื่องเจตสิกค่ะ
เจตสิกมี 52 ดวง แต่การทำงานบางอย่าง... ดิฉันไม่รู้ว่ามันเป็นเจตสิกดวงไหนน่ะค่ะ
(เพราะชื่อมันไม่ตรง)
เช่น เวลาเห็นอะไรบางอย่าง แล้วนึกถึงบุคคลคนหนึ่ง ที่เคยช่วยเราไว้ ทำให้รู้สึกขอบคุณเขา
ตรงความรู้สึกขอบคุณ ซาบซึ้งในพระคุณ นี้ มันเป็นเจตสิกดวงไหนค่ะ
และมีวิธีพิจารณาอย่างไร ว่ามันคือดวงไหนค่ะ
ขอบพระคุณมากค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เจตสิก หมายถึงสภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต ดับพร้อมกับจิต รู้อารมณ์เดียวกันกับจิต และสำหรับในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ก็อาศัยที่เกิดที่เดียวกันกับจิต เจตสิกมีมากมายถึง ๕๒ ประเภท มีผัสสะ เวทนา สัญญา เป็นต้น ดังนั้น วิถีจิต 17 ขณะ จิตทุกขณะ จิตนั้นมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ เพราะจิตทุกประเภทมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ

ซึ่งความละเอียดของธรรม คือ การเกิดดับรวดเร็วของสภาพธรรมซึ่งต้องเป็นปัญญาระดับสูงมาก เพียวเสี้ยววินาที จิตและเจตสิกเกิดดับนับไม่ถ้วน เพราะฉะนั้น การที่เรานำเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง เช่น ขณะขอบคุณ ซาบซึ้ง ขณะนั้นจิตและเจตสิก เกิดดับนับไม่ถ้วนก็ต้องเป็นสติและปัญญาของผู้นั้นเองที่จะรู้ว่าขณะนั้นเป็นเจตสิกอะไร ซึ่งจะต้องเป็นปัญญาระดับสูงมาก เพียงแต่เราพอทราบคร่าวๆ ว่า ไม่พ้นจากสภาพธรรมที่มีจริง ซึ่งเป็นโลภะก็ได้ และโดยมากก็เป็นโลภะ หรือ จะเป็นการอนุโมทนาในกุศลจิตของผู้อื่นก็ได้ ซึ่งก็แล้วแต่ว่าจะเป็นจิต เจตสิกประเภทอะไรและยากจะรู้ครับ ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เข้าใจว่ามีแต่ธรรมเท่านั้นที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่อยู่ตลอด จิตขณะหนึ่งเกิดขึ้นแล้วดับไป เป็นปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิดสืบต่อทันที จึงไม่ว่างจากจิต (และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วยตามควรแก่จิตขณะนั้นๆ ) ติดข้องชอบที่เขาเคยทำดีแก่เรา ก็ได้ ขณะที่ชอบก็เป็นอกุศลจิต ที่เป็นไปพร้อมกับความติดข้อง ถ้าซาบซึ้งระลึกถึงคุณความดี ชื่นชมในความดีของผู้อื่น ขณะนั้น ก็เพราะความดีเกิดขึ้นเป็นไป กุศลจิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย นั่นเองที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่ ไม่ใช่เรา ปัญญาเท่านั้นที่จะทำกิจหน้าที่เข้าใจถูกเห็นถูกตรงตามความเป็นจริง จึงต้องค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ ศึกษาสะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย ครับ

...อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่าน ครับ

ขอบพระคุณอาจารย์ทั้ง 2 ท่านมากค่ะ
ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ