เรียนถาม
ชีวิตอินทรีย์ เป็นทั้งรูปและเจตสิก หรืออย่างไรคะ ขอความกรุณาอธิบายด้วยค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เมื่อพูดถึง ชีวิตินทริย นั้น มีทั้ง รูป และ นาม (เจตสิก) อธิบายดังนี้ครับ
ชีวิตินทริยเจตสิก เป็นเจตสิกที่ดำรงรักษาสัมปยุตตธรรม ให้ดำรงชีวิตอยู่ก่อนที่จะดับไป แม้แต่นามธรรมที่เกิดขึ้นแล้วนั้นจะดำรงอยู่ได้เพียงชั่วขณะ ก็ยังต้องอาศัยปัจจัย คือชีวิตินทริยเจตสิกที่เกิดร่วมกันในขณะนั้นรักษาไว้จึงดำรงอยู่ได้ ชีวิตินทริยเจตสิกจึงเป็นปัจจัยแก่จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมกันโดยเป็นอินทริยปัจจัย คือ เป็นใหญ่ในการรักษาสัมปยุตตธรรมที่เกิดร่วมด้วยให้ดำรงอยู่ชั่วขณะก่อนที่จะดับไป
ชีวิตินทริยรูป คือ รูปที่เป็นใหญ่ในความเป็นอยู่, ทำให้มีอายุอยู่ได้ หมายถึง สภาวรูปที่มีลักษณะรักษาสหชาตรูป คือ รูปที่เกิดขึ้นพร้อมกัน ให้มีชีวิตดำรงอยู่ได้ เหมือนน้ำที่หล่อเลี้ยงดอกอุบล ฉะนั้น ชีวิตรูปเป็นรูปที่มีกรรมเป็นสมุฏฐาน คือเกิดจากกรรม จึงตามอนุบาลรักษากัมมชรูปที่เกิดพร้อมกันเท่านั้น ทำให้รูปของสัตว์ที่มีชีวิตแตกต่างจากรูปของสิ่งที่ไม่มีชีวิตหรือสัตว์ที่ตายแล้ว ดังนั้น รูปของสัตว์ที่มีชีวิต จึงมีชีวิตินทริยรูป แต่ รูปของสิ่งที่ไม่มีชีวิต ไม่มีชีวิตินทริยรูป ครับ
ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ถึงแม้ชีวิตอินทรีย์ จะเป็นทั้งรูปและเจตสิก แต่ก็เป็นธรรมที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ไม่ปะปนกัน เพราะเหตุว่า ถ้าเป็นชีวิตินทริยเจตสิก แล้ว เป็นนามธรรมที่เกิดร่วมกับจิตทุกขณะ ทุกประเภท ไม่มีเว้น เป็นใหญ่ในการรักษาจิตและเจตสิกที่เกิดร่วมกันให้ดำรงอยู่จนกว่าจะดับไป ถ้าเป็นชีวิตทริยรูป แล้ว ไม่ใช่นามธรรม ไม่ใช่สภาพรู้ แต่เป็นธรรมที่มีจริง เป็นรูปธรรมประเภทหนึ่ง ที่เกิดขึ้นเพราะกรรมเป็นสมุฏฐาน กลุ่มของรูปที่เกิดจากกรรมจะมีชีวิตินทริยรูปเกิดด้วยเสมอ ชีวิตินทริยรูปเป็นใหญ่ในการรักษารูปที่เกิดจากกรรมด้วยกัน ชีวิตินทริยรูป จะไม่เกิดจากสมุฏฐานอื่นเลย นอกจากกรรมเป็นสมุฏฐานเท่านั้น ครับ.
ขอเชิญคลิกฟังคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ
ชีวิตินทริยเจตสิก
ชีวิตินทริยรูป
รูปที่เกิดจากกรรมต้องมีชีวิตินทริยรูป
ชีวิตินทรีย์อุปถัมภ์สหชาตธรรมให้เป็นไปได้
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ชีวิตอินทรีย์ หมายถึง การรักษา การหล่อเลี้ยงให้มีชีวิตอยู่ต่อไป เช่น คนที่ยังมีชีวิตอยู่ ยังไม่ตาย มีทั้งนามธรรม และ รูปธรรม ทำให้เคลื่อนไหวได้ พูดได้ ค่ะ
ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
เรียนถามเพิ่มเติม
เจตสิกใดเทียบเคียงได้กับอุปจยรูปบ้างครับ
ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ
ไม่ว่าจะเป็นรูปอะไรก็ตาม ที่เป็นสภาวรูป มีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ และ จิตแต่ละขณะที่เกิดขึ้น ต้องมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยอย่างน้อย ๗ ดวง ค่ะ
ขออนุโมทนาครับ