ผู้ถาม คราวนี้ดิฉันเห็นด้วยที่อาจารย์พูดว่า ทุกอย่างจะต้องมีปัญญาจึงจะสำเร็จ ไม่ว่าแม้ในธรรมหรือในชีวิตประจำวัน ถ้าไม่มีปัญญาก็คงจะทำอะไรไม่ได้ แต่ที่พูดนี้หมายถึงดิฉันไม่เห็นด้วยว่า คนจะต้องเรียนอภิธรรมเพื่อให้เกิดปัญญา อาจจะเกิดปัญญาโดยธรรมชาติในขณะนั้นโดยไม่ต้องไปอ่านอภิธรรม จากสิ่งที่อ่านในขณะนั้น โดยไม่ต้องไปอ่านอภิธรรม

สุ. เข้าใจหรือยังว่าอภิธรรมคืออะไร ขณะนี้ที่เรากำลังพูดนี้เป็นอภิธรรมทั้งนั้น

ถ. อภิธรรมอย่างอาจารย์ อาจารย์ก็พยายามจะอธิบายให้เห็นว่า เมื่อเห็นทางตาเป็นอย่างไร มีรูปมีนามอย่างไร สิ่งเหล่านี้ดิฉันเห็นว่าไม่จำเป็น

สุ. ถ้าไม่จำเป็น จะไม่รู้ว่ารูปคืออะไร และนามคืออะไร

ถ. และไม่จำเป็นต้องรู้ด้วยว่า รูป นาม คืออะไร เพราะเราไม่ยึดถือไงคะ

สุ. เป็นไปไม่ได้เลย ถ้าไม่รู้ว่า เป็นนามธรรมเป็นรูปธรรมตราบใดตราบนั้น ก็จะยึดถือเพราะยังรวมกันอยู่ ขณะนี้ยังรวมกันเป็นแจกันดอกไม้ เป็นแก้วน้ำส้ม ยังไม่ได้แยกออกเป็นสภาพธรรมแต่ละอย่าง เพราะฉะนั้นจะเป็นอนัตตาไม่ได้เลย

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 10