ถ. อาจารย์เคยกล่าวเสมอว่า ธรรมทั้งหลายอาศัยเหตุปัจจัยเกิดขึ้นแล้วก็ดับไปๆ ๆ จะมีวิธีทางอะไรที่จะช่วยให้ได้ประจักษ์ความจริงข้อนี้ไหม

สุ. เป็นอนัตตา แล้วอะไรประจักษ์? ปัญญาประจักษ์ ถ้าปัญญายังไม่เจริญ ถึงขั้นที่ประจักษ์ ก็ประจักษ์ไม่ได้ เพราะฉะนั้น ก็ควรจะทราบถึงเหตุของการเจริญปัญญาให้เพิ่มขึ้นเป็นขั้นๆ จนถึงขั้นที่ประจักษ์การเกิดดับของนามและรูปด้วย ฉะนั้น จะต้องศึกษาตั้งแต่ขั้นต้น ซึ่งเป็นขั้นที่สำคัญที่สุด ถ้าความเข้าใจขั้นต้นผิดแล้วก็หมดหวัง ถ้าไม่มีความรู้ไม่มีปัญญา ก็ละอะไรไม่ได้ ประจักษ์การเกิดดับของนามและรูปไม่ได้ เพราะว่าการเกิดดับนั้น ต้องประจักษ์ด้วยปัญญาที่สมบรูณ์เป็นขั้นๆ

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 23