ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระผู้มีพระภาคเจ้าจำแนกกรรมไว้โดยปริยายแห่งพระสูตร ๑๑ ประเภท โดยปริยายแห่งพระอภิธรรม ๑๖ ประเภท โดยปริยายแห่งปฏิสัมภิทามรรค ๑๒ ประเภท
พระสุตตันตปิฎก อังคุตรนิกาย ติกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้า 133
กรรม ๑๖ อย่างตามแนวพระอภิธรรม
ส่วนพระอภิธรรมปริยาย ท่านจำแนกกรรมไว้ ๑๖ อย่าง. คือ
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันคติสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันอุปธิสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันกาลสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันปโยคสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อาศัยคติวิบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อาศัยอุปธิวิบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อาศัยกาลวิบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อาศัยปโยควิบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อันคติวิบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อันอุปธิวิบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อันกาลวิบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อันปโยควิบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อาศัยคติสมบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อาศัยอุปธิสมบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อาศัยกาลสมบัติ ให้ผล ๑
- กรรมสมาทานดี ลางอย่าง อาศัยปโยคสมบัติ ให้ผล ๑.

กรรมชั่วอันสมบัติ ๔ ห้ามไว้ไม่ให้ผล คืออะไร?
- กรรมสมาทานชั่ว (กรรมอันลามกที่บุคคลยึดถือประพฤติแล้ว) ลางอย่าง อันคติสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
เมื่อกรรมที่มีการเสวยอนิฏฐารมณ์เป็นกิจยังมีอยู่นั่นแหละ กรรมนั้นของสัตว์ผู้เกิดในสุคติภพ ชื่อว่าอันคติสมบัติห้ามไว้ จึงยังไม่ให้ผล. อธิบายว่า เป็นกรรมถูกคติสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล.
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันอุปธิสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
ก็ผู้ใดเกิดในท้องของหญิงทาสีหรือหญิงกรรมกรเพราะบาปกรรม (แต่) เป็นผู้มีอุปธิสมบัติ ตั้งอยู่ในความสำเร็จ คือ ความงดงามแห่งอัตภาพ. ครั้นนายของเขาเห็นรูปสมบัติของเขาแล้ว เกิดความคิดว่า ผู้นี้ไม่สมควรทำงานที่ต่ำต้อย แต่งตั้งเขาไว้ในตำแหน่งภัณฑาคาริกเป็นต้น มอบสมบัติให้ แล้วเลี้ยงดูอย่างลูกของตน. กรรมของคนเห็นปานนี้ ชื่อว่าห้ามอุปธิสมบัติให้ผลก็หามิได้.
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันกาลสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
ส่วนผู้ใดเกิดในเวลาที่มีโภชนาหารหาได้ง่ายและมีรสอร่อยเช่นกับกาลของคนในปฐมกัป บาปกรรมของเขาถึงมีอยู่ จะชื่อว่าห้ามกาลสมบัติให้ผลก็หามิได้.
- กรรมสมาทานชั่ว ลางอย่าง อันปโยคสมบัติห้ามไว้ ยังไม่ให้ผล ๑
ส่วนผู้ใดอาศัยการประกอบโดยชอบเลี้ยงชีพอยู่ แต่เข้าหาในเวลาที่ควรจะต้องเข้าหา ถอยกลับในเวลาที่ควรจะต้องถอยกลับ หนีในเวลาที่ควรจะต้องหนี ให้สินบนในเวลาที่ควรให้สินบน ทำโจรกรรมในเวลาที่ควรทำโจรกรรม บาปกรรมของคนเช่นนี้ ชื่อว่าห้ามปโยคสมบัติให้ผลก็หามิได้.

[สรุป]
บางคนบอกว่าคนนี้ทำชั่ว ทำไมบาปให้ผลช้า อยากให้เขารับผลไวๆ แม้ว่าเจตนาเจตสิกที่เกิดกับชวนจิตดวงที่ ๑ จะให้ผลในชาตินี้อัตภาพนี้จริง แต่ที่บาปกรรมบางประเภทยังไม่ได้ผล ไม่ได้แปลว่าจะไม่ให้ผล ทรงแสดงว่าถูกห้ามไว้ด้วยสมบัติ ๔ นี้ แต่กรรมนั้นจะให้ผลภายในชาตินั้นทันทีได้หรือไม่นั้น ผู้ที่ทราบถ่องแท้คือพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้มีกรรมวิบากญาณ ผู้ซึ่งแทงตลอดกรรมและวิบากกรรมทุกประเภท ไม่ทั่วไปแก่สาวกญาณ ถ้าใครจะบอกท่านว่าที่เกิดเหตุการณ์บางอย่างกับท่านเพราะชาติที่แล้วท่านได้ทำกรรมอย่างนั้นอย่างนี้ไว้ ก็ขอให้พิจารณาให้ละเอียดว่าผู้ที่พูดกับท่านอย่างนี้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือไม่ ถ้าไม่ใช่ก็มีโอกาสที่คำพูดนั้นจะคลาดเคลื่อน ไม่ถูกต้องก็เป็นได้
ขอกราบอนุโมทนา