เรียนอาจารย์ทั้งสองท่าน

อ้างถึงประโยคหนึ่งในหัวข้อ 23857 ที่ อ.คำปั่น ตอบกระทู้ว่า เมื่อผลของกรรมไม่ดีให้ผล นั่นเป็นผลของอกุศลกรรมที่เราทำไว้แล้ว ขอเรียนถามอาจารย์ว่า ในกรณีที่กรรมที่เราได้รับมีผู้อื่นเป็นส่วนหนึ่งในผลของกรรมนั้น บุคคลที่เกี่ยวข้องนั้นจะต้องได้รับวิบากต่อไปหรือไม่อย่างไรครับ

ขออนุโมทนาครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ก็ต้องมีความเข้าใจอย่างมั่นคงจริงๆ ว่า แต่ละคนเป็นแต่ละหนึ่ง แต่ละคนมีกรรมเป็นของของตน กระทำกรรมใดไว้ที่เป็นกรรมดีก็ตาม กรรมชั่วก็ตามเมื่อถึงคราวที่กรรมให้ผล ผลก็เกิดขึ้นเป็นไปตามควรแก่เหตุที่ได้กระทำแล้ว กรรมที่เราทำแล้ววิบากจะไปเกิดกับคนอื่นนั้น เป็นไปไม่ได้ แต่เพราะผู้นั้นได้กระทำกรรมอย่างนั้นมาแล้ว ผลจึงเกิดขึ้นกับผู้นั้น ซึ่งเป็นธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น อย่างเช่น อดีตกรรมของพระภิกษุ ๗ รูปที่ได้เคยกระทำไว้ร่วมกัน ในคราวที่เป็นเด็กเลี้ยงโคด้วยการอุดรูสัตว์ไว้ไม่ให้ออกจากรู ผ่านไป ๗ วันนำโคมากินหญ้าแถวนั้นอีกเกิดนึกขึ้นได้ว่า ได้อุดรูสัตว์ไว้ สัตว์นั้นจะเป็นอย่างไร จึงนำวัตถุที่ปิดรูออกเห็นสัตว์ตัวนั้นอ่อนเพลียเพราะขาดอาหารเกิดความสงสาร ก็ตกลงกันว่าจะไม่ฆ่าพร้อมกับปล่อยให้สัตว์นั้นมีชีวิตอยู่ตามปกติต่อไป เพราะกรรมคือเจตนาที่จะเบียดเบียนสัตว์ดังกล่าว ซึ่งไม่ถึงกับการทำให้สัตว์ตาย ก็เป็นเหตุให้พระภิกษุทั้ง ๗ รูปนั้น ช่วงที่เดินทางไปต่างถิ่นได้ที่พักในถ้ำ หินก้อนใหญ่ก็กลิ้งปิดปากถ้ำ แม้พระภิกษุเจ้าถิ่นพร้อมกับชาวบ้านจะช่วยกันสักเท่าใด ก็ไม่สามารถกลิ้งหินออกไปได้ พอผ่านไป ๗ วัน หินก็กลิ้งออกตามปกติซึ่งเป็นผลของการที่สงสารไม่ฆ่าสัตว์ดังกล่าวนั้น จากตัวอย่างนี้ก็พอจะเห็นได้ว่าแต่ละคนเป็นแต่ละหนึ่งในเมื่อเป็นกรรมที่แต่ละคนได้กระทำ ผลจึงเกิดขึ้น ผลดังกล่าวก็ให้โดยไม่ผิดตัวด้วย และอีกประการหนึ่งควรจะได้พิจารณาว่า กรรมที่ได้กระทำไปแล้วยุติธรรมที่สุดในการให้ผลแม้คนทำจะลืมไปแล้ว แต่กรรมก็ไม่ลืมที่จะให้ผล จึงไม่ควรประมาทเลย และวิบากเป็นผลของกรรม ย่อมไม่เป็นเหตุให้เกิดผลในภายหน้า เพราะวิบากที่เกิดขึ้นต้องมาจากเหตุคือ กรรมเท่านั้นครับ

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

จากคำถามที่ว่า ในกรณีที่กรรมที่เราได้รับมีผู้อื่นเป็นส่วนหนึ่งในผลของกรรมนั้น บุคคลที่เกี่ยวข้องนั้น จะต้องได้รับวิบากต่อไปหรือไม่อย่างไรครับ กรรมจะมีผลก็ต่อเมื่อมีเจตนา หากไม่มีเจตนา ไม่มีส่วนร่วม คำว่า มีส่วนร่วมก็ต้องพิจารณาให้ละเอียดว่า หมายถึง มีเจตนาที่ไม่ดี ทำบาปด้วยในขณะนั้น ชื่อว่ามีส่วนร่วม คือ มีส่วนร่วมทางใจ ที่มีเจตนาทำบาปเหมือนกัน เพราะฉะนั้น การกระทำภายนอกไม่ได้เป็นประมาณทั้งหมด หากแต่ว่า สำคัญที่จิตของผู้นั้น เป็นสำคัญ และจะได้รับบาปมากหรือน้อยก็ตามกำลังของกิเลสของผู้นั้น ครับ

เรื่องของใจ ที่เป็นนามธรรม จึงเป็นเรื่องละเอียด ไม่สามารถจะไปตัดสิน ไปประเมิน เพียงการดูภายนอกได้เลย สำคัญที่จิตแต่ละคน ว่าเป็นอย่างไรในขณะนั้น เพราะฉะนั้น จะเห็นคุณค่าของพระธรรม ที่จะทำให้เมื่อเข้าใจธรรม ชีวิตก็จะเริ่มออกห่าง ค่อยๆ เป็นเส้นขนานกับอกุศลธรรม คือ ค่อยๆ ห่างออกไป จากที่เคยติดเป็นเส้นเดียว ก็ค่อยๆ ห่างออกทีละน้อย แต่อีกยาวไกล การกระทำทาง กาย วาจา และใจก็ค่อยๆ ดีขึ้นจากปัญญาที่เจริญขึ้น จึงควรเห็นคุณค่าของพระธรรม และการอบรมปัญญา ในชีวิตทีเ่หลือน้อยนี้ ครับ

ขออนุโมทนา