[เล่มที่ 91] พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗

พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๗

ปัฏฐาน ภาคที่ ๗

๑. ปัจจนียานุโลมปัฏฐาน

๖. ปัจจนียานุโลมทุกทุกปัฏฐาน

นเหตุทุกนสเหตุกทุกเหตุทุกสเหตุกทุกะ 1216/1422

นเหตุทุกนเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ 1222/1425

นเหตุทุกนเหตุสเหตุกทุกเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกะ 1226/1426

นเหตุทุกนเหตุเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ 1230/1427

นเหตุทุกนเหตุนสเหตุกทุกเหตุทุกนเหตุสเหตุกทุกะ 1234/1428

นเหตุทุกนสัปปัจจยทุกเหตุทุกสัปปัจจยทุกะ 1238/1429

นเหตุทุกนสนิทัสสนทุกเหตุทุกสนิทัสสนทุกะ 1240/1430

นเหตุทุกนสัปปฏิฆทุกเหตุทุกสัปปฏิฆทุกะ 1244/1432

นเหตุทุกนรูปีทุกเหตุทุกรูปีทุกะ 1248/1433

นเหตุทุกนโลกิยทุกเหตุทุกโลกิยทุกะ 1252/1434

นเหตุทุกนเกนจิวิญเญยยทุกเหตุทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ 1255/1435

นเหตุทุกโนอาสวทุกเหตุทุกอาสวทุกะ 1259/1436

นเหตุทุกนสาสวทุกเหตุทุกสาสวทุกะ 1263/1439

นเหตุทุกนอาสวสัมปยุตตทุกะเหตุทุกอาสวสัมปยุตตทุกะ 1265/1440

นเหตุทุกนอาสวสาสวทุกเหตุทุกอาสวสาสวทุกะ 1269/1441

นเหตุทุกนอาสวอาสวสัมปยุตตทุกเหตุทุกอาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ 1273/1442

นเหตุทุกนอาสววิปปยุตตนสาสวทุกเหตุทุกอาสววิปปยุตตสาสวทุกะ 1277/1444

นเหตุทุกโนสัญโญชนโคจฉกทุกะเหตุทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ 1281/1445

นเหตุทุกโนคันถโคจฉกทุกเหตุทุกคันถโคจฉกทุกะ 1283/1446

นเหตุทุกโนโอฆโคจฉกทุกเหตุทุกโอฆโคจฉกทุกะ 1285/1447

นเหตุทุกโนโยคโคจฉกทุกเหตุทุกโยคโคจฉกทุกะ 1287/1448

นเหตุทุกโนนีวรณโคจฉกทุกเหตุทุกนีวรณโคจฉกทุกะ 1288/1449

นเหตุทุกโนปรามาสโคจฉกทุกเหตุทุกโนปรามาสโคจฉกทุกะ 1291/1450

นเหตุทุกนสารัมมณทุกเหตุทุกสารัมมณทุกะ 1292/1451

นเหตุทุกโนจิตตทุกเหตุทุกจิตตทุกะ 1294/1452

นเหตุทุกนเจตสิกทุกเหตุทุกเจตสิกทุกะ 1298/1453

นเหตุทุกนจิตตสัมปยุตตทุกเหตุทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ 1302/1454

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ 1306/1455

นเหตุทุกโนจิตตสัมุฏฐานทุกเหตุทุกโนจิตตสมุฏฐานทุกะ 1310/1457

นเหตุทุกโนจิตตสหภูทุกเหตุทุกจิตตสหภูทุกะ 1314/1458

นเหตุทุกโนจิตตานุปริวัตติทุกเหตุทุกจิตตานุปริวัตติทุกะ 1317/1459

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐนานทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ 1319/1460

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ 1323/1461

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ 1327/1462

นเหตุทุกนอัชฌัตติกทุกเหตุทุกอัชฌัตติกทุกะ 1331/1464

นเหตุทุกนอุปาทาทุกเหตุทุกอุปาทาทุกะ 1335/1465

นเหตุทุกนอุปาทินนทุกเหตุทุกอุปาทินนทุกะ 1339/1466

นเหตุทุกโนอุปาทานโคจฉกทุกเหตุทุกอุปาทานโคจฉกะ 1341/1467

นเหตุทุกโนกิเลสโคจฉกทุกเหตุทุกกิเลสโคจฉกทุกะ 1343/1468

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกเหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ 1345/1469

นเหตุทุกนภาวนายปหาตัพพทุกเหตุทุกภาวนายปหาตัพพทุกะ 1349/1470

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกเหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ 1353/1471

นเหตุทุกนภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกเหตุทุกภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ 1356/1472

นเหตุทุกนสวิตักกทุกเหตุทุกสวิตักกทุกะ 1360/1473

นเหตุทุกนสรณทุกเหตุทุกสรณทุกะ 1362/1474

นสเหตุกทุกนเหตุทุกสเหตุกทุกเหตุทุกะ 1366/1475

นเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ 1370/1477

นเหตุสเหตุกทุกนเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกเหตุทุกะ 1371/1478

นเหตุเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกเหตุเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ 1375/1479

นสัปปัจจยทุกนเหตุทุกสัปปัจจยทุกเหตุทุกะ 1379/1480

นสนิทัสสนทุกนเหตุทุกสนิทัสสนทุกเหตุทุกะ 1383/1481

นสัปปฏิฆทุกนเหตุทุกสัปปฏิฆทุกเหตุทุกะ 1387/1482

นรูปีทุกนเหตุทุกนรูปีทุกเหตุทุกะ 1391/1483

นโลกิยทุกนเหตุทุกโลกิยทุกเหตุทุกะ 1392/1484

นเกนจิวิญเญยยทุกนเหตุทุกเกนจิวิญเญยยทุกเหตุทุกะ 1396/1486

โนอาสวทุกนเหตุทุกอาสวทุกเหตุทุกะ 1400/1487

นสารัมมณทุกนเหตุทุกสารัมมณทุกเหตุทุกะ 1403/1489

นสรณทุกนเหตุทุกสรณทุกเหตุทุกะ 1407/1490

นสรณทุกนสเหตุกทุกสรณทุกสเหตุกทุกะ 1411/1491

นสรณทุกนเหตุสัมปยุตตทุกสรณทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ 1415/1493

นสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกสรณทุกเหตุสเหตุกทุกะ 1419/1494

นสรณทุกนเหตุนสเหตุกทุกสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกะ 1423/1496

นสรณทุกนสัปปัจจยทุกสรณทุกสัปปัจจยทุกะ 1427/1497

นสรณทุกนสังขตทุกสรณทุกสังขตทุกะ 1428/1498

นสรณทุกสนิทัสสนทุกสรณทุกสนิทัสสนทุกะ 1429/1498

นสรณทุกนสัปปฏิฆทุกสรณทุกสัปปฏิฆทุกะ 1431/1500

นสรณทุกนรูปีทุกสรณทุกรูปีทุกะ 1433/1501

นสรณทุกนโลกิยทุกสรณทุกโลกิยทุกะ 1437/1502

นสรณทุกนเกนจิวิญเญยยทุกสรณทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ 1441/1503

นสรณทุกนอาสวโคจฉกทุกสรณทุกอาสวโคจฉกทุก 1445/1504

นสรณทุกนสัญโญชนโคจฉกทุกสรณทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ 1446/1505

นสรณทุกนคันถโคจฉกทุกสรณทุกคันถโคจฉกทุกะ 1448/1505

นสรณทุกนโอฆโคจฉกทุกสรณทุกโอฆโคจฉกทุกะ 1450/1506

นสรณทุกนโยคโคจฉกทุกสรณทุกโยคโคจฉกทุกะ 1452/1507

นสรณทุกนนีวรณทุกสรณทุกนีวรณทุกะ 1454/1507

นสรณทุกนปรามาสโคจฉกทุกสรณทุกปรามาสโคจฉกทุกะ 1456/1508

นสรณทุกนสารัมมณทุกสรณทุกสารัมมณทุกะ 1458/1509

นสรณทุกนจิตตทุกสรณทุกจิตตทุกะ 1461/1510

นสรณทุกนเจตสิกทุกสรณทุกเจตสิกทุกะ 1463/1510

นสรณทุกนจิตตสัมปยุตตทุกสรณทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ 1465/1511

นสรณทุกนจิตตสังสัฏฐทุกสรณทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ 1466/1512

นสรณทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกสรณทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ 1468/1513

นสรณทุกนสอุตตรทุกสรณทุกสอุตตรทุกะ 1472/1514

คําอนุโมทนา 1519

อรรถกถาปัจจนียานุโลมปัฏฐาน 1520

ปริโยสานวรรณนา 1522

ปริโยสานกถา 1525

อ่านหัวข้ออื่นๆ ... [เล่มที่ 91]

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1422

๖. ปัจจนียานุโลมทุกทุกปัฏฐาน

นเหตุทุกนสเหตุกทุกเหตุทุกสเหตุกทุกะ

(๑. นเหตุทุกะ ๑. สเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สเหตุกบท

[๑๒๑๖] ๑. สเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. สเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. สเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุธรรม และสเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. สเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๑๗] ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1423

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

นสเหตุกบท

[๑๒๑๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๑๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.

ปัญหาวาระพึงให้พิสดาร.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1424

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อเหตุกบท

[๑๒๒๐] ๑. อเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๒. อเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๓. อเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนสเหตุกทุกเหตุทุกสเหตุกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1425

นเหตุทุกนเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ

(๑. นเหตุทุกะ ๒. เหตุสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุสัมปยุตตบท

[๑๒๒๒] ๑. เหตุสัมปยุตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุสัมปยุตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒๓] ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ

เหตุวิปปยุตตบท

[๑๒๒๔] ๑. เหตุวิปปยุตตธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1426

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ จบ

นเหตุทุกนเตหุสเหตุกทุกเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๓. เหตุสเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุสเหตุกบท

[๑๒๒๖] ๑. เหตุและสเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1427

สเหตุกนเหตุบท

[๑๒๒๘] ๑. ธรรมที่เป็นสเหตุกธรรม แต่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่- เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม และไม่ใช่นเหตุ- ธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเหตุสเหตุกทุกเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกะ จบ

นเหตุทุกนเหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ

เหตุทุกเหตุเหตุสัมปยุตตตทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๔. เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุเหตุสัมปยุตตบท

[๑๒๓๐] ๑. เหตุและเหตุสัมปยุตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่ เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1428

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๓๑] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

เหตุสัมปยุตตนเหตุบท

[๑๒๓๒] ๑. ธรรมที่เป็นเหตุสัมปยุตตธรรม แต่ไม่ใช่เหตุ- ธรรม เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม และ ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๓๓] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเหตุเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกเหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ จบ

นเหตุทุกนเหตุนสเหตุกทุกเหตุทุกนเหตุสเหตุกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕. นเหตุสเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

นเหตุสเหตุกบท

[๑๒๓๔] ๑. นเหตุสเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นนเหตุธรรม และไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1429

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๓๕] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุอเหตุกบท

[๑๒๓๖] ๑. นเหตุอเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นนเหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๓๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเหตุนสเหตุกทุกเหตุทุกนเหตุสเหตุกทุกะ จบ

นเหตุทุกนสัปปัจจยทุกเหตุทุกสัปปัจจยทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖. สัปปัจจยทุกะ)

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

สัปปัจจยบท

[๑๒๓๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สัปปัจจยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เป็นปัจจัยแก่สัปปัจจยธรรม ที่เป็นเหตุธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1430

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๓๙] ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

๗. สังขตทุกะ ก็เหมือนกับ สัปปัจจยทุกะ.

นเหตุทุกนสัปปัจจยทุกเหตุทุกสัปปัจจยทุกะ จบ

นเหตุทุกนสนิทัสสนทุกเหตุทุกสนิทัสสนทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๗. สนิทัสสนทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สนิทัสสนบท

[๑๒๔๐] ๑. สนิทัสสนธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๔๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1431

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

อสนิทัสสนบท

[๑๒๔๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิทัสสนธรรม ที่เป็นเหตุธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๔๓] ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนสนิทัสสนทุกเหตุทุกสนิทัสสนทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1432

นเนตุทุกนสัปปฏิฆทุกเหตุทุกสัปปฏิฆทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๙. สัปปฏิฆทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สัปปฏิฆบท

[๑๒๔๔] ๑. สัปปฏิฆธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ธรรมที่ไม่ใช่สัปปฏิฆธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๔๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อัปปฏิฆบท

[๑๒๔๖] ๑. อัปปฏิฆธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อัปปฏิฆธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๔๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนสัปปฏิฆทกเหตุทุกสัปปฏิฆทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1433

นเหตุทุกนรูปีทุกเหตุทุกรูปีทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๐. รูปีทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

รูปีบท

[๑๒๔๘] ๑. รูปีธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ รูปีธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อรูปีบท

[๑๒๕๐] ๑. อรูปีธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรูปีธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนรูปีทุกเหตุทุกรูปีทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1434

นเหตุทุกนโลกิยทุกเหตุทุกโลกิยทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๑. โลกิยทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โลกิยบท

[๑๒๕๒] ๑. โลกิยธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โลกิยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. โลกิยธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่โลกิยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย โดยนัยแห่งการนับ มี ๓ วาระ.

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โลกุตตรบท

[๑๒๕๓] ๑. โลกุตตรธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่โลกุตตรธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1435

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนโลกิยทุกเหตุทุกโลกิยทุกะ จบ

นเหตุทุกนเกนจิวิญเญยยทุกะ

เหตุทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๒. เกนจิวิญเญยยทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เกนจิวิญเญยยบท

[๑๒๕๕] ๑. เกนจิวิญเญยยธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เกนจิวิญเญยยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕๖] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1436

เกนจินวิญเญยยบท

[๑๒๕๗] ๑. เกนจินวิญเญยยธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เกนจินวิญเญยยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕๘] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเกนจิวิญเญยยทุกเหตุทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ จบ

นเหตุทุกโนอาสวทุกเหตุทุกอาสวทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๓. อาสวทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสวบท

[๑๒๕๙] ๑. อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1437

๒. อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม และอาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๕. อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๖๐] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

โนอาสวบท

[๑๒๖๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1438

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๖๒] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนอาสวทุกเหตุทุกอาสวทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1439

นเหตุทุกนสาสวทุกเหตุทุกสาสวทุกะ

(๑. นเหตุทุกะ ๑๔. สาสวทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สาสวบท

[๑๒๖๓] ๑. สาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่สาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๖๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อนาสวบท

๑. อนาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อนาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

นเหตุทุกนสาสวทุกเหตุทุกสาสวทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1440

นเหตุทุกนอาสวสัมปยุตตทุกะ

เหตุทุกอาสวสัมปยุตตทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๕. อาสวสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสวสัมปยุตตบท

[๑๒๖๕] ๑. อาสวสัมปยุตตธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อาสวสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๖๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อาสววิปปยุตตบท

[๑๒๖๗] ๑. อาสววิปปยุตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อาสววิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1441

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๖๘] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอาสวสัมปยุตตทุกเหตุทุกอาสวสัมปยุตตทุกะ จบ

นเหตุทุกนอาสวสาสวทุกเหตุทุกอาสวสาสวทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๖. อาสวสาสวทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสวสาสวบท

[๑๒๖๙] ๑. อาสวสาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม และไม่ใช่อนาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๗๐] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1442

สาสวโนอาสวบท

[๑๒๗๑] ๑. ธรรมที่เป็นสาสวธรรม แต่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่- เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนาสวธรรม และไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๗๒] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอาสวสาสวทุกเหตุทุกอาสวสาสวทุกะ จบ

เหตุทุกนอาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ

เหตุทุกอาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๗. อาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสวอาสวสัมปยุตตบท

[๑๒๗๓] ๑. อาสวอาสวสัมปยุตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อาสวธรรม และไม่ใช่อาสววิปปยุตตธรรม ที่ ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1443

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๗๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อาสวสัมปยุตตบท

[๑๒๗๕] ๑. ธรรมที่เป็นอาสวสัมปยุตตธรรม แต่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อาสววิปปยุตตธรรม และไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๗๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอาสวอาสวสัมปยุตตทุกเหตุทุกอาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1444

นเหตุทุกนอาสววิปปยุตตนสาสวทุกะ

เหตุทุกอาสววิปปยุตตสาสวทุกะ

(๑. เหตุปัจจัย ๑๘. อาสววิปปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสววิปปยุตตสาสวบท

[๑๒๗๗] ๑. อาสววิปปยุตตสาสวธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอาสววิปปยุตตธรรม และไม่ใช่สาสวธรรม ที่ไม่ใช่ เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๗๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1445

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสววิปปยุตตอนาสวบท

[๑๒๗๙] ๑. อาสววิปยุตตอนาสวธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอาสววิปปยุตตธรรม และไม่ใช่อนาสวธรรม ที่ ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๘๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอาสววิปปยุตตนสาสวทุกเหตุทุกอาสววิปปยุตตสาสวทุกะ จบ

นเหตุทุกโนสัญโญชนโคจฉกทุกะ

เหตุทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๙.-๒๔. สัญโญชนโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สัญโญชนบท

[๑๒๘๑] ๑. สัญโญชนธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1446

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๘๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนสัญโญชนโคจฉกทุกเหตุทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ จบ

นเหตุทุกโนคันถโคจฉกทุกเหตุทุกคันถโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๒๕.-๓๐. คันถโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

คันถบท

[๑๒๘๓] ๑. คันถธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ คันถธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๘๔] ในเหตุปัจจัย มี ๙ ฯลฯ

นเหตุทุกโนคันถโคจฉกทุกเหตุทุกคันถโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1447

นเหตุทุกโนโอฆโคจฉกทุกเหตุทุกโอฆโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๓๑.-๓๖. โอฆโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โอฆบท

[๑๒๘๕] ๑. โอฆธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โอฆธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๘๖] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนโอฆโคจฉกทุกเหตุทุกโอฆโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1448

นเหตุทุกโนโยคโคจฉกทุกเหตุทุกโยคโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๓๗.-๔๒. โยคโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โยคบท

[๑๒๘๗] ๑. โยคธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โยคธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๘๘] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนโยคโคจฉกทุกเหตุทุกโยคโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1449

นเหตุทุกโนนีวณโคจฉกทุกเหตุทุกนีวรณโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๔๓.-๔๘. นีวรณโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

นีวรณบท

[๑๒๘๙] ๑. นีวรณธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ นีวรณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๙๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนนีวรณโคจฉกทุกเหตุทุกนีวรณโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1450

นเหตุทุกโนปรามาสโคจฉกทุกะ

เหตุทุกปรามาสโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๔๙.-๕๓. ปรามาสโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ปรามาสบท

[๑๒๙๑] ๑. ปรามาสธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่ปรามาสธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

นเหตุทุกโนปรามาสโคจฉกทุกเหตุทุกปรามาสโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1451

นเหตุทุกนสารัมมณทุกเหตุทุกสารัมมณทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕๔. สารัมมณทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สารัมมณบท

[๑๒๙๒] ๑. สารัมมณธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สารัมมณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนารัมมณบท

[๑๒๙๓] ๑. อนารัมมณธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนารัมมณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

นเหตุทุกนสารัมมณทุกเหตุทุกสารัมมณทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1452

นเหตุทุกโนจิตตทุกเหตุทุกจิตตทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕๕. จิตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตบท

[๑๒๙๔] ๑. จิตตธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ จิตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๙๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตบท

[๑๒๙๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1453

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๙๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตทุกเหตุทุกจิตตทุกะ จบ

นเหตุทุกนเจตสิกทุกเหตุทุกเจตสิกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕๖. เจตสิกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เจตสิกบท

[๑๒๙๘] ๑. เจตสิกธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่เจตสิกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๙๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อเจตสิกบท

[๑๓๐๐] ๑. อเจตสิกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเจตสิกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1454

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนเจตสิกทุกเหตุทุกเจตสิกทุกะ จบ

นเหตุทุกนจิตตสัมปยุตตทุกะ

เหตุทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ

๑. เหตุทุกะ ๕๗. จิตตสัมปยุตตทุกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสัมปยุตตบท

[๑๓๐๒] ๑. จิตตสัมปยุตตธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1455

จิตตวิปปยุตตบท

[๑๓๐๔] ๑. จิตตวิปปยุตตธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่จิตตวิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนจิตตสัมปยุตตทุกเหตุทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ จบ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕๘. จิตตสังสัฏฐทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสังสัฏฐบท

[๑๓๐๖] ๑. จิตตสังสัฏฐธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1456

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

จิตตสังสัฏฐบท

[๑๓๐๘] ๑. จิตตสังสัฏฐธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตวิสังสัฏฐธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1457

นเหตุทุกโนจิตตสมุฏฐานทุกะ

เหตุทุกจิตตสมุฏฐานทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๕๙. จิตตสมุฏฐานทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสมุฏฐานบท

[๑๓๑๐] ๑. จิตตสมุฏฐานธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๑๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตสมุฏฐานบท

[๑๓๑๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ที่เป็นเหตุ- ธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ที่ไม่ใช่ เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๑๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตสมุฏฐานทุกเหตุทุกจิตตสมุฏฐานทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1458

นเหตุทุกโนจิตตสหภูทุกเหตุทุกจิตตสหภูทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๐. จิตตสหภูทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสหภูบท

[๑๓๑๔] ๑. จิตตสหภูธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๑๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตสหภูบท

[๑๓๑๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

นเหตุทุกโนจิตตสหภูทุกเหตุทุกจิตตสหภูทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1459

นเหตุทุกโนจิตตานุปริวัตติทุกะ

เหตุทุกจิตตานุปริวัตติทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๑. จิตตานุปริวัตติทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตานุปริวัตติบท

[๑๓๑๗] ๑. ธรรมที่เป็นจิตตานุปริวัตติธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตานุปริวัตติธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๐๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตานุปริวัตติบท

๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตานุปริวัตติธรรม ที่เป็นนเหตุ ธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตานุปริวัตติธรรม ที่ ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

นเหตุทุกโนจิตตานุปริวัตติทุกเหตุทุกจิตตานุปริวัตติทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1460

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ

เหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๒. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานบท

[๑๓๑๙] ๑. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๒๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานบท

[๑๓๒๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ที่เป็น นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน ธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1461

การนับจำนวนในอนุโลม

[๑๓๒๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกเหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ จบ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ

เหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๓. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูบท

[๑๓๒๓] ๑. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๒๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานบท

[๑๓๒๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม ที่- เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏ- ฐานสหภูธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1462

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๒๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ

เหตุทุกจิตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ จบ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ

เหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๔. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติบท

[๑๓๒๗] ๑. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตตธรรม ที่เป็น เหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๒๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1463

โนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติบท

[๑๓๒๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติ- ธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๓๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตตทุกะ

เหตุทุกจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1464

นเหตุทุกนอัชฌัตติกทุกเหตุทุกอัชฌัตติกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๕. อัชฌัตติกทุกกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อัชฌัตติกบท

[๑๓๓๑] ๑. อัชฌัตติกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อัชฌัตติกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๓๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

พาหิรบท

[๑๓๓๓] ๑. พาหิรธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ พาหิรธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๓๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอัชฌัตติกทุกเหตุทุกอัชฌัตติกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1465

นเหตุทุกนอุปาทาทุกเหตุทุกอุปาทาทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๖. อุปาทาทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อุปาทาบท

[๑๓๓๕] ๑. อุปาทาธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๓๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

โนอุปาทาบท

[๑๓๓๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๓๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอุปาทาทุกเหตุทุกอุปาทาทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1466

นเหตุทุกนอุปาทินนทุกเหตุทุกอุปาทินนทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๗. อุปาทินนทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อุปาทินนบท

[๑๓๓๙] ๑. อนุปาทินนธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๔๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนอุปาทินนทุกเหตุทุกอุปาทินนทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1467

นเหตุทุกโนอุปาทานโคจฉกทุกะ

เหตุทุกอุปาทานโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๖๘ - ๗๓. อุปาทานโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อุปาทินนบท

[๑๓๔๑] ๑. อุปาทานธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๔๒] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนอุปาทานโคจฉกทุกเหตุทุกอุปาทานโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1468

นเหตุทุกโนกิเลสโคจฉกทุกเหตุทุกกิเลสโคจฉกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๗๔.-๘๑. กิเลสโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

กิเลสบท

[๑๓๔๓] ๑. กิเลสธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ กิเลสธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๔๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกโนกิเลสโคจฉกทุกเหตุทุกกิเลสโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1469

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกะ

เหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ

(๑. เหตทุกะ ๘๒. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

ทัสสเนนปหาตัพพบท

[๑๓๔๕] ๑. ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๔๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นทัสสเนนปหาตัพพบท

[๑๓๔๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่เป็น นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๔๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกเหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1470

นเหตุทุกนภาวนายปหาตัพพทุกะ

เหตุทุกภาวนายปหาตัพพทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๘๓. ภาวนายปหาตัพพทุกะ)

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ภาวนายปหาตัพพบท

[๑๓๔๙] ๑. ภาวนายปหาตัพพธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๕๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ภาวนายปหาตัพพบท

[๑๓๕๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม ที่เป็น นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1471

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๕๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนภาวสายปหาตัพพทุกเหตุทุกภาวนายปหาตัพพทุกะ จบ

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ

เหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพเหตุทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๘๔. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกบท

[๑๓๕๓] ๑. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

[๑๓๕๔] ๒. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ที่ เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1472

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๕๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกเหตุทุกทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ จบ

นเหตุทุกนภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ

เหตุทุกภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๘๕. ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ภาวนายปหาตัพพเหตุกบท

[๑๓๕๖] ๑. ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๕๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นภาวนายปหาตัพพเหตุกบท

[๑๓๕๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ที่เป็น นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1473

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๕๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกเหตุทุกภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ จบ

นเหตุทุกนสวิตักกทุกเหตุทุกสวิตักกทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๘๖. สวิตักกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สวิตักกบท

[๑๓๖๐] ๑. สวิตักกธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ สวิตักกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๖๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ในทุกะทั้งปวงย่อไว้ ฯลฯ ^(๑)

นเหตุทุกนสวิตักกทุกเหตุทุกสวิตักกทุกะ จบ

๑. คือ ๘๗. สวิจารทุกะ -๙๘. สอุตตรทุกะ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1474

นเหตุทุกนสรณทุกเหตุทุกสรณทุกะ

(๑. เหตุทุกะ ๙๙. สรณทุกะ)

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สรณบท

[๑๓๖๒] ๑. สรณธรรม ที่เป็นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ สรณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๖๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อรณบท

[๑๓๖๔] ๑. อรณธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1475

๒. อรณธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรณธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. อรณธรรม ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อรณธรรม ที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๖๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุทุกนสรณทุกเหตุทุกสรณทุกะ จบ

นสเหตุกทุกนเหตุทุกสเหตุกทุกเหตุทุกะ

(๒. สเหตุกทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๖๖] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นสเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. เหตุธรรม ที่เป็นสเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1476

๓. เหตุธรรม ที่เป็นสเหตุกธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๖๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๖๘] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นสเหตุกธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. นเหตุธรรม ที่เป็นอเหตุกธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๖๙] ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ

นสเหตุกทุกนเหตุทุกสเหตุกทุกเหตุทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1477

นเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ

(๓. เหตุสัมปยุตตทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๗๐] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นเหตุสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ. เหมือนกับสเหตุกทุกะ.

นเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1478

นเหตุสเหตุกทุกนเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกเหตุทุกะ

(๔. เหตุสเหตุกทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๗๑] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นเหตุและสเหตุกธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรมและไม่ใช่อเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๗๒] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๗๓] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นสเหตุกธรรม และไม่ใช่ เหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรมและ ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1479

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๗๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯนเหตุสเหตุกทุกนเหตุทุกเหตุสเหตุกทุกเหตุทุกะ จบ

นเหตุเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกะ

เหตุเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ

(๕. เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๗๕] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นเหตุธรรมและเหตุสัมปยุตต ธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๗๖] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1480

นเหตุบท

[๑๓๗๗] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นเหตุสัมปยุตตธรรม และไม่ใช่ เหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม และไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๗๘] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

ทุกะสุดท้าย (นเหตุสเหตุกทุกะที่ ๖) แสดงไม่ได้.

นเหตุเหตุสัมปยุตตทุกนเหตุทุกเหตุเหตุสัมปยุตตทุกเหตุทุกะ จบ

นสัปปัจจยทุกนเหตุทุกสัปปัจจยทุกเหตุทุกะ

(๗. สัปปัจจยทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๗๙] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นสัปปัจจยธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อัปปัจจยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1481

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๘๑] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นสัปปัจจยธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อัปปัจจยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘๒] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

สังขตทุกะที่ ๘ ก็เหมือนกับสัปปัจจยทุกะที่ ๗.

นสัปปัจจยทุกนเหตุทุกสัปปัจจยทุกเหตุทุกะ จบ

นสนิทัสสนทุกนเหตุทุกสนิทัสสนทุกเหตุทุกะ

(๙. สนิทัสสนทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๘๓] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นอนิทัสสนธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1482

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๘๕] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นสนิทัสสนธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

สนิทัสสนทุกนเหตุทุกสนิทัสสนทุกเหตุทุกะ จบ

นสัปปฏิฆทุกนเหตุทุกสัปปฏิฆทุกเหตุทุกะ

(๑๐. สัปปฏิฆทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๘๗] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1483

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘๘] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๘๙] ๑. นเหตุธธรรม ที่เป็นสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๙๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นสัปปฏิฆทุกนเหตุทุกสัปปฏิฆทุกเหตุทุกะ จบ

นรูปีทุกนเหตุทุกรูปีทุกเหตุทุกะ

(๑๑. รูปีทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๙๑] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นอรูปีธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่รูปีธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1484

๒. นเหตุธรรม ที่เป็นอรูปีธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่รูปีธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

โดยนัยแห่งการนับ มี ๓ วาระ.

นรูปีทุกเหตุทุกรูปีทุกเหตุทุกะ จบ

นโลกิยทุกกนเหตุทุกโลกิยทุกเหตุทุกะ

(๑๒. โลกิยทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๙๒] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นโลกุตตรธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่โลกิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๒. เหตุธรรม ที่เป็นโลกิยธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่โลกุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1485

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๙๓] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๙๔] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นโลกิยธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่โลกิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. นเหตุธรรม ที่เป็นโลกิยธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่โลกุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๙๕] ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ

นโลกิยทุกนเหตุทุกโลกิยทุกเหตุทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1486

นเกนจิวิญเญยยทุกนเหตุทุกะ

เกนจิวิญเญยยทุกเหตุทุกะ

(๑๓. เกนจิวิญเญยยทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๓๙๖] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นเกนจิวิญเญยยธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่เกนจิวิญเญยยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๙๗] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๓๙๘] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นเกนจิวิญเญยยธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่เกนจินวิญเญยยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1487

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๙๙] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

นเกนจิวิญเญยยทุกนเหตุทุกเกนจิวิญเญยยทุกเหตุทุกะ จบ

โนอาสวทุกนเหตุทุกอาสวทุกเหตุทุกะ

(๑๔. อาสวทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๕๐๐] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นอาสวธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. เหตุธรรม ที่เป็นอาสวธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๑ วาระ.

๕. เหตุธรรม ที่เป็นอาสวธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่ ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1488

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๐๑] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๔๐๒] ๑. นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๓. นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม และธรรมที่ไม่ใช่นเหตุ- ธรรม ที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่อาสวธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย รวมมี ๕ วาระ.

โนอาสวทุกนเหตุทุกอาสวทุกเหตุทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1489

นสารัมมณทุกนเหตุทุกสารัมมณทุกเหตุทุกะ

(๕๕. สารัมมณทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๔๐๓] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นสารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๐๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๔๐๕] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นสารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อนารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1490

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๐๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นสารัมมณทุกนเหตุทุกสารัมมณทุกเหตุทุกะ จบ

นสรณทุกนเหตุทุกสรณทุกเหตุทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑. เหตุทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุบท

[๑๔๐๗] ๑. เหตุธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. เหตุธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ เหตุธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๐๘] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นเหตุบท

[๑๔๐๙] ๑. นเหตุธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1491

๒. นเหตุธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. นเหตุธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. นเหตุธรรม ที่เป็นสรณธรรม และนเหตุธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๑๐] ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนเหตุทุกสรณทุกเหตุทุกะ จบ

นสรณทุกนสเหตุกทุกสรณทุกสเหตุกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๒. สเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สเหตุกบท

[๑๔๑๑] ๑. สเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1492

๒. สเหตุกธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๑๒] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

อเหตุกบท

[๑๔๑๓] ๑. อเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๑๔] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนสเหตุกทุกสรณทุกสเหตุกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1493

นสรณทุกนเหตุสัมปยุตตทุกะ

สรณทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๓. เหตุสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุสัมปยุตตบท

[๑๔๑๕] ๑. เหตุสัมปยุตตธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๒. เหตุสัมปยุตตธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๑๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

เหตุวิปปยุตตบท

[๑๔๑๗] ๑. เหตุวิปปยุตตธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1494

๒. เหตุวิปปยุตตธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุวิปปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๑๘] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนเหตุสัมปยุตตทุกสรณทุกเหตุสัมปยุตตทุกะ จบ

นสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกสรณทุกเหตุสเหตุกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๔. เหตุสเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เหตุสเหตุกบท

[๑๔๑๙] ๑. เหตุสเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. เหตุสเหตุกธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1495

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๒๐] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

สเหตุกนเหตุบท

[๑๔๒๑] ๑. ธรรมที่เป็นสเหตุกธรรม แต่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม และไม่ใช่นเหตุ- ธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นสเหตุกธรรม แต่ไม่ใช่เหตุธรรม ที่ เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อเหตุกธรรม และไม่ใช่นเหตุ- ธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๒๒] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

๕. เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ

ฯลฯ

นสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกสรณทุกเหตุสเหตุกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1496

นสรณทุกนเหตุนสเหตุกทุกสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๖. นเหตุสเหตุกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

นเหตุสเหตุกบท

[๑๔๒๓] ๑. นเหตุสเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่สเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๒๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นเหตุอเหตุกบท

[๑๔๒๕] ๑. นเหตุอเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๒. นเหตุอเหตุกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เหตุธรรม และไม่ใช่อเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1497

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๒๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯนสรณทุกนเหตุนสเหตุกทุกสรณทุกนเหตุสเหตุกทุกะ จบ

นสรณทุกนสัปปัจจยทุกสรณทุกสัปปัจจยทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๗. สัปปัจจยทุกะ)

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

สัปปัจจยบท

[๑๔๒๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สัปปัจจยธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่สัปปัจจยธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ

นสรณทุกสัปปัจจยทุกสรณทุกสัปปัจจยทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1498

นสรณทุกนสังขตทุกสรณทุกสังขตทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๘. สังขตทุกะ)

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

สังขตบท

[๑๔๒๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สังขตธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม ฯลฯ

นสรณทุกนสังขตทุกสรณทุกสังขตทุกะ จบ

นสรณทุกนสนิทัสสนทุกสรณทุกสนิทัสสนทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๙. สนิทัสสนทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สนิทัสสนบท

[๑๔๒๙] ๑. สนิทัสสนธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1499

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๓๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อารัมมณปัจจัย

อนิทัสสบท

๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิทัสสนธรรม ที่เป็นสรณธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิทัสสนธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ

นสรณทุกนสนิทัสสนทุกสรณทุกสนิทัสสนทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1500

นสรณทุกนสัปปฏิฆทุกสรณทุกสัปปฏิฆทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑๐. สัปปฏิฆทุกะ)

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สัปปฏิฆบท

[๑๔๓๑] ๑. สัปปฏิฆธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สัปปฏิฆธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๓๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนสัปปฏิฆทุกสรณทุกสัปปฏิฆทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1501

นสรณทุกนรูปีทุกสรณทุกรูปีทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑๑. รูปีทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

รูปีบท

[๑๔๓๓] ๑. รูปีธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ รูปีธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. รูปีธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ รูปีธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๓๔] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อรูปีบท

[๑๔๓๕] ๑. อรูปีธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรูปีธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1502

๒. อรูปีธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อรูปีธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๓๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนรูปีทุกสรณทุกรูปีทุกะ จบ

นสรณทุกนโลกิยทุกสรณทุกโลกิยทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑๒. โลกิยทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โลกิยบท

[๑๔๓๗] ๑. โลกิยธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โลกิยธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๓๘] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1503

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โลกุตตรบท

[๑๔๓๙] ๑. โลกุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่โลกุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯนสรณทุกนโลกิยทุกสรณทุกโลกิยทุกะ จบ

นสรณทุกนเกนจิตวิญเญยยทุกะ

สรณทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑๓. เกนจิวิญเญยยทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เกนจิวิญเญยยบท

[๑๔๔๑] ๑. เกนจิวิญเญยยธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เกนจิวิญเญยยธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1504

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔๒] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

เกนจินวิญเญยยบท

[๑๔๔๓] ๑. เกนจินวิญเญยยธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เกนจินวิญเญยยธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔๔] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนเกนจิวิญเญยยทุกสรณทุกเกนจิวิญเญยยทุกะ จบ

นสรณทุกนอาสวโคจฉกทุกสรณทุกอาสวโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๑๔. ๑๙. อาสวโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อาสวบท

[๑๔๔๕] ๑. อาสวธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อาสวธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

นสรณทุกนอาสวโคจฉกทุกสรณทุกอาสวโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1505

นสรณทุกนสัญโญชนโคจฉกทุกะ

สรณทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๒๐.-๒๕. สัญโญชนโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สัญโญชนบท

[๑๔๔๖] ๑. สัญโญชนธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนสัญโญชนโคจแกทุกสรณทุกสัญโญชนโคจฉกทุกะ จบ

นสรณทุกนคันถโคจฉกทุกสรณทุกคันถโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๒๖.-๓๑. คันถโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

คันถบท

[๑๔๔๘] ๑. คันถธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ คันถธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1506

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนคันถโคจฉกทุกสรณทุกคันถโคจฉกทุกะ จบ

นสรณทุกนโอฆโคจฉกทุกสรณทุกโอฆโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๓๒.-๓๗. โคฆโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โอฆบท

[๑๔๕๐] ๑. โอฆธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โอฆธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๕๑] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนโอฆโคจฉกทุกสรณทุกโอฆโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1507

นสรณทุกนโยคโคจฉกทุกสรณทุกโยคโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๓๘.-๔๓. โยคโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

โยคบท

[๑๔๕๒] ๑. โยคธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ โยคธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๕๓] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนโยคโคจฉกทุกสรณทุกโยคโคจฉกทุกะ จบ

นสรณทุกนนีวรณโคจฉกทุกะ

สรณทุกนีวรณโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๔๔.-๕๙. นีวรณโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

นีวรณบท

[๑๔๕๔] ๑. นีวรณธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่นีวรณธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1508

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๕๕] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนนิวรณโคจฉกทุกสรณทุกนีวรณโคจฉกทุกะ จบ

นสรณทุกนปรามาสโคจฉกทุกะ

สรณทุกปรามาสโคจฉกทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๕๐ - ๕๔. ปรามาสโคจฉกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ปรามาสบท

[๑๔๕๖] ๑. ปรามาสธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่ปรามาสธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๔๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนปรามาสโคจฉกทุกสรณทุกปรามาสโคจฉกทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1509

นสรณทุกนสารัมมณทุกสรณทุกสารัมมณทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๕๕. สารัมมณทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

เหตุปัจจัย

สารัมมณบท

[๑๔๕๘] ๑. สารัมมณธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สารัมมณธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ

อนารัมมณบท

[๑๔๕๙] ๑. อนารัมมณธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนารัมมณธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ๒. อนารัมมณธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนารัมมณธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๖๐] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนสารัมมณทุกสรณทุกสารัมมณทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1510

นสรณทุกจิตตทุกสรณทุกจิตตทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๕๖. จิตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตบท

[๑๔๖๑] ๑. จิตตธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ จิตตธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. จิตตธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ จิตตธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๖๒] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนจิตตทุกสรณทุกจิตตทุกะ จบ

นสรณทุกนเจตสิกทุกสรณทุกเจตสิกทุกะ

(๑๑๐. สรณทุกะ ๕๗. เจตสิกทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

เจตสิกบท

[๑๔๖๓] ๑. เจตสิกธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เจตสิกธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1511

๒. เจตสิกธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่เจตสิกธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๖๔] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนเจตสิกทุกสรณทุกเจตสิกทุกะ จบ

นสรณทุกนจิตตสัมปยุตตทุกะ

สรณทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๕๘. จิตตสัมปยุตตทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสัมปยุตตบท

[๑๔๖๕] ๑. จิตตสัมปยุตตธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๒. จิตตสัมปยุตตธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสัมปยุตตธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ

นสรณทุกนจิตตสัมปยุตตทุกสรณทุกจิตตสัมปยุตตทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1512

นสรณทุกนจิตตสังสัฏฐทุกสรณทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๕๙. จิตตสังสัฏฐทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

จิตตสังสัฏฐบท

[๑๔๖๖] ๑. จิตตสังสัฏฐธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๒. จิตตสังสัฏฐธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๖๗] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนจิตตสังสัฏฐทุกสรณทุกจิตตสังสัฏฐทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1513

นสรณทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกะ

สรณทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๘๓. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

ทัสสเนนปหาตัพพบท

[๑๔๖๘] ๑. ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่เป็นสรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๔๖๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

ทัสสเนนปหาตัพพบท

[๑๔๗๐] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่เป็น อรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๗๑] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

นสรณทุกนทัสสเนนปหาตัพพทุกสรณทุกทัสสเนนปหาตัพพทุกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1514

นสรณทุกนสอุตตรทุกสรณทุกสอุตตรทุกะ

(๑๐๐. สรณทุกะ ๙๙. อุตตรทุกะ)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สอุตตรบท

[๑๔๗๒] ๑. สอุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สอุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๗๓] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี

สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

สอุตตรบท

[๑๔๗๔] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สอุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่สอุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย มี ๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1515

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๔๗๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สอุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่สอุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๗๖] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๔๗๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สอุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่สอุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ ปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๔๗๘] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1516

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๔๗๙] เพราะเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๔๘๐] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

ปัญหาวาระในกุสลติกะ ฉันใด พึงให้พิสดาร ฉันนั้น.

ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

อนุตตรบท

[๑๔๘๑] ๑. อนุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๘๒] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1517

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. อนันตรปัจจัย

อนุตตรบท

[๑๔๘๓] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนุตตรธรรมที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๘๔] ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ ในสมันนตรปัจจัย มี ๑ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ ในนัตถิ- ปัจจัย มี ๑ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๔๘๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม ที่ไม่ใช่สรณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม ที่ไม่ใช่อรณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนุตตรธรรม ที่เป็นอรณธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1518

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๔๘๖] ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๑ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในโนอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๔๘๗] เพราะอุปนิสสยปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ... ฯลฯ

[๑๔๘๘] เพราะนเหตุปัจจัย ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ ... ใน ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ. ปัญหาวาระในกุสลติกะ ฉันใด พึงให้พิสดาร ฉันนั้น.

นสรณทุกนสอุตตรทุกสรณทุกสอุตตรทุกะ จบ

ปัจจนียานุโลมทุกทุกปัฏฐาน จบ

ปัจจนียานุโลมปัฏฐาน จบ

ปัฏฐาน ตั้งแต่อนุโลมทุกติกปัฏฐาน จนจบ มีประมาณ ๓๐ ภาณวาร

ปัฏฐานปกรณ์ จบบริบูรณ์

พระอภิธรรมปิฎก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1519

คำอนุโมทนา

    อนึ่ง ขอเทพเจ้าทั้งปวงจงอนุโมทนาบุญสมบัติ ที่ข้าพเจ้าทั้งหลายก่อสร้างแล้วด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้ เพื่อความสำเร็จแห่งสมบัติทั้งปวง

    ขอสรรพสัตว์ผู้ถึงความทุกข์ จงเป็นผู้ไม่มีความทุกข์ ผู้ถึงภัย จงเป็นผู้ไม่มีภัย ผู้ถึงความโศก จงเป็นผู้ไม่มีความโศก จงบรรลุธรรมอันเกษม

    พระพุทธเจ้าทั้งปวง และพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย ทรงบรรลุธรรมใดเป็นกำลัง ข้าพเจ้าจะประกอบการรักษาธรรมอันเป็นกำลังเหล่านั้นไว้ ด้วยเดชแห่งธรรมโดยประการทั้งปวง.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1520

อรรถกถาปัจจนียานุโลมปัฏฐาน

    บัดนี้ เพื่อจะแสดงปัฏฐานที่ชื่อว่า ปัจจนียานุโลม เพราะเป็นทั้งปัจจนียะและอนุโลมแห่งธรรมทั้งหลาย ด้วยอำนาจการปฏิเสธปัจจัยธรรมในธรรมทั้งหลาย มีกุศลธรรมเป็นต้น (แต่) ไม่ปฏิเสธ ความเป็นอกุศลเป็นต้นแห่งปัจจยุปปันนธรรม พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงเริ่มคำว่า นกุสลํธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา เป็นต้น.

บรรดาบทเหล่านั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงห้ามความที่กุศลเป็นปัจจัย ด้วยคำว่า นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ทรงอนุญาตการเกิดขึ้นแห่งอกุศล ด้วยคำว่า อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ จริงอยู่ ที่ชื่อว่า นกุสลํ ธรรมที่ไม่ใช่ กุศล ก็ได้แก่อกุศลหรืออัพยากตะนั่นเอง. และ กุศล ชื่อว่า ทำ นกุศล คือ ธรรมที่ไม่ใช่กุศล นั้นให้เป็นสหชาตปัจจัยเกิดขึ้น ย่อมไม่มี เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงแต่งคำวิสัชนาด้วยอำนาจอกุศลและอัพยากตะ. ในข้อนั้นผู้ศึกษาพึงทราบวิสัชนา อาศัย นกุศลธรรม อย่างนี้คือ ขันธ์ ๓ และรูปที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน อาศัยอกุศลขันธ์หนึ่งเกิดขึ้น.

ส่วนปัญหานี้ว่า อัพยากตธรรมย่อมเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ทรงวิสัชนาไว้เสร็จแล้วว่า ขันธ์ ๓ และรูปมีจิตเป็นสมุฏฐาน อาศัยขันธ์หนึ่งอันเป็นวิปากาพยากตะและกิริยาพยากตะเกิดขึ้น. ในปัญหาทั้งหมด ปัญหาที่ยังไม่ได้วิสัชนาย่อมมีวิสัชนาที่เหมาะสมแก่เนื้อความ และปัญหาที่มีวิสัชนาแล้วมีวิสัชนาอันมาแล้วในบาลีนั่นเอง ก็วิธีนับประเภทแห่งวาระ และนับปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1521

ในติกะและทุกะหนึ่งๆ ทั้งหมด ผู้ศึกษาพึงทราบตามแนวแห่งนัยอันข้าพเจ้ากล่าวไว้แล้วในหนหลัง.

    ก็นัย ๖ ในธัมมปัจจนียานุโลมปัฏฐาน อันท่านแสดงไว้แล้วด้วยคาถาซึ่งพระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ในอรรถกถาว่า

นัย ๖ ในปัจจนียานุโลม คือ ติกปัฏฐานอันประเสริฐ ทุกปัฏฐานอันสูงสุดทุกติกปัฏฐาน ติกทุกปัฏฐาน ติกติกปัฏฐานและทุกทุกปัฏฐาน ลึกซึ่งนัก ดังนี้.

    เป็นอันข้าพเจ้าแสดงแล้วด้วยคำมีประมาณเท่านี้ ก็ในอธิการนี้ผู้ศึกษาพึงทราบ ปัจจนียานุโลมปัฏฐาน อันประดับด้วยนัย ๒๔ โดยปริยายหนึ่งคือ ในปัฏฐานหนึ่งๆ ว่าด้วยอำนาจแห่งปัจจัย มีอย่างละ ๔ นัย มีอนุโลมนัยเป็นต้นด้วยประการฉะนี้.

    อรรถกถาปัจจนียานุโลมปัฏฐาน จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1522

ปริโยสานวรรณนา

อรรถกถาท้ายปกรณ์

    ในปัฏฐาน ๔ มีธัมมานุโลมปัฏฐานเป็นต้น มีนัย ๙๖ คือ ในปัฏฐานหนึ่งๆ มีอย่างละ ๔ นัย ด้วยประการฉะนี้ บรรดาปัฏฐานเหล่านั้นผู้ศึกษา พึงทราบ มหาปกรณ์ที่ชื่อว่าสมันตปัฏฐาน อันประกอบด้วยนัย ๒๔ นี้ ด้วยอำนาจแห่งนัยทั้งหลาย มีติกทุกปัฏฐาน เป็นต้นนั่นเอง ในปัฏฐานหนึ่ง อย่างละ ๖ นัย โดยไม่ต้องรวมเอานัยแห่งปัจจัยเข้าด้วย.

ส่วนอาจารย์บางพวกตั้งมาติกาแห่งอารมณ์ โดยนัยว่า กุสลารมฺมโณ ธมฺโม อกุสลารมฺมโณ ธมฺโม เป็นต้นแล้ว แสดงอารัมมณปัฏฐานโดยนัย เป็นต้นว่า ธรรมที่มีกุศลเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่มีกุศลเป็นอารมณ์ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัยดังนี้แล้ว ยกปัฏฐานชื่อว่า ผัสสปัฎฐาน ขึ้นแสดงด้วยอำนาจแห่งผัสสะเป็นต้นอีก แต่ข้อนั้นไม่ปรากฏทั้งในบาลีและอรรถกถา เพราะฉะนั้นข้าพเจ้าจึงไม่วิจารณ์ไว้ในที่นี้ ก็ในอรรถกถานี้ ผู้ศึกษาพึงทราบว่าข้าพเจ้าอธิบายเฉพาะบาลีที่ยกขึ้นสู่สังคีติแล้วเท่านั้น.

    ก็ด้วยกุศลเจตนามีประมาณเท่านี้ของข้าพเจ้า หมู่สัตว์ทั้งหลายเหล่านั้น ผู้สร้างกุศลเป็นต้น ลุ่มหลงแล้วในปัจจยาการใด ย่อมไม่ล่วงเลยสงสารอันแออัดไปด้วยความทุกข์เป็นอเนกประการ พระศาสดา

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1523

ผู้เป็นครูแห่งโลก ฉลาดในการจำแนกปัจจัย ทรงอาศัยปัจจยาการนั้นอันละเอียดลึกซึ้งยิ่งนัก เป็นภูมิเป็นที่แล่นไปแห่งพุทธญาณอันต่างโดยธรรมมีกุศลเป็นต้น ทรงตั้งพระทัยแน่วแน่ ประกาศพระอภิธรรมปกรณ์ที่ ๗ ชื่อว่า ปัฏฐานใด ให้พิสดารด้วยนัยทั้งหลาย อันกุลบุตรพึงเข้าถึงด้วยญาณวิถีต่างๆ ข้าพเจ้าไม่ละแล้วซึ่งวาทะแห่งอาจารย์ทั้งหลาย ชาวสีหลผู้เป็นวิภัชวาที ได้เริ่มไว้ดีแล้วด้วยศรัทธา ซึ่งอรรถกถาแห่งปัฏฐานนั้น โดยปราศจากอันตราย ในเมื่อโลกกำลังมีอันตรายมากมาย อรรถกถานี้ประกาศอรรถแห่งปัฏฐานปกรณ์อันประเสริฐทั้งสิ้น จบลงด้วยญาณวาร ๑๔ ภาณวารถ้วนในวันนี้ ฉันใด ขอความดำริอันดีงานทั้งปวงของชนเป็นอันมาก จงถึงความสำเร็จเร็วพลัน ฉันนั้น.

    อรรถกถาแห่งพระอภิธรรม ๗ ปกรณ์แม้ทั้งสิ้น อันพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เป็นที่พึ่งแห่งสัตว์โลก เป็นเทพยิ่งกว่าเทพ ได้ทรงแสดงแล้วที่เทวบุรีในเทวโลก จบแล้วด้วยคำมีประมาณเท่านี้.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1524

    ข้าพเจ้าแต่งอรรถกถานั้นให้จบลงเพื่อให้พระธรรมดำรงอยู่ยั่งยืนนาน ให้ถึงแล้วซึ่งกุศลอันใด ด้วยอานุภาพแห่งกุศลนั้น ขอสัตว์ผู้มีปราณทั้งปวงจงรู้ธรรมอันนำมาซึ่งความสุข แห่งพระสัมพุทธเจ้าผู้เป็นพระสัทธรรมราชาแล้ว จงบรรลุซึ่งพระนิพพาน อันไม่มีความโศกความคับแค้นใจ เป็นความสุขที่สูงสุด ด้วยการปฏิบัติสะดวกหมดจด

    ขอพระสัทธรรมจงตั้งอยู่สิ้นกาลนาน ขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงจงเป็นผู้เคารพในธรรม ขอฝนจงตกต้องตามฤดูกาล พระราชาผู้ดีงามแต่เก่าก่อน ได้รักษาปวงชนโดยธรรมฉันใด ขอพระราชาพระองค์นี้ จงรักษาปวงชนนี้โดยธรรม เหมือนโอรสของพระองค์ฉันนั้น แล.

อรรถกถาแห่งปกรณ์ ชื่อว่า มหาปัฏฐาน จบบริบูรณ์

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1525

ปริโยสานกถา

    พระเถระผู้มีนามอันครูทั้งหลายถือเอาแล้วว่า พุทธโฆสะ ผู้มีความรู้หมดจด ไพบูลย์ประดับด้วยศรัทธา ความรู้ และความเพียร อันหมดจดอย่างยิ่ง ผู้รุ่งเรืองด้วยธรรมเป็นเหตุเกิดแห่งความดี มีศีลอาจาระ ความซื่อตรง และความอ่อนโยนเป็นต้นสามารถหยั่งลงสู่ชัฏ คือ ลัทธิของตนและลัทธิของผู้อื่นประกอบด้วยความเฉียบแหลมด้วยปัญญา มีความรู้ไม่ติดขัดในสัตถุศาสน์ ต่างโดยปริยัติ คือปิฎกสามพร้อมทั้งอรรถกถา เป็นนักไวยากรณ์ใหญ่ ประกอบด้วยความงามแห่งถ้อยคำ ทั้งอ่อนหวานและกว้างขวางเปล่งออกได้คล่อง ก่อให้เกิดกรณสมบัติ มีวาทะประเสริฐถูกต้อง คนอื่นเข้าใจง่าย เป็นกวีใหญ่ แวดล้อมด้วยปฏิสัมภิทาอันแตกฉาน เป็นผู้ประดับวงศ์แห่งพระเถระผู้อยู่ในมหาวิหารทั้งหลาย ผู้ซึ่งเป็นประทีปแห่งเถรวงศ์ มีความรู้อันตั้งมั่นดีแล้วในอุตริมนุษยธรรม อันประดับด้วยคุณต่างโดยคุณมีอภิญญา ๖ เป็นต้น แวดล้อมด้วยปฏิสัมภิทาเป็นต้น ได้แต่งอรรถกถาอภิธรรมปิฎกแม้ทั้งสิ้นนี้ จบแล้ว.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1526

    ขออรรถกถานี้ จงดำรงอยู่ในโลกแสดงนัยแก่กุลบุตรทั้งหลาย ผู้แสวงหาธรรมเป็นเครื่องไถ่ถอนจากโลก ตราบเท่าที่พระนามว่า "พุทโธ" ของพระโลกเชษฐ์แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ มีพระทัยอันหมดจด คงที่ ยังเป็นไปอยู่ในโลก.

    อรรถกถาท้ายปกรณ์ จบ

    อรรถกถาปัญจปกรณ์ มีธาตุกถาเป็น ชื่อปรมัตถทีปนี จบบริบูรณ์